Η Χρυσέλλα Λαγαρία ζει και κατοικεί στην Αθήνα, και πιο συγκεκριμένα στο Κουκάκι. Εχει γεννηθεί με τύφλωση και αντιλαμβάνεται μόνο μια πάρα πολύ μικρή αίσθηση φωτός και σκιών. Οπως λέει και η ίδια, «στην ουσία, στην καθημερινότητα, είμαι ολικά τυφλή». Ως συνιδρύτρια της Black Light, μιας Κοινωνικής Επιχείρησης που ιδρύθηκε από τυφλά άτομα και εκπαιδεύει καταστήματα και επιχειρήσεις στην εξοικείωσή τους με τυφλούς πελάτες, η τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής της. «Σκεφτείτε πως είμαι χρήστρια smartphone από το 2010», λέει η ίδια στην «Κ».

Το 2015 η Χρυσέλλα κατέβασε στο κινητό της την εφαρμογή Be My Eyes, που φέρνει σε επαφή άτομα τυφλά ή με προβλήματα όρασης με εθελοντές οπτικής βοήθειας για απλές, καθημερινές δραστηριότητες. «Η λειτουργία είναι πολύ απλή», εξηγεί. «Καλώ με βιντεοκλήση και συνδέομαι αυτόματα με τον πρώτο διαθέσιμο εθελοντή. Η πρώτη κλήση που έκανα ήταν για να ζητήσω βοήθεια σχετικά με το πλυντήριό μου. Ζω μόνη μου και ήθελα να χρησιμοποιήσω ένα από τα προγράμματα με το οποίο δεν ήμουν εξοικειωμένη. Ρώτησα λοιπόν τον εθελοντή που το σήκωσε αν το έχω ρυθμίσει σωστά και σε πόση ώρα δείχνει πως θα ολοκληρωθεί η πλύση».

«Με έσωσε από υποθερμία»

Η πιο σημαντική κλήση όμως που έχει κάνει ήταν ένα βράδυ που στην Αθήνα χιόνιζε, ο λέβητας του φυσικού αερίου στο σπίτι της είχε πάθει ζημιά και δεν δούλευε και η ίδια δεν γνώριζε πώς να θέσει το κλιματιστικό της στη λειτουργία του ζεστού αέρα. «Στην κλήση που έκανα γύρω στις 12 τα μεσάνυχτα, μου απάντησε ένας νεαρός άντρας που ζούσε στο Λονδίνο. Για καλή μου τύχη είχε εξοικείωση με ηλεκτρονικές συσκευές, το κλιματιστικό μου έχει αρκετά περίπλοκο μενού και δεν μπορούσαμε να βρούμε άκρη. Ο συνομιλητής μου όχι μόνο δεν τα παράτησε, αλλά μπήκε στην ιστοσελίδα της συγκεκριμένης μάρκας, κατέβασε ένα παρεμφερές εγχειρίδιο, το διάβασε και με καθοδήγησε στο τι να κάνω. Δεν είναι υπερβολή να πω πως με έσωσε από υποθερμία. Οποιον γνωστό μου και να είχα καλέσει εκείνη την ώρα, αποκλείεται να είχε τόση εφευρετικότητα όση έδειξε αυτός ο άγνωστος σε εμένα άνθρωπος».

Η εφαρμογή δημιουργήθηκε το 2015 από τον Hans Jorgen Wiberg. Οπως έχει δηλώσει, έχει και ο ίδιος μειωμένη όραση και η ιδέα τού ήρθε ως μια εξέλιξη του Facetime, που θα επέτρεπε όμως στους χρήστες της να είναι πιο ανεξάρτητοι και να μη χρειάζεται να βασίζονται αποκλειστικά στις προσωπικές τους σχέσεις.

«Δεν ήθελα να μοιραστώ αυτή την πληροφορία με κανέναν άλλον»

Η μουσικός Μαριάννα Ξενάκη, που τυφλώθηκε σε ηλικία τριών ετών, δεν μπορεί να θυμηθεί πια την πρώτη κλήση που έκανε στο Be My Eyes. «Εχουν περάσει πολλά χρονιά, γύρω στα επτά. Συνέπεσε στην περίοδο που είχα αποφασίσει να φύγω από το πατρικό μου και να ζήσω μόνη μου, οπότε μου ήταν εξαιρετικά χρήσιμο. Εκανα κλήσεις για να τσεκάρω από το μακιγιάζ μου μέχρι και το πότε λήγει ένα τρόφιμο που είχα στην κουζίνα μου», λέει στην «Κ». Για τη Μαριάννα, μία από τις σημαντικές κλήσεις που έχει πραγματοποιήσει μέσα σε αυτά τα χρόνια αφορούσε ένα τεστ εγκυμοσύνης που είχε χρειαστεί να κάνει. «Ηταν κάτι πολύ προσωπικό. Δεν ήθελα να μοιραστώ αυτή την πληροφορία με κανέναν άλλον, ήθελα να τη χειριστώ μόνη μου. Με το Be My Eyes μπορούσα να έχω το αποτέλεσμα, χωρίς να χρειαστεί να υποβληθώ σε αδιάκριτες ερωτήσεις».

Η Μαριάννα ζει πλέον στο ίδιο σπίτι με τον σύντροφό της, που είναι επίσης ολικά τυφλός. Συνολικά οι κλήσεις που πραγματοποιούν μέσω της εφαρμογής είναι περίπου πέντε την εβδομάδα. «Από το να τσεκάρουμε το μήπως έχουμε κάποιο φως αναμμένο μέχρι το αν είναι και οι τέσσερις γάτες μας μέσα στο σπίτι και δεν έχει κλειστεί κάποια έξω στο μπαλκόνι! Και φυσικά τα πιο καθημερινά, όπως τα χρώματα, οι ημερομηνίες λήξης ή κάποιο έγγραφο που πρέπει να σκανάρουμε».

