Στις 5 Απριλίου 2024 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νόμος 5100/2024, ο οποίος ενσωματώνει στην ελληνική νομοθεσία την οδηγία του Συμβουλίου της Ε.Ε. 2022/2523 για την εξασφάλιση ενός παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας για τους ομίλους πολυεθνικών επιχειρήσεων αλλά και τους εγχώριους ομίλους μεγάλης κλίμακας (Pillar II).

Ο νέος νόμος εφαρμόζεται σε εγκατεστημένες στην Ελλάδα επιχειρήσεις που είναι μέλη ομίλου πολυεθνικών επιχειρήσεων (ΠΕ) ή εγχώριου ομίλου μεγάλης κλίμακας, οι οποίες περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της τελικής μητρικής οντότητας με ετήσια έσοδα άνω των 750 εκατ. ευρώ για τουλάχιστον δύο από τα τέσσερα οικονομικά έτη που προηγούνται του υπό εξέταση οικονομικού έτους (έτος αναφοράς).

Ορισμένες οντότητες, όπως οι κρατικές οντότητες, οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, τα συνταξιοδοτικά ταμεία κ.ά., εξαιρούνται από την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου.

Ο νόμος διασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο φορολογίας μέσω της επιβολής ενός συμπληρωματικού φόρου, ο οποίος υπολογίζεται ανά δικαιοδοσία και οφείλεται όταν ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής της δικαιοδοσίας υπολείπεται του 15%. Ο συμπληρωματικός φόρος καλύπτει τη διαφορά ανάμεσα στον πραγματικό φορολογικό συντελεστή και στον ελάχιστο συντελεστή 15%.

Ο νέος νόμος ακολουθεί σε γενικές γραμμές την οδηγία της Ε.Ε. 2022/2523 για το ελάχιστο επίπεδο φορολογίας και εισάγει τρεις μηχανισμούς φορολόγησης, α) τον κανόνα συμπερίληψης εισοδήματος (ΚΣΕ), β) τον κανόνα υποφορολογημένων κερδών (ΚΥΚ) και γ) έναν εγχώριο συμπληρωματικό φόρο (ΕΣΦ). Επιπλέον υιοθετούνται κανόνες ασφαλούς λιμένα για την ελάφρυνση των επιχειρήσεων, ιδίως κατά τα πρώτα χρόνια εφαρμογής του Pillar II, οι οποίοι προβλέπουν περιπτώσεις που το ποσό του συμπληρωματικού φόρου μηδενίζεται εφόσον πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια.

Οι οντότητες του ομίλου που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής και βρίσκονται στην Ελλάδα υποχρεούνται να υποβάλουν τη δήλωση πληροφοριών συμπληρωματικού φόρου το αργότερο 15 μήνες μετά το τέλος του οικονομικού έτους αναφοράς, ενώ η προθεσμία αυτή παρατείνεται σε 18 μήνες για το μεταβατικό έτος. Η φορολογική δήλωση για την καταβολή του συμπληρωματικού φόρου πρέπει να υποβληθεί ένα μήνα μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης πληροφοριών συμπληρωματικού φόρου. Η καταβολή του φόρου γίνεται εφάπαξ μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της δήλωσης συμπληρωματικού φόρου συνιστωσών οντοτήτων.

Τα ανωτέρω αποτελούν μια γενικευμένη προσέγγιση της εφαρμογής του εν λόγω νόμου καθόσον υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες, αναφορές και υπολογισμοί οι οποίοι απαιτούν σημαντική εμβάθυνση σε αυτόν. Επίσης θα πρέπει να εκδοθούν από την ΑΑΔΕ αποφάσεις για τον τύπο και το περιεχόμενο των δηλώσεων που θα υποβληθούν, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του νόμου.

*Ο κ. Σταύρος Πετριδίσογλου είναι ορκωτός ελεγκτής – λογιστής και υπεύθυνος του φορολογικού τμήματος της Accounting Solutions A.E. (www.accountingsolutions.gr).