Ο καθιερωμένος σχολικός αγιασμός που πραγματοποιήθηκε προχθές στα σχολεία της χώρας δεν βρήκε όλους τους μαθητές στα προαύλια. Η απουσία τους είναι είτε «δικαιολογημένη», λόγω βαριάς ασθένειας, είτε «επιβεβλημένη», λόγω του εγκλεισμού τους σε κάποιο σωφρονιστικό κατάστημα εξαιτίας παραβάσεων που διέπραξαν σε τρυφερή ηλικία.

Ομως, η γνώση λειτουργεί ως αντίδοτο και τρόπος διαφυγής για όλα αυτά τα παιδιά που τους ενώνει το δικαίωμα στη γνώση. Και αυτό είναι που μετατρέπει τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν σε σχολεία νοσοκομείων και σωφρονιστικών καταστημάτων, σε συνδέσμους με τον έξω κόσμο. «ΤΑ ΝΕΑ» βρέθηκαν σε αγιασμούς που έλαβαν χώρα σε «διαφορετικά» σχολικά προαύλια, καταγράφοντας τις συγκλονιστικές αφηγήσεις μαθητών και διδασκόντων.

Θέληση για ζωή και μάθηση

«Δεν θα ξεχάσω ποτέ έναν μαθητή της Α’ Δημοτικού. Ηταν το διάστημα που έκανε ανάγνωση των πρώτων του συλλαβών. Εγώ του κρατούσα το κυπελλάκι για να κάνει εμετό λόγω των παρενεργειών της θεραπείας του. Δεν το έβαζε κάτω, δεν τον πτοούσε αυτό. Η θέλησή του για ζωή και μάθηση με άφηνε άναυδο. Το γεγονός ότι έχω περάσει και εγώ ο ίδιος ως ασθενής από αυτή την κλινική μού δίνει τη δυνατότητα να ξέρω ακριβώς πώς νιώθουν οι μαθητές μου σε κάθε φάση της περιπέτειάς τους».

Για τον Ευθύμιο Καρανάνα και τον μικρό μαθητή του το μάθημα της ανάγνωσης δεν γινόταν σε σχολική τάξη στολισμένη με πολύχρωμες ζωγραφιές και γεμάτη παιδικές φωνές, αλλά σε ένα νοσοκομειακό κρεβάτι του Ογκολογικού Τμήματος του Παίδων «Η Αγία Σοφία». «Παρότι καθημερινά δίνουν μικρές ή μεγαλύτερες μάχες για τη ζωή τους, οι μαθητές μάς περιμένουν κάθε πρωί με ανυπομονησία. Το σχολείο είναι ένα παράθυρο αισιοδοξίας για τα παιδιά αυτά» συνεχίζει ο ίδιος.

Αυτό ακριβώς το παράθυρο αισιοδοξίας ανοίγουν ανελλιπώς οι εκπαιδευτικοί του Δημοτικού Σχολείου Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», το οποίο «έχει αδιάλειπτη συνεχή εκπαιδευτική λειτουργία τα τελευταία τριάντα έξι χρόνια» όπως εξηγεί η συνάδελφός του Μαρία Φιλιππίδου που διδάσκει Αγγλικά.

«Τα παιδιά που δέχονται εκπαιδευτική βοήθεια στο σχολείο μας φτάνουν τα 300 ετησίως. Πρόκειται για νοσηλευόμενους μαθητές που πραγματοποιούν τις θεραπείες τους – όχι μόνο στην Ογκολογική Μονάδα – αλλά και στις υπόλοιπες κλινικές του νοσοκομείου – παιδιατρικές, ορθοπεδικές χειρουργικές, καρδιολογική παιδοψυχιατρική, καθώς επίσης και στα εξωτερικά ιατρεία» υπογραμμίζει η Παρασκευή Παπασπυρίδου, διευθύντρια του Δημοτικού Σχολείου.

«Συνήθως περιμένουν τον δάσκαλο με λαχτάρα – Τα σημειώματα και οι ζωγραφιές που μας δίνουν δείχνουν την καλλιέργεια μιας βαθιάς σχέσης»

Ένας από τους πολύχρωμους διαδρόμους του Ογκολογικού Τμήματος του Παίδων «Η Αγία Σοφία»

Πέραν του εξαθέσιου Δημοτικού Σχολείου, που από το 2010 στεγάζεται στη νέα πτέρυγα του Ογκολογικού Νοσοκομείου «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη – Ελπίδα», στον συγκεκριμένο χώρο υπάρχουν τρία γραφεία και τρεις αίθουσες για τις αντίστοιχες εκπαιδευτικές βαθμίδες.

