BENJAMIN MYERS
H άκρη του ορίζοντα
μτφρ.: Ιωάννα Ηλιάδη
εκδ.: Κλειδάριθμος, 2024, σελ. 272

Πόσο όμορφο βιβλίο. Διαβάζοντάς το τώρα το καλοκαίρι –είναι άλλωστε ένα δροσιστικό μυθιστόρημα καλοκαιριού–, νιώθεις διαρκώς πως ακούς από το απέναντι μπαλκόνι, μέσα στην ησυχία της πόλης, ένα μόμπιλο, έναν μελωδό, να λικνίζεται απαλά στο αεράκι. Δεν θυμόμαστε να έχουμε παραδοθεί τα τελευταία χρόνια σε τόσο πολλές και μαζί τόσο περίτεχνες, γλυκές και σαφείς περιγραφές της φύσης, και όλο αυτό να μας συναρπάζει και να μας μαγεύει. Με υπομονή και προσήλωση εντομολόγου, ο Μάιερς σμιλεύει κάθε του φράση αναπλάθοντας τοπία, ανθρώπους και συναισθήματα, ενώ και η μετάφραση υπηρετεί το έργο του σε πραγματικά υψηλό επίπεδο. Μια ξεχωριστή αναγνωστική εμπειρία.

Ενας δεκαεξάχρονος από μια κοινότητα ανθρακωρύχων μαθαίνει τον κόσμο πριν αλυσοδεθεί σε μια ζωή σκυμμένη στις στοές.

Είναι αρχές καλοκαιριού του 1946. Ο πόλεμος μόλις έχει τελειώσει, αν και τα επακόλουθά του παραμένουν γαντζωμένα στο σώμα της Αγγλίας. Ενας δεκαεξάχρονος νεαρός από μια κοινότητα ανθρακωρύχων του Ντάραμ, ο Ρόμπερτ, πολύ μικρός για να έχει πολεμήσει όπως τόσα άλλα αγόρια ελάχιστα μεγαλύτερά του, ξέροντας πως αυτό θα είναι το τελευταίο του καλοκαίρι πριν αλυσοδεθεί σε μια ζωή σκυμμένη στις στοές και ποτισμένη καρβουνόσκονη, αποφασίζει να κάνει ένα ταξίδι, μια μακρά πεζοπορία, για να δει ορισμένες πλευρές της χώρας του τώρα που τα πόδια του είναι ακόμα δυνατά, και τα χέρια του αρκετά ικανά για να του εξασφαλίζουν λίγο φαγητό όσο θα δουλεύει στους αγρότες κατεβαίνοντας προς τα νότια. Ομως, λίγο πριν βρεθεί στο Σκάρμπορο, θα περάσει σε μια ανάστροφη ζώνη του λυκόφωτος: θα συναντηθεί με μια γυναίκα που μένει μόνη με τον σκύλο της ψηλά πάνω από τη θάλασσα, σε ένα απόμερο σπίτι – την Ντόλσι, έναν από τους πιο συναρπαστικούς και πιο ζωντανούς λογοτεχνικούς χαρακτήρες που συναντήσαμε τα τελευταία χρόνια.

Η εκκεντρική Ντόλσι, αυτό το γενναιόδωρο, φιλελεύθερο πνεύμα που ζει με τους δικούς του κανόνες έξω από κάθε συμβατικότητα και λατρεύει τις μικρές χαρές της ζωής –ένα κονιάκ την ώρα που έχει αρχίσει να γέρνει ο ήλιος, το χρώμα του μελιού στο γυάλινο βάζο, τα μπαχαρικά που απογειώνουν τη μαγειρική της–, θα γοητευτεί από την ευγένεια του αγοριού, θα διαισθανθεί το κουκούλι μιας σπίθας μέσα του, και θα του προτείνει να μείνει λίγες μέρες στο κτήμα κάνοντας μερικές μικροδουλειές, με αντάλλαγμα τροφή, πρόχειρη στέγη και ίσως κάποια χρήματα. Φυσικά, ο Ρόμπερτ θα καταλήξει να περάσει όλο το καλοκαίρι κοντά της: ένα αξέχαστο καλοκαίρι μαθητείας, ενηλικίωσης και μεταμόρφωσης. Η σοφή, αντισυμβατική Ντόλσι θα μοιραστεί μαζί του ένα μέρος από τις γνώσεις της και –κυρίως– τον λοξό τρόπο με τον οποίο βλέπει τον κόσμο, θα τον μυήσει στη λογοτεχνία και θα του αλλάξει τη μοίρα – κυριολεκτικά. Ομως και ο Ρόμπερτ θα αλλάξει τη δική της.

Δεν υπάρχει στιγμή που να μην αισθάνεσαι παρηγοριά –σαν να πίνεις τσάι από τσουκνίδα με μια στάλα λεμόνι– διαβάζοντας αυτή την ώρες-ώρες χιουμοριστική αλλά πάντα τόσο ζωντανή και αισθησιακή ωδή στη φύση και τα ζώα, στην τέχνη και την καλοσύνη, στην ιστορία και τη συμπόνια. Αλλά και στη μοναξιά, στη μνήμη, στην απώλεια και στο πένθος. Γιατί η Ντόλσι κρύβει ένα μεγάλο μυστικό: τη φλογερή ανάμνηση της μεγάλης αγαπημένης της, Ρόμι…

«Μια συγκινητική ιστορία»

Η μεταφράστρια Ιωάννα Ηλιάδη είχε την ευγένεια να μας πει για το βιβλίο: «Αναπόληση ενός μαγικού καλοκαιριού, και μια συγκινητική ιστορία μαθητείας, η “Ακρη του ορίζοντα” μας ταξιδεύει στην κατάφυτη αγγλική ύπαιθρο λιγότερο από ένα χρόνο μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου· τα σημάδια της φρίκης είναι ακόμη νωπά στα σώματα και στις ψυχές των ανθρώπων, ωστόσο η φύση, απτόητη κι ανεξάντλητη, ετοιμάζεται για άλλη μια φορά να προσφέρει την ιαματική ομορφιά και τα δώρα της σε όσους ξέρουν να απολαμβάνουν. Ο νεαρός Ρόμπερτ, ο ήρωας του αισιόδοξου μυθιστορήματος του Μπέντζαμιν Μάιερς, ξεκινάει να ζήσει μια περιπέτεια μακριά από τον τόπο του, μα, χωρίς να το ξέρει, αφήνει πίσω του ανεπιστρεπτί και την προδιαγεγραμμένη ώς τότε μοίρα του. Τα βήματά του τον βγάζουν στο κατώφλι της Ντόλσι, μιας αντισυμβατικής γυναίκας με ασυνήθιστο παρελθόν, δίπλα στην οποία ο Ρόμπερτ γνωρίζει τη μεταμορφωτική δύναμη της φιλίας και την αξία τού να χαράζεις με τόλμη, και απαλλαγμένος από ανούσιες ενοχές, τον δρόμο σου στη ζωή».