Η εφιαλτική για την ανθρωπότητα πρόβλεψη ότι «οι πόλεμοι του μέλλοντος θα οφείλονται στο νερό» δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη, ειδικά αυτό το διάστημα, που (και) η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα της λειψυδρίας. Έπειτα από δύο ήπιους χειμώνες και εν μέσω κορύφωσης της τουριστικής περιόδου, η απειλή  της λειψυδρίας επανήλθε, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις επιστημόνων πως η χώρα μας θα γίνει θερμότερη και ξηρότερη λόγω της κλιματικής κρίσης.

Ήδη η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει κηρύξει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 14 δήμους: μεταξύ αυτών είναι πέντε δήμοι της Κρήτης, η Σέριφος, η Σίφνος, η Λέρος, ο Πόρος, οι Σπέτσες, ο δήμος Σάμης στην Κεφαλονιά καθώς και περιοχές στην Κόρινθο, την Αλεξανδρούπολη και την Ξάνθη.

Η κλιματική κρίση αλλάζει τα δεδομένα όμως η διαχείριση του νερού ποτέ δεν υπήρξε υποδειγματική στην Ελλάδα

Ας μην ξεχνάμε δε ότι στον Έβρο λόγω της λειψυδρίας τις τελευταίες μέρες βρέθηκαν δύο άλογα νεκρά και πολλά άλλα με συμπτώματα αφυδάτωσης.

Σοβαρό πρόβλημα στην Κέρκυρα

Σοβαρό είναι το πρόβλημα και στην Κέρκυρα, όπου οι διακοπές νερού είναι συνεχείς. Μάλιστα ότι σε μία σειρά διάσημων παραλιών του νησιού τα ντουζ έχουν κλείσει, καθώς δεν υπάρχει σταγόνα νερού, σύμφωνα με τον Σκάι. Ο δήμαρχος νότιας Κέρκυρας, Κώστας Λέσσης, ζητά να κηρυχθούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης οι δημοτικές ενότητες Λευκιμμαίων και Κορισσίων.

Παράλληλα ζητά την άμεση σύγκλιση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΙΑΕΥΔΑΚ για την συζήτηση και λήψη απόφασης για την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων που ταλαιπωρούν τους κατοίκους των περιοχών του νότου. Και ενώ η κοινωνική ένταση έχει ήδη μεγαλώσει λόγω της παρατεταμένης λειψυδρίας σήμερα η ΔΙΑΕΥΔΑΚ εξέδωσε ανακοίνωση, μετά από πολλές μέρες, ιδιαίτερα ολιγόλογη και ασαφή σχετικά με τη λύση του προβλήματος.

Η ανακοίνωση αναφέρει: «Σας γνωρίζουμε ότι το έλλειμμα νερού που παρατηρείται αυτό το διάστημα στις περιοχές Λευκίμμης και Κορισσίων οφείλεται σε σοβαρό υποβιβασμό της στάθμης των γεωτρήσεων του Νεοχωρακίου. Στην παρούσα φάση γίνονται ερευνητικές γεωτρήσεις για την εξεύρεση νερού χαμηλότερης στάθμης και προσπάθειες μείωσης διαρροών.

Με βάση την εξέλιξη των ερευνητικών εργασιών θα ενημερωθείτε με νεότερες ανακοινώσεις στις επόμενες μέρες».

Λένε το νερό νεράκι

Προβλήματα λειψυδρίας αντιμετωπίζει και η Κάρπαθος, όπου οι αρχές επέβαλλαν περιορισμούς στην πλήρωση των πισινών, ενώ  στη Θάσο, οι αρχές αναζητούν μονάδα αφαλάτωσης για να κάνουν το θαλασσινό νερό πόσιμο.

«Κηρυχθήκαμε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για λόγους λειψυδρίας. Οι γεωτρήσεις έχουν κάποια μειωμένη παραγωγή, λόγω της ανομβρίας, και κάποιες λίγες είναι εκτός λειτουργίας. Να κρούσουμε τον κώδωνα του κινδύνου σε σχέση με αλόγιστες χρήσεις, κατασπατάληση και κακή χρήση γενικά», είπε στο MEGA, η δήμαρχος της Σίφνου, Μαρία Ναδάλη.

