Γνωρίσαμε τη Susanne Kennedy με τις Αυτόχειρες παρθένους της το 2019 στο Φεστιβάλ Αθηνών. «Κάπως έτσι θα είναι το θέατρο του μέλλοντος», σκεφτόμουν, θυμάμαι, παρακολουθώντας τότε την παράσταση στην Πειραιώς 260. New age αισθητική, υπνωτιστική μουσική, φράσεις από το μυθιστόρημα του Τζέφρι Ευγενίδης, η θιβετιανή Βίβλος των Νεκρών και ένα άβαταρ που μιλάει σαν τον Τίμοθι Λίρι (τον αμφιλεγόμενο γκουρού που πρέσβευε τη χρήση ψυχεδελικών φαρμάκων για θεραπευτικούς λόγους): ιδού το νέο μάντρα μιας «θρησκείας» που συμφιλιώνει εποχές, ηλικίες, φύλα, το οργανικό και το ανόργανο σε κάποιο (μακρινό;) μέλλον, όταν η ανθρωπότητα θα έχει καταστραφεί και τη θέση της θα έχει πάρει ένα νέο είδος, «ασέξουαλ και αθάνατο, ένα είδος που έχει υπερβεί την ατομικότητα, τον διαχωρισμό και την εξέλιξη».

Γεννημένη στη Γερμανία, η Susanne Kennedy σπούδασε σκηνοθεσία στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών του Άμστερνταμ και έκανε το θεατρικό ντεμπούτο της στην Ολλανδία. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται κυρίως με τη Volksbühne του Βερολίνου και το Kammerspiele του Μονάχου και έχει ανεβάσει τα έργα Ultraworld και Oracle με τον συνεργάτη και σύντροφό της Markus Selg. Στα έργα της, στα οποία κυριαρχούν φουτουριστικές μάσκες, διάλογοι σε playback, κείμενα από αναρτήσεις στα social media, σωσίες και πολυμέσα, η Kennedy εργάζεται σταθερά πάνω στα ζητήματα που εγείρει η post-human συνθήκη σχετικά με τη νέα, τεχνολογικά διαμεσολαβημένη υποκειμενικότητα, την εικονική απεδαφικοποίηση, τον επαναπροσδιορισμό των ορίων μεταξύ «τεχνητού» και «φυσικού». 

Στο έργο ANGELA (a strange loop), την τελευταία συνεργασία της Kennedy με τον Markus Selg, η ζωή εκτυλίσσεται μεταξύ του πραγματικού και του εικονικού. H Άντζελα, η κεντρική ηρωίδα, είναι μια τυπική influencer, η οποία πάσχει από μια μυστηριώδη ασθένεια. Τι διαδραματίζεται μέσα στο ανήσυχο μυαλό της; Ό,τι ονειρεύεται, ακούει και σκέφτεται προβάλλεται στον χώρο γύρω της, όπως και ό,τι συμβαίνει στον κόσμο τη διαπερνά, οδηγώντας το σώμα και το πνεύμα της σε μια κατάσταση υπερ-φλεγμονής, σε μια παράξενη και ατέλειωτη «λούπα». Τι είδους ασθένεια έχει η Άντζελα και πώς αυτή συνδέεται με την ανθρώπινη κατάσταση σήμερα; 

Είμαστε, λοιπόν, όλοι «παράξενες λούπες». Παίρνουμε τις προβολές που κάνουν οι άλλοι πάνω μας και τις προβάλλουμε πίσω σ’ εκείνους. Η ταυτότητα, με αυτή την έννοια, είναι μια ψευδαίσθηση, αλλά εξακολουθούμε να τη χρειαζόμαστε, έτσι ώστε να λειτουργούμε ικανοποιητικά στο κοινωνικό μας οικοδόμημα.

