Του Σπύρου Δημητρέλη

Ομολογώ ότι μετά την είσοδο στην κούρσα ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ της κας Άννας Διαμαντοπούλου, η όλη διαδικασία γίνεται ενδιαφέρουσα από πολλές απόψεις και οπτικές γωνίες. Η υποψηφιότητα του παλαιότερου και πιο έμπειρου πολιτικά και κυβερνητικά με θέσεις ευθύνης στελέχους του ΠΑΣΟΚ μετατρέπει την κούρσα διαδοχής σε ένα ανοικτό εργαστήριο πολιτικής το οποίο, όμως, αποκτά και μεγάλη σημασία για την ίδια την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια.

Από τότε που επικράτησε η εκλογή των αρχηγών κομμάτων από τη βάση και όχι από τα κομματικά συνέδρια, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, από το ΠΑΣΟΚ αν ενθυμούμαι καλά, τουλάχιστον τρεις διατελέσαντες στη συνέχεια πρωθυπουργοί εκλέχθηκαν από τη βάση μελών και φίλων του κόμματός τους. Ο Γιώργος Παπανδρέου, επικρατώντας το 2007 του Ευάγγελου Βενιζέλου (η λαϊκή επικύρωση του Γιώργου Παπανδρέου το 2004 ως μοναδικού υποψήφιου δεν μετράει), ο Αντώνης Σαμαράς, επικρατώντας της Ντόρας Μπακογιάννη και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επικρατώντας του Βαγγέλη Μεϊμαράκη.

Η μεταφορά αυτής της διαδικασίας από τους κομματικούς μηχανισμούς και ισορροπίες σε μια ανοικτή διαδικασία όπου όλα τα μέλη και φίλοι ενός κόμματος καλούνται να επιλέξουν τον επόμενο αρχηγό, μεταφέρει τις ευθύνες και τον χειρισμό των διαφόρων διλημμάτων στις κομματικές βάσεις. Τα μέλη και φίλοι καλούνται να σταθμίσουν κριτήρια για επιλογή υποψηφίων που έχουν να κάνουν με την ιδεολογική καθαρότητα του καθενός, τη γενικότερη πορεία, ιστορία και προσφορά του στο κόμμα καθώς και τα ηγετικά του χαρακτηριστικά.

Το βασικό ερώτημα, όμως, που θέτουν στον εαυτό τους είναι “ποιος από τους υποψήφιους προέδρους μπορεί να οδηγήσει το κόμμα σε εκλογική νίκη και την εξουσία”. Ποιος είναι, δηλαδή, περισσότερο πρωθυπουργίσιμος. Σε αυτό το ερώτημα η υποψηφιότητα της Άννας Διαμαντοπούλου είναι πολύ δυνατή. Η πιο δυνατή θα έλεγα. Τεράστια κυβερνητική και ευρωπαϊκή εμπειρία μέσα από θέσεις ευθύνης, αποδεδειγμένη ισχυρή βούληση για μεταρρυθμίσεις (βλ. νόμος για τα πανεπιστήμια), ξεκάθαρη φιλοευρωπαϊκή στάση, κεντρώο προφίλ χωρίς εξαλλοσύνες και αιχμηρές γωνίες.

Επιπλέον, ένα από τα μεγάλα της ατού είναι ότι μέσα στη διακυβέρνηση Σημίτη δεν λερώθηκε με τη διαφθορά και συναλλαγή εκείνης της περιόδου. Δεν χρεώθηκε –και δικαίως- το “καθεστώς ΠΑΣΟΚ”, το οποίο ουσιαστικά εξόντωσε πολιτικά τον πρώην πρωθυπουργό για την ανοχή και απάθειά του σε αυτά τα φαινόμενα. Η κα Διαμαντοπούλου συνομιλεί με μεγάλη ευκολία με ένα ευρύτατο κοινό που βγάζει κυβερνήσεις στην Ελλάδα. Το λεγόμενο μετριοπαθές αλλά ταυτόχρονα απαιτητικό Kέντρο. Είναι αυτό το κοινό στο οποίο κατάφερε να φέρει στη Νέα Δημοκρατία ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προσφέροντάς του μεγάλες εκλογικές νίκες και άνετες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες.

Το ΠΑΣΟΚ σαν οργανισμός έχει μια ευφυΐα στο να ξεχωρίζει ποιος είναι αυτός που μπορεί να το φέρει στην εξουσία. Να θυμίσουμε το συνέδριο του 1996 που ουσιαστικά ήταν μια μεγάλη ανοικτή συγκέντρωση περισσότερων από 6.000 στελεχών και μελών. Από ιδεολογική άποψη το “φιλολαϊκό” προφίλ του Άκη Τσοχατζόπουλου “δεν έχανε”. Έχασε, όμως, λόγω της πρωθυπουργικότητας του Κώστα Σημίτη, όταν ο τελευταίος έθεσε το ξεκάθαρο δίλλημα “ή με εκλέγετε και αρχηγό ή παραιτούμαι από πρωθυπουργός”.

Το κεντρώο μεταρρυθμιστικό-εκσυγχρονιστικό μπλοκ του ΠΑΣΟΚ ήταν πάντα απέναντι στο άλλο μεγάλο εσωκομματικό μπλοκ,  το λεγόμενο “φιλολαϊκό”, που με μεγάλη ευκολία θα το χαρακτήριζα “λαϊκιστικό”. Ωστόσο, στη μετά Ανδρέα Παπανδρέου εποχή, οι εκλογικές νίκες ήρθαν από τους “εκσυγχρονιστές”.

Στο πολιτικό ουράνιο τόξο της χώρας αρχίζει να αχνοφαίνεται ένα κενό. Η δεύτερη τετραετία Μητσοτάκη δεν έχει ξεκινήσει με τον καλύτερο τρόπο και λίγοι προβλέπουν τρίτη αυτοδυναμία. Υπάρχουν πολλοί απογοητευμένοι ψηφοφόροι που δε βάζουν κομματικές ταμπέλες στην ψήφο τους. Το βασικό τους μέλημα είναι η πραγματική πορεία της χώρας μπροστά με πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Σύντομα θα αρχίσουν να αναζητούν εναλλακτικές.

Όποιος είναι τότε έτοιμος από την αντιπολίτευση, με μια ρεαλιστική, πειστική και στιβαρή πρόταση διακυβέρνησης, θα κάνει ένα μεγάλο και διακριτό βήμα μπροστά από τους άλλους. Εκτιμώ, ωστόσο, ότι για την κα Διαμαντοπούλου οι εσωκομματικές εκλογές στο ΠΑΣΟΚ μπορεί να αποδειχθούν μεγαλύτερη δοκιμασία από τις επόμενες εθνικές εκλογές. Εφόσον, βέβαια,  η βάση του ΠΑΣΟΚ την εκλέξει πρόεδρο…