Τις τάσεις και τις προτιμήσεις των μαθητών του Γενικού Λυκείου την περίοδο 2012-2021 ως προς τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα κατέγραψε έρευνα της Orientum που εφαρμόστηκε σε συνολικό δείγμα 54.482 εφήβων, εκ των οποίων το 41,51% είναι αγόρια και το 58,49% κορίτσια.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι πρώτες 10 επαγγελματικές κατηγορίες που επέλεξε το δείγμα είναι οι εξής:

• Επιχειρηματικότητα
• Συμβουλευτική και Ψυχολογία
• Διοίκηση
• Φιλανθρωπία και Εθελοντισμός
• Αθλητισμός
• Έρευνα
• Μάρκετινγκ & Διαφήμιση
• Επιστήμες Υγείας
• Εκπαίδευση
• Χημεία και Επιστήμες Ζωής

Πρωτιά για την Επιχειρηματικότητα – Υψηλά στις προτιμήσεις η Διοίκηση

Πρωταθλήτρια στις προτιμήσεις του συνόλου του δείγματος αναδεικνύεται η Επιχειρηματικότητα, κατηγορία η οποία καθόλη την περίοδο κατά την οποία διεξήχθη η έρευνα παραμένει υψηλά στις προτιμήσεις των μαθητών ενώ μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία, γνωρίζει μια σταθερή άνοδο από το 2017. Ειδικότερα, το ποσοστό των μαθητών που εμφανίζουν υψηλό ενδιαφέρον στην Επιχειρηματικότητα τοποθετείται από 39,09% έως 41,85%. Η επιλογή αυτή αναδεικνύει την προτίμηση των μαθητών να ακολουθήσουν μια επαγγελματική πορεία κατά την οποία θα είναι οι «κύριοι τους εαυτού τους», έχοντας δυνητικά επηρεαστεί από το οικογενειακό τους περιβάλλον, με συγγενείς που ταλαιπωρήθηκαν από «κακά» αφεντικά.

Ωστόσο, η επιχειρηματικότητα δεν αποτελεί μάθημα στα σχολεία, δηλαδή δεν διδάσκεται ενώ οι έφηβοι που δεν έχουν οικογενειακές παραστάσεις από ένα ελεύθερο επάγγελμα, ίσως να μην γνωρίζουν τι πραγματικά περιέχει η εν λόγω κατηγορία. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα παιδιά ενδεχομένως να επηρεάζονται και από τα ερεθίσματα που λαμβάνουν από τα social media, με το επάγγελμα του influencer (σ.σ. Θεωρείται ελεύθερο επάγγελμα καθώς προϋποθέτει την έναρξη ατομικής επιχείρησης), να κατακτά συνεχώς νέο έδαφος.

Μια όμορη κατηγορία, είναι αυτή της Διοίκησης. Οι μαθητές την ανέδειξαν στην τρίτη θέση των προτιμήσεων, με το ποσοστό που εμφανίζουν υψηλό ενδιαφέρον να κυμαίνεται από 29,75% έως 32,26%. Η προτίμηση αυτή αναδεικνύει την τάση των μαθητών για corporate θέσεις, με την επιλογή αυτή να ενισχύεται από μερίδα εφήβων που έχουν στην οικογένεια τους έναν πρόσωπο που επαγγέλλεται «manager» ή/και που βλέπουν την εργασία ως κοινωνική καταξίωση.

Βέβαια, γι΄αυτές τις δυο κατηγορίες αποτελεί παράδοξο το γεγονός ότι, σύμφωνα με την έρευνα, η Λογιστική και τα χρηματοοικονομικά βρίσκονται ανάμεσα στις λιγότερο επιλέξιμες, με τη λογιστική μάλιστα να εντάσσεται στο bottom 10, στοιχείο που αναδεικνύει την απουσία πραγματικής γνώσης για το περιεχόμενο τους.

Το ίδιο συμβαίνει και με το Μάρκετινγκ και τη Διαφήμιση, όπου εκφράζεται η προτίμηση από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει επιθυμία για το υπόβαθρο αυτών των επαγγελμάτων, που και σε αυτή τη περίπτωση είναι τα χρηματοοικονομικά.

Έτσι, φανερή γίνεται η ανάγκη για ενημέρωση από το σχολείο, στο πλαίσιο του επαγγελματικού προσανατολισμού, ώστε να τεθούν οι σωστές βάσεις και να παρασχεθούν οι πληροφορίες για μια συνειδητή επιλογή.

Με πυξίδα την Έρευνα και την Επιστήμη

Ένα άλλο άκρως ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί η ύπαρξη της Έρευνας στο Top 10 των επιλογών, παρόλο που η Ελλάδα δεν αποτελεί και το πιο εύφορο έδαφος γι’ αυτή. Τα ποσοστά ωστόσο ανά τα έτη δεν έχουν μείνει ανεπηρέαστα καθώς τα τελευταία τρία χρόνια παρατηρείται μια ήπια πτώση. Το ποσοστό των μαθητών που εμφανίζουν υψηλό ενδιαφέρον στην Έρευνα κυμαίνεται από 22,06% έως 27,41%.

Υπάρχει μερίδα των παιδιών που αγαπάει την επιστήμη, και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι στην 10η θέση των επικρατέστερων επιλογών βρίσκεται η Χημεία και οι Επιστήμες Ζωής, με το ενδιαφέρον να τοποθετείται από 19,34% έως 24,62%.