Νέοι άνθρωποι, στην πλειονότητά τους γυναίκες 

Ο Γιάννης είναι φοιτητής Δημοσιογραφίας και ζει μόνος του σε ένα δωμάτιο φοιτητικής εστίας. Χρησιμοποιεί το Be My Eyes τα τελευταία τέσσερα χρόνια και, όπως σχολιάζει, του έχει λύσει τα χέρια. «Οι εθελοντές που απαντάνε τις κλήσεις μπορεί να μην είναι εκπαιδευμένοι, είναι όμως στην πλειονότητα τους νέοι άνθρωποι που έχουν τη διάθεση να βοηθήσουν. Θα έλεγα πως στην πλειονότητα συναντάω γυναίκες».

Θα μου ήταν άβολο να απαντήσει την κλήση μου κάποιος γνωστός μου, οπότε προτιμώ να μιλάω με ανθρώπους από το εξωτερικό.

Οπως λέει, για λόγους ιδιωτικότητας και ασφάλειας έχει επιλέξει ως γλώσσα επικοινωνίας τα αγγλικά. «Οποτε είμαι σε δημόσιο χώρο, θα προτιμήσω να ζητήσω βοήθεια από κάποιον άνθρωπο που βρίσκεται πράγματι κοντά μου, το Be My Eyes θα το χρησιμοποιήσω μόνο στο σπίτι. Νομίζω θα μου ήταν άβολο να απαντήσει την κλήση μου κάποιος γνωστός μου, οπότε προτιμώ να μιλάω με ανθρώπους από το εξωτερικό». Η πιο πρόσφατη κλήση που έκανε ο Γιάννης ήταν την προηγούμενη εβδομάδα που έτρωγε με μια φίλη του, επίσης τυφλή, και τους έπεσε ένα κομμάτι φαγητό στο πάτωμα. «Ψηλαφίσαμε το πάτωμα, αλλά δεν μπορούσαμε να το βρούμε. Κάναμε τη σχετική κλήση και το πρόβλημα λύθηκε σε δευτερόλεπτα!».

7.386.550 εθελοντές για 635.600 τυφλούς χρήστες

Οι εθελοντές της πλατφόρμας είναι πολύ περισσότεροι από τους τυφλούς χρήστες, οπότε οι πιθανότητες να απαντήσει κάποιος σε μια κλήση είναι μάλλον περιορισμένες. Πιο συγκεκριμένα, αυτή τη στιγμή, οι εθελοντές είναι περισσότεροι από 7.386.550, ενώ οι τυφλοί είναι 635.600. Η Δέσποινα Καπούνη δέχτηκε πρόσφατα την πρώτη της κλήση και, όπως λέει στην «Κ», «καταχάρηκα! Ποτέ δεν προλάβαινα να απαντήσω και αυτό στην πράξη σημαίνει ότι είναι πολλοί οι εθελοντές που βοηθούν. Στην άλλη πλευρά της γραμμής ήταν ένας κύριος που μόλις είχε φάει και ήθελε να επιβεβαιώσει το ότι δεν είχε λερωθεί το πουκάμισό του».

Be My AI

Εδώ και λίγους μήνες η εφαρμογή αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη και προσφέρει στους χρήστες την υπηρεσία Be My AI. Τόσο ο Γιάννης όσο και η Χρυσέλλα το χρησιμοποιούν σε πολύ μεγαλύτερη συχνότητα από ό,τι τις ζωντανές βιντεοκλήσεις. «Προσωπικά χρησιμοποιώ την τεχνητή νοημοσύνη πάρα πολύ. Για μια σειρά podcast που κάνω, μου στέλνουν οι συνεργάτες μου από το εικαστικό μια εικόνα για το κάθε επεισόδιο. Την ανεβάζω στο Be My AI, μου περιγράφει το τι ακριβώς δείχνει η εικόνα και στη συνέχεια εγώ προσθέτω την περιγραφή στα social».

Αν η τεχνολογία μάς συμπεριλάμβανε εξαρχής στον σχεδιασμό συσκευών και προϊόντων, θα μειώνονταν ακόμα περισσότερο τα αιτήματά μας για οπτική βοήθεια.

Η Χρυσέλλα, πέρα από θερμή οπαδός της τεχνητής νοημοσύνης, αξιοποιεί και μία επιπλέον δυνατότητα της εφαρμογής, αυτή των κλειστών γκρουπ, όπου μπορούν να συμμετέχουν άτομα με ή χωρίς όραση, ώστε να μπορούν να μοιραστούν στοιχεία ευαίσθητου περιεχομένου όπως έγγραφα, ταυτότητες ή λογαριασμούς. «Αυτή η δυνατότητα θα μπορούσε να βοηθήσει και στο κομμάτι της εργασιακής ένταξης τυφλών ατόμων. Και αυτή είναι μια επιπρόσθετη αξία της εφαρμογής. Οχι μόνο ενισχύει την ανεξαρτησία των πιο νέων ατόμων ή ακόμα και ηλικιωμένους που μπορεί να έχουν τυφλωθεί πρόσφατα, αλλά δείχνει και στους ανθρώπους που βλέπουν πως ένα τυφλό άτομο το μόνο που χρειάζεται είναι η οπτική βοήθεια σε πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Και φυσικά, αν η τεχνολογία μάς συμπεριλάμβανε εξαρχής στον σχεδιασμό συσκευών και προϊόντων τους, θα μειωνόταν ακόμα περισσότερο τα αιτήματά μας για οπτική βοήθεια».