Στο σημερινό άρθρο θα ασχοληθούμε με ορισμένα ψευδο-αφηγήματα, τα οποία χρησιμοποιούνται διαχρονικά από το 2010 περίπου, όταν είχε ξεκινήσει η (νέα) προσπάθεια αξιοποίησης των ελληνικών υδρογονανθράκων. Αφορμή στάθηκε πρόσφατο άρθρο σε οικονομική ιστοσελίδα, σύμφωνα με το οποίο «τότε οι λαϊκιστές της άκρας δεξιάς δεν άφηναν πολλά περιθώρια υποσχόμενοι στους αφελείς εκατοντάδες δισ. ευρώ από τα πετρέλαια που ακόμη δεν έχουμε βρει». 

Το συγκεκριμένο ψευδο-αφήγημα ακούγεται διαρκώς τα τελευταία 14 χρόνια με ειρωνικά τσιτάτα («πετρέλαια μας υπόσχεστε, αλλά πού είναι τα πετρέλαια;» ή «κάποιοι μας υπόσχονται πως θα φορέσουμε κελεμπίες» κ.λπ.). Δυστυχώς, το συγκεκριμένο ψευδο-αφήγημα χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα ως σοβιετική προπαγάνδα ώστε να πληγεί η προσπάθεια της ενεργειακής ανεξαρτησίας της χώρας μας (η οποία σύντομα θα είναι η πιο φτωχή χώρα της Ε.Ε.). Δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς την πηγή αυτού του ψευδο-αφηγήματος (παρότι υποψίες υπάρχουν), αλλά φαίνεται να προέρχεται από συγκοινωνούντα δοχεία, τα οποία όμως πιο πριν είχαν φροντίσει να υψώνουν επί 14 έτη ένα σωρό εμπόδια στην αναζήτηση των υδρογονανθράκων (π.χ. 4 χρόνια νομικής κωλυσιεργίας στο ΣτΕ για τις έρευνες κ.λπ.). Είναι σαν να τρέχει ένα αθλητής σε αγώνα Μαραθωνίου και κάποιοι να του έχουν δέσει στη μέση του βάρη 200 κιλών, ενώ οι διοργανωτές του Μαραθώνιου αγώνα να τον περιγελούν πως δεν κατάφερε να τερματίσει. 

Ακόμη και σήμερα φαίνεται πως ίσως ορισμένα συγκοινωνούντα δοχεία υψώνουν εμπόδια στην αξιοποίηση των ελληνικών υδρογονανθράκων. Το περίεργο είναι πως σήμερα αυτά τα εμπόδια υψώνονται σε επίσημη συνεργασία με το Πράσινο Κόμμα της Γερμανίας, το οποίο πρόσφατα απαίτησε από την Ελλάδα, διά μέσω της πράσινης Γερμανίδας υπουργού Περιβάλλοντος, την παύση των ερευνών για τους υδρογονάνθρακες! Δυστυχώς, αντί να υπάρξει άμεση και σκληρή απάντηση από την ελληνική κυβέρνηση για αυτήν την απαράδεκτη γερμανική παρέμβαση στα ενεργειακά θέματα της πατρίδας μας, υπήρξε άκρα του τάφου σιωπή.

Το αφήγημα αυτό μοιάζει με ένα άλλο αφήγημα, το οποίο και εκείνο είχε προέλθει από την ίδια οικονομική ιστοσελίδα το 2012-13 περίπου. Τότε, το ψευδο-αφήγημα εκείνης της περιόδου ήταν πως δε θα υπήρχε πρόβλημα με την προμήθεια των σπάνιων γαιών, καθώς η ελεύθερη αγορά θα έλυνε το πρόβλημα. Οι “πομποί” εκείνου του ψευδο-αφηγήματος αναφέρονταν στην Κίνα, η οποία μέχρι τότε παρείχε αφειδώς μεγάλες ποσότητες σπάνιων γαιών σε χαμηλές τιμές. Θεωρούσαν δηλαδή την Κίνα ως παίκτη της παγκόσμιας ελεύθερης αγοράς! Όποιος έκρουε τον “κώδωνα” κινδύνου για τα παίγνια χειραγώγησης της Κίνας στην αγορά των σπάνιων γαιών δεχόταν ειρωνικά σχόλια παρόμοια με αυτά που ακούγονται και σήμερα περί δήθεν λαϊκισμού και δημαγωγίας… Τότε δεν είχε εφευρεθεί το “φρούτο” της άκρας δεξιάς. Πού βρισκόμαστε σήμερα μετά από περίπου 14 χρόνια σε σχέση με τα κρίσιμα ορυκτά και τις σπάνιες γαίες; Στο σημείο μηδέν! Η Κίνα συνεχίζει να ελέγχει σχεδόν 100% όλη την αλυσίδα αξίας τους και παρεμβαίνει διαρκώς στην αγορά μέσω του κράτους. Η ελεύθερη αγορά δεν κατάφερε να λύσει το πρόβλημα. 