Η έλλειψη νερού είναι έντονη και στη Νάξο, ένα από τα πιο δημοφιλή -και ξηρά- μέρη του Αιγαίου. Οι δύο ταμιευτήρες του νησιού περιέχουν 220.000 κυβικά μέτρα (7,7 εκατομμύρια κυβικά πόδια) χρήσιμου νερού, το ένα τρίτο της περσινής στάθμης και το ισοδύναμο μερικών δεκάδων ολυμπιακών πισινών.

Οι αρχές έχουν εξασφαλίσει τρεις φορητές μονάδες αφαλάτωσης που θα επεξεργάζονται το θαλασσινό νερό για να το κάνουν ασφαλές για πόση, και οι οποίες, όπως δήλωσε στο Reuters ο δήμαρχος Λιανός, θα πρέπει να καλύψουν το έλλειμμα για τα σπίτια, τα ξενοδοχεία και τις πισίνες. Αλλά οι αγρότες δεν θα λάβουν καθόλου από το επεξεργασμένο νερό και θα πρέπει να βασίζονται για το πότισμα των καλλιεργειών τους, σε πηγάδια που έχουν μολυνθεί από τους υδροφόρους ορίζοντες με θαλασσινό νερό.

Σε απόγνωση οι αγρότες

Πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι αγρότες και στην υπόλοιπη χώρα με την λειψυδρία να απειλεί τις περιουσίες τους.

«Yπάρχει έλλειψη νερού, λ.χ. στην Κρήτη, όπου φέτος είχαμε μηδενικές σχεδόν βροχοπτώσεις, κυρίως στο ανατολικό τμήμα του νησιού, με αποτέλεσμα το φράγμα Αποσελέμη, για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή να βρίσκεται σε οριακή κατάσταση. Αν δε βρέξει φέτος δε θα έχει νερό του χρόνου, με τεράστιες επιπτώσεις στον τουριστικό, κοινωνικό, οικονομικό και αγροτικό τομέα», όπως επισήμανε (ΕΡΤ), ο Ευθύμης Λέκκας.

Οι Αγροτικοί Σύλλογοι του Αποκόρωνα εκφράζουν την αγανάκτησή τους, για τα σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας που παρατηρούνται στα χωριά τους σε μια πολύ κρίσιμη χρονική στιγμή για τις καλλιέργειές και την καθημερινότητά τους.

Όπως αναφέρουν: «Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι το 2024 υπάρχουν περιοχές σε χωριά που δεν έχουν για μήνες πόσιμο νερό, όπως η Κάινα Αποκορώνου. Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν οικισμοί και χωριά ιδιαίτερα στην Δ.Ε Βάμου, αλλά και αλλού στον Αποκόρωνα.

Δυστυχώς οι ευθύνες του κεντρικού κράτους και του τοπικού κράτους είναι τεράστιες. Την ίδια στιγμή που δεν καλύπτονται οι ανάγκες των κατοίκων σε νερό ύδρευσης και άρδευσης, οι πισίνες των μεγάλων ξενοδοχείων είναι γεμάτες» σημειώνουν.

Οι αγρότες υπογραμμίζουν ότι «τόσο το κεντρικό κράτος όσο και η Περιφέρεια μα και ο Δήμος, επιδοτούν και δίνουν προτεραιότητα σε έργα που εξυπηρετούν τα κέρδη των λίγων, όχι όμως έργα που εξυπηρετούν την στήριξη των βιοπαλαιστών αγροτών και κτηνοτρόφων. Κυριαρχεί η λογική κόστους οφέλους και το νερό αντιμετωπίζεται σαν εμπόρευμα.
Είναι απαράδεκτο το κόστος του νερού να έχει πια φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη και επί πλέον αντιμετωπίζουμε εν μέσω καύσωνα και την έλλειψη του, δίνοντας την χαριστική βολή για τις καλλιέργειές μας και τελικά για την επιβίωσή μας, σε μια επαρχία που βρίσκεται δίπλα στις πηγές».

