Δύο φορές μέχρι τον Αύγουστο και άλλες δύο μέχρι το τέλος του χρόνου, θα πρέπει να μειώσει τα επιτόκια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), σύμφωνα με το διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ Γιάννη Στουρνάρα.

Όπως σημειώνει σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Bloomberg, ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της χώρας, «η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να μειώσει το κόστος δανεισμού δύο φορές πριν από τη διακοπή εργασιών του Αυγούστου και άλλες δύο φορές πριν από το τέλος του έτους, χωρίς να επηρεαστεί από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, σύμφωνα με το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Γιάννη Στουρνάρα.

«Πρέπει σύντομα να αρχίσουμε να μειώνουμε τα επιτόκια, ώστε η νομισματική μας πολιτική να μην γίνει υπερβολικά περιοριστική», υπογράμμισε και πρόσθεσε: «Είναι σκόπιμο να γίνουν δύο μειώσεις των επιτοκίων πριν από τη θερινή διακοπή εργασιών και τέσσερις κινήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους φαίνονται λογικές. Σε αυτό το βαθμό, συμφωνώ με τις προσδοκίες των αγορών.»

Όπως σημειώνει το πρακτορείο:

«Την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ άφησε αμετάβλητη την πολιτική της για τέταρτη συνεχή φορά και οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ συγκλίνουν στην άποψη ότι γύρω στον Ιούνιο θα είναι η κατάλληλη στιγμή για να αρχίσει η χαλάρωση. Έχουν γίνει πιο σίγουροι ότι ο πληθωρισμός κατευθύνεται προς το στόχο του 2%, αλλά αναζητούν περαιτέρω διαβεβαιώσεις πριν αποφασίσουν να μειώσουν τα επιτόκια.

Η ΕΚΤ έχει προγραμματίσει συνεδριάσεις για τη λήψη αποφάσεων νομισματικής πολιτικής στις 11 Απριλίου, στις 6 Ιουνίου και στις 18 Ιουλίου. Μετά από αυτές τις ημερομηνίες, η επόμενη συνάντηση είναι στις 12 Σεπτεμβρίου. Ο Στουρνάρας είναι από τα πιο γνωστά «περιστέρια» στο Διοικητικό Συμβούλιο, αν και πρόσφατα ευθυγραμμίστηκε με πιο επιθετικά μέλη σχετικά με την ανάγκη αναμονής έως τον Ιούνιο.

«Θα έχουμε λίγες μόνο νέες πληροφορίες πριν από τη συνάντηση του Απριλίου, ιδίως όσον αφορά τους μισθούς στις αρχές του 2024 – αλλά θα έχουμε πολύ περισσότερα στοιχεία πριν από τη συνεδρίαση του Ιουνίου», δήλωσε ο Στουρνάρας, απηχώντας τα σχόλια της προέδρου Λαγκάρντ την περασμένη εβδομάδα. «Πιστεύω ότι για να μειώσουμε τα επιτόκια ήδη από τον Απρίλιο θα πρέπει να δούμε την οικονομία να καταρρέει και αυτό δεν είναι κάτι που περιμένουμε να συμβεί.»

Μετά από αυτά τα σχόλια, οι αγορές χρήματος «στοιχημάτισαν» ως προς το εύρος των μειώσεων του κόστους δανεισμού εφέτος, εκτιμώντας μια πρώτη μείωση κατά 0,25% τον Ιούνιο, ακολουθούμενη από άλλες δύο και έδωσαν 70% πιθανότητα για μια τέταρτη.

Ο Στουρνάρας δήλωσε ότι «η οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ είναι πολύ ασθενέστερη από ό,τι αναμενόταν και οι κίνδυνοι είναι καθοδικοί, ενώ ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει σημαντικά και οι κίνδυνοι είναι ισορροπημένοι».

Υποβάθμισε επίσης τις ισχυρές ονομαστικές αυξήσεις των μισθών, τονίζοντας ότι οι πραγματικοί μισθοί δεν θα φθάσουν στα προ της πανδημίας επίπεδα πριν από το 2025.

«Επομένως  οι μισθοί εξακολουθούν να βρίσκονται σε διαδικασία σύγκλισης, όχι να ωθούν τον πληθωρισμό. Δεν θα πρέπει να υπερτονίζουμε τον κίνδυνο ενός σπιράλ αυξήσεων μισθών-τιμών», είπε. Ακόμη περισσότερο, καθώς «η ονομαστική αύξηση των μισθών μετριάζεται και τα κέρδη απορροφούν μέρος των μισθολογικών αυξήσεων».

Υπογραμμίζοντας την ανάγκη να μειωθεί σύντομα το κόστος δανεισμού, ο Στουρνάρας ανέφερε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι «το 30% της αυστηροποίησης των προηγούμενων αυξήσεων των επιτοκίων δεν έχει ακόμη περάσει στην πραγματική οικονομία».

«Επιπλέον, ο ισολογισμός της ΕΚΤ θα συρρικνωθεί κατά περίπου 800 δισεκ. ευρώ εφέτος, μέσω των αποπληρωμών των TLTRO και της σταδιακής κατάργησης των επανεπενδύσεων στο πλαίσιο των προγραμμάτων APP και PEPP», πρόσθεσε. «Ακριβώς όπως οι αυξήσεις των επιτοκίων, έτσι κι αυτό οδηγεί σε αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες.»