Ένα άλλο ψευδο-αφήγημα, το οποίο ακούγεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, αφορά τις πωλήσεις των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στη Νορβηγία. Η Νορβηγία χρησιμοποιείται διαρκώς από τους ιεροκήρυκες της ηλεκτροκίνησης ως υπόδειγμα χώρας λόγω των υψηλών πωλήσεων ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Καταρχάς, το κράτος της Νορβηγίας επιδοτεί με υψηλό ποσοστό την αγορά των πανάκριβων ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Αυτές οι επιδοτήσεις προέρχονται από τα χρήματα που εξοικονομεί η πλούσια αυτή χώρα από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων εδώ και πολλές δεκαετίες. Ακόμη και σήμερα, η Νορβηγία επενδύει τεράστια ποσά για περαιτέρω έρευνες για υδρογονάνθρακες μέσω του υπουργείου Πετρελαίου της (ας αντιπαρατεθεί αυτό σε σχέση με τις προηγούμενες παραγράφους που αφορούν την παρεμπόδιση των ερευνών στην Ελλάδα). Θα περίμενε λοιπόν κάποιος, αφού η Νορβηγία θεωρείται χώρα πρότυπο με τις περισσότερες πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων, να παρατηρείται σε αυτή τη χώρα δραστική μείωση στη ζήτηση βενζίνης και πετρελαίου κίνησης. Τα στοιχεία όμως δείχνουν κάτι άλλο. Σύμφωνα λοιπόν με πρόσφατη (26 Απριλίου 2024) αναφορά της τράπεζας UBS, η ζήτηση για πετρέλαιο κίνησης στη Νορβηγία παραμένει σταθερή! 

Κάτι τέτοιο λοιπόν δε συνάδει στην κοινή λογική! Τι συμβαίνει λοιπόν; Πώς γίνεται να αυξάνουν δραματικά οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αλλά ταυτόχρονα η ζήτηση του ανταγωνιστικού προϊόντος να μην επηρεάζεται καθόλου; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα απαιτεί μεσογειακή πονηράδα: τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα πωλούνται μεν σωρηδόν στη Νορβηγία, αλλά δε χρησιμοποιούνται σχεδόν καθόλου ή χρησιμοποιούνται ελάχιστα! Οι Νορβηγοί καταναλωτές αγοράζουν μεν τα πανάκριβα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αφού τα επιδοτεί σφόδρα η νορβηγική κυβέρνηση, αλλά τα χρησιμοποιούν ελάχιστα. Τα έχουν παρκαρισμένα-προφυλαγμένα στα γκαράζ τους και κινούνται με τα ντιζελοκίνητα. Λογικό δεν είναι; Με τόσο πολύ κρύο που επικρατεί εκεί για πολλούς μήνες, πώς να αντέχουν οι μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων; 

Ας κρατάμε, λοιπόν, πολύ μικρό καλάθι όσον αφορά ορισμένα ψευδο-αφηγήματα, από τη διατήρηση των οποίων κάποιοι κερδίζουν πολύ χρήμα σε βάρος των Ελλήνων φορολογούμενων πολιτών. Των πολιτών της – σχεδόν – πιο φτωχής χώρας στην Ε.Ε…

(Για να διασκεδασθούν και λίγο οι εντυπώσεις, ο γράφων το 1994, όταν ήταν νεαρός απόφοιτος μηχανικός στη Φιλανδία, είχε πάει πρωινή βόλτα με Φιλανδό συνεργάτη του στον Βοθνιακό κόλπο, ο οποίος ήταν παγωμένος. Ο Φιλανδός συνεργάτης είχε ένα Saab, του οποίου για να μη διαλυθεί ο κινητήρας από το πολύ κρύο που επικρατούσε (-15 με -20ο C) έκανε προθέρμανση στη μηχανή περίπου μισή ώρα! Για να ζεσταθούν οι επιβάτες της καμπίνας του Saab ο Φιλανδός είχε συνδέσει με πρίζα μέσα στο αυτοκίνητο ένα κανονικό μικρό καλοριφέρ στα πόδια του συνοδηγού! Καθώς με το απλό σύστημα θέρμανσης του αυτοκινήτου δεν υπήρχε περίπτωση να ζεσταθεί κάποιος. Πώς να αντέξει λοιπόν ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο σε τέτοιες αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες; Ούτε 25 χιλιόμετρα απόσταση δε θα κατάφερνε να διανύσει). 

* Ο δρ. Σωτήρης Καμενόπουλος είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου από τη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης. Οι τομείς του ερευνητικού του ενδιαφέροντος είναι η βιώσιμη αξιοποίηση των ορυκτών πόρων, η γεωπολιτική και η διαχείριση κινδύνων.