Σταθερή προτίμηση για την Ψυχολογία

Στην δεύτερη θέση των προτιμήσεων τοποθετείται η Συμβουλευτική και Ψυχολογία, επιλογή που δικαιολογείται και από την θέση που κατέχει στα μηχανογραφικά των υποψήφιων φοιτητών, με σταθερή πορεία ανά τα χρόνια (το ποσοστό κυμαίνεται από 34,67% έως 41,45%). Μάλιστα, δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται και μοριακή άνοδος στις εν λόγω σχολές, με την απενοχοποίηση της ψυχοθεραπείας από την πλειοψηφία των πολιτών, αναμένεται περαιτέρω αύξηση των ποσοστών.

Τεράστια πτώση για την Εκπαίδευση

Σταδιακή και συνάμα κατακόρυφη πτώση καταγράφει στις προτιμήσεις των μαθητών το επάγγελμα του εκπαιδευτικού, γεγονός που συνδέεται και με την κατακόρυφη μοριακή πτώση των βάσεων των εν λόγω σχολών (Φιλολογία, παιδαγωγικά κ.α.). Το περιβάλλον αβεβαιότητας και ανασφάλειας που έχει δημιουργηθεί στον εκπαιδευτικό τομέα -ιδίως στο δημόσιο- με την έναρξη της κρίσης έχει επηρεάσει αρνητικά τη γνώμη που έχουν οι μαθητές για τα εν λόγω επαγγέλματα. Από 17,37% έως 28,84% κυμαίνεται το ποσοστό των μαθητών που εμφανίζουν υψηλό ενδιαφέρον στην Εκπαίδευση κατά τη δεκαετία 2012-2021, με την κατηγορία να μένει στο Top 10 εξαιτίας των υψηλών ποσοστών που γνώρισε τα πρώτα χρόνια της έρευνας.

Αθλητισμός: Στις πέντε πρώτες επιλογές

Παρόλο που οι συνθήκες στη χώρα δεν χαρακτηρίζονται ως οι πλέον ευνοϊκές σχετικά με την ανάπτυξη του Αθλητισμού στη χώρα, τα αθλητικά ιδεώδη φαίνεται πως αποτελούν πυξίδα, με τους μαθητές να τον ακολουθούν, αφού η εν λόγω κατηγορία περιλαμβάνεται στις πέντε πρώτες επιλογές των συμμετεχόντων στην έρευνα, αν και παρουσιάζει μια μικρή πτώση τις χρονιές 2019-2021.

Πτώση λόγω covid για τις επιστήμες Υγείας

Σταθερή πτώση παρατηρείται μεταξύ των ετών 2020-2021 στις επιστήμες Υγείας, περίοδο κατά την οποία ξέσπασε η πανδημία του νέου κορωνοϊού, γεγονός που ίσως να λειτούργησε αποτρεπτικά για μια μερίδα μαθητών, με τις εικόνες του όγκου εργασίας και των εξαντλητικών ωρών. Ωστόσο παραμένει τομέας υψηλού ενδιαφέροντος με το ποσοστό των μαθητών που εμφανίζουν υψηλό ενδιαφέρον στις Επιστήμες Υγείας κατά τη δεκαετία 2012-2021 κυμαίνεται από 21,15% έως 25,73%.

Το ελπιδοφόρο μήνυμα του εθελοντισμού

Το πιο ελπιδοφόρο στοιχείο, όμως, είναι η ύπαρξη της κατηγορίας της Φιλανθρωπίας και του Εθελοντισμού στη 4η θέση των προτιμήσεων (το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων τοποθετείται από 24,81% έως 31,30%), στοιχείο που αναδεικνύει το γεγονός ότι ο ανθρωποκεντρισμός και η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο δεν απουσιάζει από αυτή τη γενιά, αν και έχουμε μια πτωτική πορεία τις χρονιές της πανδημίας λόγω της αποξένωσης και της κοινωνικής αποστασιοποίησης που χαρακτήρισαν εκείνη την περίοδο. Αξίζει να αναφερθεί ότι η κατηγορία αυτή δεν αναφέρεται τόσο σε συγκεκριμένα επαγγέλματα αλλά στη διάθεση των ανθρώπων να προσφέρουν εθελοντική βοήθεια στους συνανθρώπους τους και να ασχοληθούν με την φιλανθρωπία.

Ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός πιο επιτακτικός από ποτέ

Ο θεσμός του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού δεν λαμβάνει την αναγνώριση που του αξίζει στη χώρα μας παρά τα οφέλη του για τα παιδιά μας.

Η Orientum προχωρά την έρευνά της και για τα έτη 2022 και 2023, Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία από τις ετήσιες αυτές έρευνες, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη, παρατηρείται πτώση του ποσοστού υψηλού ενδιαφέροντος σε πολλές επαγγελματικές κατηγορίες. Όπως σχολιάζει η επιστημονική ομάδα της Orientum: «Η ερμηνεία των νέων αποτελεσμάτων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αν αναλογιστούμε ότι οι συμμετέχοντες του δείγματος την περίοδο της πανδημίας ήταν μαθητές/τριες Γυμνασίου. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, ο εγκλεισμός και οι συνθήκες τηλεκπαίδευσης που βίωσαν οι έφηβοι θεωρούνται βασικοί παράγοντες για τα μαθησιακά τους κενά και για άλλες ψυχοκοινωνικές δυσκολίες. Υποψιαζόμαστε ότι η απουσία ερεθισμάτων και η τηλεκπαίδευση συνέβαλαν, όχι μόνο στην πτώση των ακαδημαϊκών τους επιδόσεων, αλλά και στην πτώση των επαγγελματικών ενδιαφερόντων τους. Για να αρθούν αυτά τα «κενά» ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός, με τον οποίο οι μαθητές και οι μαθήτριες αποκτούν πιο ξεκάθαρη εικόνα για τα επαγγέλματα και τις προοπτικές τους, είναι πιο επιτακτικός από ποτέ».

*Η έρευνα της Orientum Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Deree και του Kariera.gr