Για τα παιδιά, ωστόσο, που υπό το βάρος των θεραπειών και της επιβαρυμένης κλινικής τους κατάστασης δεν μπορούν να παραστούν στη σχολική αίθουσα, το μάθημα πραγματοποιείται εντός του θαλάμου νοσηλείας, όπου το βαρύ φορτίο που κουβαλούν μετριάζεται από την παρουσία των αγαπημένων τους δασκάλων.

«Συνήθως περιμένουν τον δάσκαλο με λαχτάρα. Τα σημειώματα και οι ζωγραφιές που μας δίνουν δείχνουν την καλλιέργεια μιας βαθιάς σχέσης. Είναι μοναδική εμπειρία να είσαι φορέας ελπίδας και χαράς σε μια από τις δυσκολότερες περιόδους της ζωής των παιδιών» λέει η Χρυσάνθη Μιχαλοπούλου που διδάσκει νοσηλευόμενους μαθητές τα τελευταία 12 χρόνια.

«Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να κερδίσεις την εμπιστοσύνη του παιδιού και του γονέα που μόλις βρέθηκαν σε αυτή την περιπέτεια υγείας. Να τους δημιουργήσεις το αίσθημα ασφάλειας, απαραίτητο έτσι κι αλλιώς στην εκπαιδευτική σχέση, αφού η παρουσία του σχολείου και του εκπαιδευτικού μέσα στον θάλαμο αποσκοπεί μόνο στην παροχή υποστήριξης, με κάθε τρόπο που αυτό είναι δυνατό» συμπληρώνει η Μαρία Φιλιππίδου και καταλήγει: «Ειδικά για τους ογκολογικούς ασθενείς είμαστε η γέφυρα με τη ζωή τους πριν το σημείο καμπής».

Πρόκληση η προσαρμογή

Μία ακόμη πρόκληση για τον εκπαιδευτικό είναι και η προσαρμογή του μαθήματος στις ανάγκες του μαθητή. «Το μάθημα μετατρέπεται πολύ συχνά σε παιχνίδι, με κατασκευές, ζωγραφική, τραγούδι, αρκεί ο μαθητής να νιώσει χαρούμενος, ξεφεύγοντας για λίγο από τη δύσκολη πραγματικότητα που βιώνει, όντας για πολύ καιρό μόνος με έναν συνοδό σε έναν θάλαμο νοσοκομείου, υποβαλλόμενος σε βαριές και επώδυνες θεραπείες» περιγράφει η εκπαιδευτικός Γιολάντα Μπλέτσα.

Ο Παναγιώτης Κισκηρέας, δάσκαλος για 30 χρόνια στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» – και με τα περισσότερα από αυτά στο Ογκολογικό Τμήμα –, εστιάζει ειδικά στον ρόλο του συγκεκριμένου σχολείου ως αντίβαρου στις δυσκολίες που βιώνουν τα νοσηλευόμενα παιδιά. «Οι συνθήκες μέσα στο νοσοκομείο, οι εντατικές θεραπείες, η πορεία της ασθένειας, δημιουργούν αποσταθεροποιήσεις στα παιδιά, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εντάσεις, ψυχολογική αστάθεια, αβεβαιότητα, έλλειψη επικοινωνίας με τους συμμαθητές και αποκοπή από το οικείο περιβάλλον», γεγονός που επιφορτίζει περαιτέρω τους δασκάλους να βοηθήσουν τους μικρούς ασθενείς «ώστε να νιώσουν αποδεκτοί και σημαντικοί από τη θέση που βρίσκονται και να βιώσουν αγάπη».

Και οι μικροί μαθητές, όμως, χωρίς να το γνωρίζουν προσφέρουν πολλά στους δασκάλους τους. Πρόκειται για «διδάγματα υπομονής, συμπόνιας και αισιοδοξίας που μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους» εξηγεί η Αθηνά Παπαγεωργίου που τους παρέχει εδώ και έναν χρόνο εκπαιδευτικές και δημιουργικές δραστηριότητες. «Αυτό που αισθάνομαι ότι καθημερινά κερδίζω είναι η ανθρωπιά μου» εξομολογείται η Γιολάντα Μπλέτσα. «Ο χρόνος μου εδώ περνά ευχάριστα και δημιουργικά, ενώ παράλληλα μαθαίνω νέα πράγματα» λέει, από την πλευρά του, ο μικρός Βασίλης που παρακολουθεί μαθήματα στο Δημοτικό Σχολείο του Παίδων.

Φυλακές Αυλώνα – «Μας δείξατε εμπιστοσύνη και σεβασμό, μας δείξατε ότι αξίζουμε»

«Κυρία, σου υποσχόμαστε ότι θα βγούμε πολύ καλύτεροι άνθρωποι από ό,τι μπήκαμε, γιατί μας δείξατε εμπιστοσύνη και σεβασμό. Μας δείξατε ότι αξίζουμε». Η Αναστασία Πέππα, φιλόλογος και διευθύντρια των Σχολικών Μονάδων του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα, μοιράζεται με «ΤΑ ΝΕΑ» την υπόσχεση που της έδωσαν δύο νεαροί Ρομά την ημέρα της αποφυλάκισής τους.

