Τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) αποτελούν μια μεγάλη ανησυχία για τη δημόσια υγεία, αφού καθημερινά επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Ο Δρ. Παναγιώτης Σκλαβούνος, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος και Διευθυντής της Β’ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ μας δίνει χρήσιμες συμβουλές για το πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα και μας βοηθά να κατανοήσουμε το πώς επηρεάζουν την υγεία μας, καθώς και τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης.

Τα πιο συχνά Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) είναι λοιμώξεις που μεταδίδονται από το ένα άτομο στο άλλο κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Τα πιο κοινά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι:

• H γονόρροια (βλεννόρροια)
• Tα χλαμύδια
• H σύφιλη
• Ο έρπης των γεννητικών οργάνων (HSV-2)
• Oιτριχομονάδες
• Η νόσος των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) και
• Η φθειρίαση του εφηβαίου (ψείρες).

Η ηπατίτιδα Β, όπως και το σύνδρομο επίκτητης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας (AIDS), συγκαταλέγονται στις χρόνιες λοιμώξεις και ανήκουν επίσης στα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα.

Τα πρώτα ανησυχητικά συμπτώματα

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα δεν προκαλούν πάντα συμπτώματα ή μπορεί να προκαλούν μόνο ήπια συμπτώματα. Έτσι, είναι πιθανό οι ασθενείς να έχουν μια λοίμωξη και να μην το γνωρίζουν. Ακόμη και χωρίς συμπτώματα, όμως, τα ΣΜΝ μπορεί να είναι επιβλαβή και να μεταδοθούν κατά τη διάρκεια του σεξ.

Εάν υπάρχουν συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ασυνήθιστες εκκρίσεις από το πέος ή τον κόλπο
• Πληγές ή κονδυλώματα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων
• Επώδυνη ή συχνήούρηση
• Κνησμός και ερυθρότητα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων
• Φουσκάλες ή πληγές στο στόμα ή γύρω από αυτό
• Ανώμαλη κολπική οσμή
• Κνησμός, πόνος ή αιμορραγία στον πρωκτό
• Κοιλιακό άλγος
• Πυρετός

Πώς μεταδίδονται;

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) μεταδίδονται συνήθως κατά τη διάρκεια του κολπικού, στοματικού ή πρωκτικού σεξ. Ωστόσο, μερικές φορές μπορούν να μεταδοθούν μέσω άλλης σεξουαλικής επαφής που περιλαμβάνει το πέος, τον κόλπο, το στόμα ή τον πρωκτό. Αυτό συμβαίνει επειδή ορισμένα ΣΜΝ, όπως ο έρπης και ο HPV, μεταδίδονται με την άμεση επαφή δέρμα με δέρμα. Ορισμένα ΣΜΝ μπορούν να μεταδοθούν από ένα έγκυο άτομο στο μωρό, είτε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είτε κατά τον τοκετό. Άλλοι τρόποι με τους οποίους μπορούν να μεταδοθούν τα ΣΜΝ περιλαμβάνουν τον θηλασμό, τη μετάγγιση αίματος ή την κοινή χρήση βελονών.

Πώς μπορεί μια γυναίκα να προστατευθεί;

Μια γυναίκα μπορεί να προστατευθεί από αυτές τις λοιμώξεις. Όταν χρησιμοποιούνται σωστά και με συνέπεια, τα προφυλακτικά προσφέρουν μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους προστασίας από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, συμπεριλαμβανομένου του HIV. Αν και εξαιρετικά αποτελεσματικά, τα προφυλακτικά δεν προσφέρουν προστασία για τα ΣΜΝ που προκαλούν εξωγεννητικά έλκη (π.χ. η σύφιλη ή ο έρπης των γεννητικών οργάνων). Όταν είναι δυνατόν, τα προφυλακτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται σε όλες τις κολπικές και πρωκτικές σεξουαλικές επαφές.

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

Τα ΣΜΝ είναι συχνά ασυμπτωματικά, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η έγκαιρη διάγνωσή τους. Επιπλέον, όταν εμφανίζονται συμπτώματα, μπορεί να είναι μη ειδικά και να μην προβληματίζουν τις γυναίκες ή τους άντρες σχετικά με την παρουσία ΣΜΝ. Οι εργαστηριακές εξετάσεις βασίζονται σε δείγματα αίματος, ούρων ή ανατομικά δείγματα. Οι ακριβείς διαγνωστικές εξετάσεις για τα ΣΜΝ (με χρήση μοριακής τεχνολογίας) χρησιμοποιούνται ευρέως στις χώρες υψηλού εισοδήματος. Αυτές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για τη διάγνωση ασυμπτωματικών λοιμώξεων. Ωστόσο, δεν είναι σε μεγάλο βαθμό διαθέσιμες στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος για τα χλαμύδια και τη γονόρροια. Ακόμη και στις χώρες όπου οι εξετάσεις είναι διαθέσιμες, είναι συχνά ακριβές και όχι ευρέως προσβάσιμες. Ο χρόνος που απαιτείται για την παραλαβή των αποτελεσμάτων είναι συχνά μεγάλος. Ως αποτέλεσμα, η παρακολούθηση μπορεί να παρεμποδίζεται και η περίθαλψη ή η θεραπεία μπορεί να είναι ελλιπής.

Εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα ή και καθόλου, τα ΣΜΝ μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να αναπτυχθούν σοβαρές επιπλοκές, που μερικές φορές επηρεάζουν τη ζωή. Ορισμένες από αυτές μπορεί να εξελίσσονται απαρατήρητες κατά τη διάρκεια ετών, συχνά χωρίς εξωτερικά σημάδια.

