Πάνω από 100 δισ. ευρώ ετησίως θα μπορούσε να αποφέρει στην Ε.Ε. η προοδευτική φορολόγηση των υπερβαλλόντων κερδών 209 εταιρικών κολοσσών της υφηλίου, τονίζει μελέτη που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η GUE/NGL ● Ενας φόρος ύψους 20%-40% στα ουρανοκατέβατα κέρδη θα αποτρέψει περικοπές στις συντάξεις και σε άλλες κοινωνικές δαπάνες, θα χρηματοδοτήσει την πράσινη και ψηφιακή οικονομία, θα σταθεί απέναντι στις κρίσεις ανισότητας και δημοκρατίας που προκαλεί η συνεχής μεγέθυνση των μεγάλων εταιρειών.

Πάνω από τον μισό ετήσιο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει η προοδευτική φορολόγηση των ουρανοκατέβατων κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η ομάδα κομμάτων της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (GUE/NGL).

H μελέτη που εκπονήθηκε από τον ερευνητή τού Tax Justice Network, Christoph Trautvetter, εισηγείται έναν γενικό και μόνιμο φόρο στα επίμονα υπερβάλλοντα κέρδη που καρπώνονται μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού οι επιχειρηματικοί κολοσσοί της υφηλίου προκειμένου:

1. Να χρηματοδοτηθούν οι αναγκαίες επενδύσεις για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.

2. Να επιτευχθεί η επιστροφή της Ε.Ε. στη «δημοσιονομική σύνεση» μετά το ξεχείλωμα της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης με φορολογική δικαιοσύνη και όχι με περικοπές σε συντάξεις και κοινωνικά προγράμματα και

3. Να αντιμετωπιστούν οι καλπάζουσες κρίσεις ανισότητας και δημοκρατίας που προκαλεί η συνεχής μεγέθυνση των ήδη υπερβολικά μεγάλων και αδύνατον να ελεγχθούν και να ρυθμιστούν εταιρικών κολοσσών.

«Αυτή η ανισότητα και η συγκέντρωση εξουσίας θέτει σε κίνδυνο και τη λειτουργία των ελεύθερων αγορών, επειδή με τα υπερβολικά κέρδη τους οι μεγαλύτερες εταιρείες μπορούν να ξεπεράσουν οποιονδήποτε ανταγωνιστή τους και να γίνουν ακόμη μεγαλύτερες» επισημαίνει μεταξύ άλλων η έκθεση.

Ας σημειωθεί ότι ουρανοκατέβατα, απροσδόκητα ή υπερβάλλοντα κέρδη είναι τα κέρδη που απολαμβάνει μια εταιρεία ή ένα κλάδος εξαιτίας παραγόντων οι οποίοι δεν έχουν σχέση με επιχειρηματικές τους αποφάσεις και δράση, όπως ακραία και τυχαία γεγονότα (κρίσεις, φυσικές καταστροφές, γεωπολιτικές συγκρούσεις), κυβερνητικές πολιτικές (όπως για παράδειγμα η μεγάλη ζήτηση όπλων και πυρομαχικών κατά τη διάρκεια συγκρούσεων) ή η υπερβολικά μεγάλη ή μονοπωλιακή ισχύς στην αγορά.

Εστιάζοντας στις δεδομένα 209 από τις μεγαλύτερες και πιο κερδοφόρες εταιρίες της υφηλίου, η έκθεση αποκαλύπτει ότι το 2022 -τη χρονιά που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία πυροδοτώντας ενεργειακή κρίση στην υφήλιο και πληθωρισμό- οι εταιρείες αυτές κατέγραψαν υπερβάλλοντα κέρδη σχεδόν 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων τα 310 δισ. ευρώ προήλθαν από την Ε.Ε. Από τους εν λόγω 209 εταιρικούς κολοσσούς οι 24 ήταν πετρελαϊκές και άλλες εταιρείες ενέργειας οι οποίες όλες μαζί κατέγραψαν πλεονάζοντα κέρδη ύψους 549 δισ. ευρώ.

Στις «209» περιλαμβάνονται ακόμη 65 τράπεζες και άλλες εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα που απόλαυσαν συνολικά ουρανοκατέβατα κέρδη ύψους 589 δισ. ευρώ χάρη στη ραγδαία άνοδο των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες. Τραπεζίτες και πετρελαιάδες δεν ήταν όμως οι μοναδικοί μεγάλοι κερδισμένοι αυτής της περιόδου. Η έκθεση κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα υπερβάλλοντα κέρδη που πέτυχαν στη διάρκεια της πανδημίας οι φαρμακευτικές εταιρείες των εμβολίων αλλά και οι αμερικανικοί κολοσσοί υψηλής τεχνολογίας -που είδαν τις μετοχές και την αξία τους να εκτοξεύεται εν μέσω καραντίνας-, καθώς και οι μεγάλες εταιρείες παραγωγής όπλων αργότερα που επωφελούνται της κλιμάκωσης των γεωπολιτικών εντάσεων στην υφήλιο.

Η μελέτη τονίζει ότι η θέσπιση ενός προοδευτικού φόρου επί των πλεονάζοντων εταιρικών κερδών ύψους 20 έως 40% θα μπορούσε να αποφέρει έσοδα περίπου 107 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στην Ε.Ε. Ποσό το οποίο είναι μεγαλύτερο από τον μισό ετήσιο προϋπολογισμό της Ε.Ε. που στην παρούσα φάση κυμαίνεται μεταξύ 160 και 180 δισ. ευρώ.

Καταπολέμηση ανισοτήτων

Με έναν τέτοιο φόρο οι 25 μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες θα πλήρωναν περίπου 25 δισ. ευρώ ετησίως, η Microsoft θα πλήρωνε 4 δισ. ευρώ και η LVMH και η Philip Morris έως και 1 δισεκατομμύριο ευρώ η καθεμία. Τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την τόνωση των δημόσιων επενδύσεων, την καταπολέμηση των ανισοτήτων και τη χρηματοδότηση της μετάβασης σε μια ψηφιακή και πράσινη οικονομία. Ο συντάκτης της έκθεσης, Christoph Trautvetter, θεωρεί πάντως ότι από μόνος του ο φόρος που προτείνει ίσως να μη φτάνει για την αντιμετώπιση του προβλήματος. «Είναι αρκετά λογικό να υποθέσουμε» ότι τα υπερβολικά κέρδη των επιχειρήσεων θα συνεχιστούν τα επόμενα χρόνια, καθώς τώρα συσσωρεύονται πλέον «σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητα από κρίσεις».

«Μόλις τεθεί σε ισχύ ο φόρος θα μπορούσε να μειωθεί τόσο η διανομή κερδών στους μετόχους όσο και η περαιτέρω ανάπτυξη αυτών των εταιρειών, οπότε και να επιβραδυνθεί η αύξηση της υπερβάλλουσας κερδοφορίας. Πιθανότατα όμως ο φόρος δεν θα είναι αρκετός για να την τερματίσει» επισήμανε χαρακτηριστικά στην ιστοσελίδα τού EuroActiv.