Ο Στουρνάρας απέρριψε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να είναι προβληματική ή ριψοκίνδυνη η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ πριν από την αντίστοιχη της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας.

«Δεν με πείθει επ’ ουδενί το επιχείρημα ότι δεν μπορούμε να μειώσουμε τα επιτόκια πριν από τη Fed – και σχεδόν όλοι οι συνάδελφοί μου έχουν την ίδια άποψη», είπε.

Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Αυστρίας Ρόμπερτ Χόλτσμαν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν πιστεύει πως η ΕΚΤ πρέπει να κινηθεί πρώτα – ακόμη και αφού η Λαγκάρντ επέμεινε ότι η ΕΚΤ «θα ενεργήσει ανεξάρτητα», μια δήλωση που συνάντησε υποστήριξη.

«Είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι και η ζώνη του ευρώ είναι μια μεγάλη ανοικτή οικονομία με ευέλικτη συναλλαγματική ισοτιμία», δήλωσε ο Στουρνάρας. «Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για την οικονομία της ζώνης του ευρώ – τίποτε άλλο.»

Η κατάσταση στη ζώνη των 20 κρατών είναι «πολύ διαφορετική» από εκείνη στις ΗΠΑ, όπου η οικονομία αναπτύσσεται, χάρη και στην επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, και ο πληθωρισμός είναι πιο ανθεκτικός, είπε. «Το επιχείρημα υπέρ της μείωσης των επιτοκίων είναι πολύ πιο πειστικό για τη ζώνη του ευρώ απ’ ό,τι για τις ΗΠΑ.»

Μετά το 2024, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος αναμένει ότι το επιτόκιο καταθέσεων, που επί του παρόντος βρίσκεται στο ανώτατο επίπεδο του 4%, «θα μειωθεί σταδιακά στο 2% στο τέλος του 2025 ή τις αρχές του 2026». Είναι της άποψης ότι αυτό αποτελεί ένα ουδέτερο επίπεδο. «Προς το παρόν δεν βλέπω τα επιτόκια να υποχωρούν κάτω από το 2%, όπως συνέβαινε πριν από την πανδημία.»

Με την επανεξέταση του αποκαλούμενου λειτουργικού πλαισίου της ΕΚΤ αυτή την εβδομάδα «λάβαμε τα διδάγματα των τελευταίων ετών και μετατρέψαμε την ΕΚΤ σε μια πιο σύγχρονη κεντρική τράπεζα», είπε ο Στουρνάρας.

Τόνισε ότι επί του παρόντος κανένας δεν γνωρίζει ποιο είναι το πλέον κατάλληλο επίπεδο αποθεματικών των τραπεζών και του ισολογισμού της ΕΚΤ.

«Στο τέλος, οι τράπεζες θα μας πουν και θα καθορίσουν πόση ρευστότητα χρειάζονται», είπε. «Θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο σταδιακά, βήμα-βήμα, έτσι ώστε να μην διακινδυνεύσουμε οποιαδήποτε ακούσια αναταραχή.»

Αναμένει ότι ο ισολογισμός της ΕΚΤ θα είναι μικρότερος από ό,τι σήμερα, αλλά μεγαλύτερος από ό,τι στο παρελθόν, λέγοντας ότι «δεν θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο στα επόμενα 1-2 χρόνια».

Ένα νέο διαρθρωτικό χαρτοφυλάκιο ομολόγων «θα βοηθήσει στη σταθεροποίηση της οικονομίας», είπε.

Οι λεπτομέρειες πρέπει να συζητηθούν, «αλλά το χαρτοφυλάκιο θα περιλαμβάνει επίσης κρατικά ομόλογα», προσέθεσε. «Θα διασφαλίσουμε ότι δεν παραβιάζει την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης που προβλέπεται στη συνθήκη της ΕΕ.»

Τόνισε ότι υπάρχουν «διαφορετικές παράμετροι για να γίνει αυτό – η ληκτότητα, η κλείδα κατανομής, ο εκδότης και τα όρια έκδοσης».

Διαφορετικές απόψεις

Αντικείμενο συζήτησης αποτελούν επίσης οι λεπτομέρειες των μελλοντικών πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης.

«Εγώ και άλλοι θα ήμασταν υπέρ της διατήρησης της πλήρους κατανομής με σταθερό επιτόκιο και για τις πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης – άλλοι συνάδελφοι έχουν διαφορετικές απόψεις», είπε. «Θα το εξετάσουμε προσεκτικά και μετά θα αποφασίσουμε.»

Εάν χρειαστεί, η ΕΚΤ δεν θα διστάσει να ενεργήσει στο μεσοδιάστημα, δήλωσε ο Στουρνάρας.

«Αν για κάποιο λόγο τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια της αγοράς χρήματος απομακρυνθούν υπερβολικά από το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, θα παρέμβουμε με περισσότερη ρευστότητα», ανέφερε. «Είμαστε πάντα ευέλικτοι και θα αντιδράσουμε κατάλληλα ανά πάσα στιγμή.»

Ρεπορτάζ Κώστας Τσάβαλος