Δύσκολες καταστάσεις βιώνουν οι κάτοικοι της Ανατολικής Μακεδονίας εξαιτίας της λειψυδρίας, με τους φορείς να καταβάλλουν δραματικές προσπάθειες προκειμένου να καλύψουν τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες για πόσιμο και καθαρό νερό. Σε περιοχές όπως στον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου το οξύτατο πρόβλημα της λειψυδρίας αντιμετωπίζεται με διακοπές στην υδροδότηση.

Την ίδια ώρα, οι δήμοι ζητούν άδειες για διάνοιξη νέων αρδευτικών γεωτρήσεων, ώστε οι αγρότες να μπορέσουν να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους και με το δεδομένο ότι φέτος από το φράγμα του Θησαυρού απελευθερώθηκαν μόλις 70 εκατομμύρια κυβικά νερού για άρδευση, όταν το 2021 είχαν δοθεί για τον ίδιο σκοπό 168 εκατομμύρια.

«Χρειάζεται ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων»

Στην Αττική,  τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες του Μόρνου, αν οι συνθήκες δεν αλλάξουν δραματικά, αρκούν μόνο για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια, με τους ειδικούς να χτυπούν καμπανάκι κινδύνου και να υπογραμμίζουν την ανάγκη σωστής διαχείρισης των υδάτινων πόρων.

Υπενθυμίζεται ότι το 1990 η Αττική αντιμετώπισε σοβαρό κίνδυνο λειψυδρίας. Ο Μόρνος άδειασε τόσο ώστε να αποκαλυφθούν τα ερείπια των χωριών που σκέπαζε η τεχνητή λίμνη.

«Σε πολλά από τα ποτάμια μας η στάθμη έχει πέσει σε επίπεδα που βλέπουμε στο τέλος Αυγούστου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα συνεχίζει η στάθμη να χαμηλώνει και ενδεχομένως κομμάτια των ποταμών ή και ολόκληρα ποτάμια να ξεραθούν … στη λίμνη Τριχωνίδα και στη μεγάλη Πρέσπα βλέπουμε ότι το επίπεδο στάθμης είναι το χαμηλότερο των 3 τελευταίων ετών» ανέφερε στην ΕΡΤ ο ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ, Ηλίας Δημητρίου.

Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και αλλάζει τα δεδομένα όμως η διαχείριση του νερού ποτέ δεν υπήρξε υποδειγματική στην Ελλάδα. Απαιτείται κεντρικός σχεδιασμός και  παρακολούθηση των αποθεμάτων νερού και στη συνέχεια λήψη διαχειριστικών μέτρων κυρίως για την άρδευση που ρουφά το 86% των αποθεμάτων, αλλά και τον τουρισμό, δυο τομείς που υπερκαταναλώνουν νερό».

Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι «θα πρέπει να υπάρχει ένας κεντρικός φορέας διαχείρισης υδατικών πόρων που θα λειτουργεί αποκεντρωμένα και κεντρικά κάτω από ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο εκτίμησης, αξιοποίησης και διαχείρισης των υδατικών πόρων».

Σε ό,τι αφορά την αφαλάτωση μάλλον δεν είναι και η καλύτερη λύση: «Δεν είναι μόνο τα υφιστάμενα αποθέματα που το πρόβλημα δεν λύνεται με την αφαλάτωση. Η αφαλάτωση έχει τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Απαιτεί τεράστια ποσά ενέργειας. Εκείνο το οποίο θα πρέπει να κάνουμε τελικά, είναι αυτό που προλαβαίνουμε να κάνουμε και μπορούμε να το κάνουμε: Η σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων», σημείωσε ο Ευθύμης Λέκκας και εξήγησε:

«Δηλαδή, ο πληθυσμός ανεβαίνει πέντε και δέκα φορές σε ορισμένα νησιά, αυτή την περίοδο. Εκεί λοιπόν δεν υπάρχει η σωστή διαχείριση. Κατ αρχάς οι υποδομές, τα δίκτυα. Παραδείγματος χάριν, έχουμε τεράστιες απώλειες νερού. Δεύτερον, δεν υπάρχει καμία καμπάνια. Έπρεπε να αρχίσουμε τις καμπάνιες οικονομίας του νερού για τον καθένα από μας».