— Πώς γεννήθηκε η Angela και γιατί είναι άρρωστη; 
Ήθελα πολύ να εστιάσω στη ζωή μιας γυναίκας και να την εξετάσω. Ήταν κατά τη διάρκεια της πανδημίας που σκεφτόμουν αυτόν τον χαρακτήρα, ακριβώς όταν άρχισε να εμφανίζεται ο Long Covid, και παρατήρησα ότι ανάμεσα στους φίλους μου ήταν κυρίως γυναίκες εκείνες που ανέπτυξαν αυτό το είδος αυτοάνοσου. Έτσι, οραματίστηκα μια γυναίκα στο δωμάτιό της, μόνη της. Tαυτόχρονα, την ίδια περίοδο, άρχισα να ακολουθώ μερικές influencers στο Instagram και να συγκεντρώνω αποσπάσματα από αυτά που έλεγαν στις αναρτήσεις τους. Με αυτόν τον τρόπο δουλεύω γενικότερα τα κείμενά μου, από υλικό που συναντώ κάθε μέρα, από πράγματα που διαβάζω και ακούω. Έτσι γεννήθηκε η Angela, η οποία είναι ένα είδος influencer. Ίσως είναι διάσημη, ίσως όχι, πάντως έχει ακολούθους, τους ενημερώνει για την ασθένειά της, για τη διατροφή της, για όλες τις λεπτομέρειες της καθημερινότητάς της. Αλλά στη συνέχεια της συμβαίνει κάτι. Κάποιος φτάνει στην πόρτα της και μπαίνει στο δωμάτιό της. Είναι ένα περίεργο πλάσμα, στο έργο το αποκαλούν απλώς Άτομο, αλλά… Είναι ένας άγγελος; Είναι μέρος της ίδιας της Άντζελας; Είναι ένας μικροαπατεώνας; Και την παίρνει μαζί της γιατί της λέει ότι πρέπει να αλλάξει τον τρόπο που ζει. Δεν ξέρουμε ακριβώς πού την οδηγεί: στο δάσος, στον υπόκοσμο; Ο προορισμός, πάντως, έχει ένα είδος παραμυθένιας συνιστώσας. Εκεί, θα μπορούσαμε να πούμε, η Άντζελα αναγεννιέται – η διαδικασία είναι επώδυνη. Και επιστρέφει αλλαγμένη. 

— Αλλαγμένη πώς;
Ξέρετε, αυτή η αλλαγή για την οποία μιλάμε δεν συμβαίνει από τη μια στιγμή στην άλλη, απαιτεί σκληρή δουλειά. Η Άντζελα αισθάνεται ότι κάτι λείπει από τη ζωή της ή ότι δεν ζει μια αυθεντική ζωή. Δεν προσπαθώ ν’ ασκήσω κριτική σε ένα συγκεκριμένο μοντέλο ζωής ή να πω «α, να, λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, είμαστε όλοι επιφανειακοί». Δεν είναι καθόλου αυτό που με ενδιαφέρει. Αναφέρομαι, ελπίζω, σε μια διαδρομή που όλοι πρέπει να διανύσουμε. Φτάνουμε σ’ ένα σταυροδρόμι –μερικές φορές μέσω μιας ασθένειας, άλλες μέσω μιας απώλειας ή μιας κρίσης– και συνειδητοποιούμε ότι, ναι, πρέπει να αλλάξουμε. Αυτό προσπαθώ εδώ ν’ αναπτύξω.

— Ακούγεται σαν μια αρχετυπική ιστορία, όπου ο ήρωας περνάει μια δύσκολη, επικίνδυνη δοκιμασία, πηγαίνει, για παράδειγμα, στον κάτω κόσμο, και μετά επιστρέφει αναγεννημένος και αλλαγμένος. Το συναντάμε συχνά στους ελληνικούς μύθους.
Ακριβώς. Είναι το ταξίδι του ήρωα, της ηρωίδας σε αυτή την περίπτωση. Οπότε, ναι, νομίζω ότι στους ελληνικούς μύθους υπάρχουν αυτές οι μεγάλες περιπέτειες και ιστορίες μάχης, οι οποίες είναι επί της ουσίας «μεγεθυμένες» εικόνες πραγμάτων ή καταστάσεων που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητά μας. Είναι κάτι διαχρονικό, ξέρετε, σχεδόν κανένας άνθρωπος δεν περνάει τη ζωή του χωρίς να συναντήσει τους δικούς του δράκους ή δαίμονες. Και πρέπει να τους πολεμήσει. Οπότε μπορεί ο μύθος να είναι αρχαίος, αλλά εμείς, στην Angela, τον τοποθετούμε σε έναν πολύ μοντέρνο, σημερινό κόσμο.