Πιο συγκεκριμένα, εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα τα θεραπεύσιμα ΣΜΝ, όπως τα χλαμύδια και η γονόρροια, μπορούν να οδηγήσουν σε φλεγμονώδη νόσο της πυέλου (PID) στις γυναίκες και σε υπογονιμότητα τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες. Οι επιπλοκές της σύφιλης μπορούν επίσης να προκαλέσουν απόφραξη της επιδιδυμίδας, αυξάνοντας τον κίνδυνο ανδρικής υπογονιμότητας. Ο αθεράπευτος έρπης των γεννητικών οργάνων μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ουροδόχο κύστη, ακόμα και μηνιγγίτιδα, ενώ η λοίμωξη με Ηπατίτιδα Β μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος, ακόμα και ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα.

Επιπρόσθετα υπάρχουν πολλά ΣΜΝ που αποτελούν κίνδυνο για το έμβρυο και την εγκυμοσύνη συνολικά. Μια λοίμωξη μπορεί όχι μόνο να σας εμποδίσει να κυοφορήσετε μέχρι τέλους, αλλά μπορεί επίσης να μεταδώσει τη λοίμωξη είτε πριν, είτε κατά τη διάρκεια της γέννησης του παιδιού σας.

Όσον αφορά τον ιό HIV, η χρήση αντιρετροϊκών φαρμάκων έχει μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης σε 1 στις 100.000 γεννήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθιστώντας εφικτή την εγκυμοσύνη και την απόκτηση ενός υγιούς παιδιού σε γυναίκες με το σύνδρομο επίκτητης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας (AIDS).

Η σωστή ενημέρωση για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και πόσο διαχειρίσιμα είναι συνήθως το πρώτο βήμα ώστε τα συναισθήματα θυμού, φόβου, ντροπής που ενδεχομένως να βιώνει η γυναίκα να ξεθωριάσουν. Η μόλυνση με ένα ΣΜΝ δεν πρέπει να αποτελεί στίγμα για τις γυναίκες, αλλά μια ευκαιρία για έναν ολοκληρωμένο ιατρικό έλεγχο και φροντίδα. Πρέπει με άλλα λόγια να δίνει το ερέθισμα για μια στενή ιατρική παρακολούθηση που θα εξασφαλίζει την υγεία των γυναικών και θα προστατεύει τη γονιμότητα τους και την ψυχική υγεία και ισορροπία.

Ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία απο τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WorldHealthOrganizationWHO) για τα ΣΜΝ

• Περισσότερα από 1 εκατομμύριο σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) αποκτώνται καθημερινά παγκοσμίως, η πλειονότητα των οποίων είναι ασυμπτωματικά.
• Κάθε χρόνο εκτιμάται ότι υπάρχουν 374 εκατομμύρια νέες μολύνσεις με 1 από τα 4 θεραπεύσιμα ΣΜΝ: χλαμύδια, γονόρροια, σύφιλη και τριχομονάδες.
• Εκτιμάται ότι περισσότερα από 500 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 15-49 ετών έχουν λοίμωξη των γεννητικών οργάνων από τον ιό του απλού έρπητα (HSV ή έρπης) (1).
• Η λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) σχετίζεται με περισσότερους από 311 000 θανάτους από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κάθε χρόνο (2).
• Σχεδόν 1 εκατομμύριο έγκυες γυναίκες εκτιμάται ότι είχαν μολυνθεί με σύφιλη το 2016, με αποτέλεσμα πάνω από 350 000 δυσμενείς εκβάσεις κατά τη γέννηση (3).
• Τα ΣΜΝ έχουν άμεσο αντίκτυπο στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία μέσω του στιγματισμού, της υπογονιμότητας, των καρκίνων και των επιπλοκών της εγκυμοσύνης και μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης του HIV.
• Η ανθεκτικότητα στα φάρμακα αποτελεί σημαντική απειλή για τη μείωση της επιβάρυνσης των ΣΜΝ παγκοσμίως.

Info:

Δρ. Παναγιώτης Σκλαβούνος, Μαιευτήρας–Γυναικολόγος, Εξειδικευμένος Γυναικολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής της Β’ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ.

Εξειδικεύτηκε σε κορυφαία νοσοκομεία της Γερμανίας, τα οποία παρείχαν όλο το φάσμα της Μαιευτικής, Γυναικολογίας, Εμβρυομητρικής Ιατρικής και Γυναικολογικής Ογκολογίας.

Είναι συγγραφέας ως τώρα 17 δημοσιεύσεων σε διεθνώς αναγνωρισμένα ιατρικά περιοδικά και έχει συμμετάσχει στην έκδοση τριών ιατρικών συγγραμμάτων. Επιπρόσθετα έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 100 ομιλίες σε ελληνικά και διεθνή ιατρικά συνέδρια.

• Ιατρείο Νοσοκομείου Μητέρα: Ερυθρού Σταυρού 6, 151 23, Μαρούσι Αττικής , Τ: 210 6869000, 6988636932
• Ιατρείο Αθήνας: Ραβινέ 9, Κολωνάκι (1^ος όροφος), 115 21 (πλησίον νοσ. Ευαγγελισμός), T: 210 7244600
• Ιατρείο Μεγάρων: Σαλαμίνος 146 & Α. Ρούσου, Μέγαρα, 191 00, Τ: 22960-81970, 6988636932

Website | Facebook | Instagram | TikTok | LinkedIn | YouTube