Εχει να διηγηθεί πολλές ακόμα ιστορίες εφήβων – παιδιών ουσιαστικά – που έχασαν την ελευθερία τους και ταυτόχρονα την εκτίμηση στον εαυτό τους, όπως συχνά συμβαίνει σε αυτή την καθοριστική ηλικία. Παιδιά που βρήκαν, αρχικά, στην τάξη μια ευκαιρία να «εξαγοράσουν» την ποινή τους. «Πρόκειται για παιδιά που έρχονται στο σχολείο έχοντας ως αρχικό κίνητρο – στο μεγαλύτερο ποσοστό τους – τον ευεργετικό προσδιορισμό που θα πάρουν παρακολουθώντας τα μαθήματα. Ωστόσο, τα περισσότερα όταν ξεκινούν αποκτούν ειλικρινές ενδιαφέρον για μάθηση».

Οι έγκλειστοι αλλοδαποί μαθητές καταφέρνουν να μάθουν την ελληνική γλώσσα που αρχικά διευκολύνει σε πρακτικό επίπεδο την παραμονή τους. Για τους ημεδαπούς που είχαν ήδη λάβει κάποια εκπαίδευση, η συμμετοχή στην τάξη αποτελεί την ευχάριστη έκπληξη, σε ένα βαρύ περιβάλλον.

«Ερχόμενοι στο σχολείο μας συνειδητοποιούν πως έχουν αξία και είναι ικανοί για πάρα πολλά πράγματα» τονίζει η διευθύντρια, σημειώνοντας πως πέρα από τη σχολική ύλη που εναρμονίζεται απόλυτα με το τυπικό διδακτικό πρόγραμμα οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν δύο από τα 25 δημιουργικά προγράμματα που υλοποιούνται με το πέρας του σχολικού ωραρίου δύο φορές την εβδομάδα.

«Ζωγραφική, χορός, ψηφιδωτό, δημιουργική γραφή, χαρακτική, τραγούδι, κινηματογράφος και θέατρο είναι μερικά από αυτά. Οι μαθητές ανακαλύπτουν ταλέντα που είχαν αλλά κανένας δεν βρέθηκε να τους βοηθήσει να τα ανακαλύψουν. Υπάρχουν παιδιά μας που σήμερα έχουν γίνει μουσικοί, ενώ ζωγραφικά έργα μαθητών έχουν εκτεθεί στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και στο Αρχαιολογικό Μουσείο, έχοντας μάλιστα βραβευτεί» δηλώνει υπερήφανα η Αναστασία Πέππα.

Ανοιγμα στην κοινωνία

Η ίδια υποστηρίζει ότι το σχολείο στις φυλακές Αυλώνα είναι ένα άνοιγμα στην κοινωνία: «Εχω κρατήσει επαφή με πολλούς κρατουμένους. Επικοινωνούμε με τα σχολεία τους και παρακολουθούμε την πρόοδό τους, γιατί όταν φύγουν από εμάς δεν τελειώνει το σχολείο». Η έμπειρη εκπαιδευτικός αναφέρεται, δε, και στον άγραφο νόμο που υπάρχει εντός της σχολικής τάξης. «Το σχολείο είναι ιερό. Είναι σαν εκκλησία. Από τη στιγμή που θα μπουν μέσα στο προαύλιο ξεχνούν τις όποιες διαφωνίες τους. Εχουν πλέον μέσα τους την αίσθηση του δικαίου και ας είχαν κάνει παρανομία» εξηγεί.

Αυτή τη στιγμή τουλάχιστον 155 νέοι είναι εγγεγραμμένοι στις τάξεις Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου και στο ΙΕΚ Μαγειρικής που λειτουργούν εντός του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα, με τη διευθύντρια να εκφράζει την ελπίδα ο αριθμός τους θα αυξηθεί, μια και οι πόρτες του σχολείου παραμένουν ανοιχτές καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Ο Ν.Τ., κρατούμενος στον Αυλώνα, προετοιμάζεται για τις Πανελλαδικές. «Η φοίτηση είναι μία δεύτερη ευκαιρία που με βοηθά καθημερινά να γίνομαι καλύτερος» λέει στα «ΝΕΑ», ενώ ο συγκρατούμενός του Μ.Α., ο οποίος ολοκλήρωσε τη φοίτησή του στο ΙΕΚ και έχει πλέον πετύχει την εισαγωγή του την τριτοβάθμια εκπαίδευση, δηλώνει: «Νιώθω ότι έχω δώσει όλον μου τον εαυτό σε αυτό το σχολείο και έχω πετύχει πράγματα που δεν είχα καταφέρει πριν».

Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»