— Τι μπορεί να εμπνεύσει ή να αναγκάσει κάποιον ν’ αλλάξει τη ζωή του; Είναι πιο δύσκολο σήμερα για τους ανθρώπους να το καταφέρουν; Εννοώ λόγω του εγκλωβισμού τους στο σύγχρονο, ναρκισιστικό σχήμα, εντός του οποίου όλοι ασχολούνται με την καλύτερη δυνατή παρουσίαση του εαυτού τους στα social media.
Δεν ξέρω αν είναι πιο δύσκολο. Σίγουρα τώρα υπάρχουν περισσότεροι περισπασμοί, οι άνθρωποι προσπαθούν ν’ απομακρυνθούν από τον πόνο τους, να τον ξεγελάσουν, όντες συνεχώς online και αλληλεπιδρώντας μηχανικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οπότε, ναι, ίσως είναι πιο δύσκολο, από μια άποψη. Αλλά, ό,τι κι αν κάνεις, δεν μπορείς να αποφύγεις την υπαρξιακή κρίση. Όσο νωρίτερα θέσεις στον εαυτό σου τα ερωτήματα «τι κάνω εδώ, ποιος είναι ο σκοπός μου;» τόσο καλύτερα. Αν τα αγνοήσεις, η κρίση θα ξεσπάσει ακόμα δυνατότερα κάποια στιγμή. Στο πρώτο μισό του βίου μας επικεντρωνόμαστε πολύ στο «έξω». Aργότερα δεχόμαστε ένα εσωτερικό κάλεσμα. Και αυτό μπορεί να γίνει, ενδεχομένως, μέσω μιας ασθένειας. Έτσι προσπαθώ να ερμηνεύσω την αρρώστια της Άντζελας, ότι κάτι την καλεί και ότι χρειάζεται να το αφουγκραστεί για πρώτη φορά. 

— Το γεγονός ότι η Άντζελα είναι γυναίκα έχει κάποια ιδιαίτερη βαρύτητα; Υπάρχει, δηλαδή, μια φεμινιστική διάσταση στην επιλογή αυτή; Ότι υποφέρει περισσότερο, επειδή είναι γυναίκα; 
Παλιά ήταν περισσότερο το θέμα μου αυτό. Δεν το τονίζω πια, αν και ανήκει σαφώς στη συλλογιστική της παράστασης. Τι είναι αυτό που κάνουμε εμείς οι γυναίκες που μας αρρωσταίνει; Εννοώ, προέρχεται απέξω, από την κοινωνία; Είναι κάτι που κάνουμε οι ίδιες στον εαυτό μας; Φυσικά και έχει βαρύτητα, αλλά δεν με ενδιαφέρει πλέον να κουνάω το δάχτυλο και να κατηγορώ, όπως ίσως έκανα παλιότερα. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο το γεγονός ότι είναι μια γυναίκα αυτή που πάσχει από αυτή την ασθένεια, αλλά πρόκειται για μία από τις παραμέτρους ενός πολύπλοκου αμαλγάματος. Δεν ενδιαφέρομαι τόσο να δηλώσω ότι η ασθένειά της οφείλεται στην πατριαρχία. Υποθέτω ότι το φύλο είναι μέρος της όλης εξίσωσης, αλλά για μένα δεν είναι αυτό το πιο ενδιαφέρον κομμάτι.