Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης Δικηγόρος Αθηνών-Συνταγματολόγος- νομικός συνεργάτης Πατριαρχείου στην Ελλάδα- Δ.Σ. ιδρύματος Μπότσαρη- νομικός σύμβουλος Βορειοηπειρωτών Ελλάδος- συνήγορος Αμερικανικού δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα- Δ.Σ. πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Δήμου Αθηναίων- τακτικό μέλος διοικητικού συμβουλίου στο Σισμανόγλειο νοσοκομείο.

Εδώ και μία εικοσαετία , το ελληνικό δημόσιο έχει συμβάλει καθοριστικά στην ” σωτηρία ” των τραπεζών της χώρας μας , με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών   , με χρήματα των ελλήνων πολιτών( χρήματα του κράτους), αλλά δεν έχει συμβάλει  στην ” σωτηρία ” των αδύναμων πολιτών που ατύχησαν και απώλεσαν τις δουλειές τους , εξαιτίας της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης που προηγήθηκε.

Από το σύνολο των χαμένων θέσεων εργασίας, την περίοδο της οικονομικής κρίσης, δεν είναι λίγες αυτές που αφορούν σε ανθρώπους που κατέστησαν άνεργοι , παρόλο που η βιοτεχνική επιχείρηση στην οποία εργαζόταν, βρίσκεται εν ενεργεία. Πολλοί βιοτέχνες αναγκάζονται να λειτουργήσουν με λιγότερο προσωπικό, προκειμένου να επιβιώσουν.

Σε αντίθεση με την προηγούμενη κρίση, η πανδημία του κορωνοϊου, προκάλεσε πολλαπλάσιες απώλειες θέσεων εργασίας στις υπηρεσίες σε σχέση με τη βιομηχανία και τα εμπορικά καταστήματα.

Η σαφής αποτύπωση της τάσης αποκλεισμού από την κατοικία της ομάδας των νεοαστέγων άρχισε να σχηματίζεται στις αρχές του 2009 και ο αποκλεισμός από την εργασία αρκετά νωρίτερα.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας ορίζει το δικαίωμα στην κατοικία ως αντικείμενο ειδικής φροντίδας του Κράτους, όμως οι άστεγοι παραμένουν αφανείς για την επίσημη Πολιτεία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει και σέβεται τα δικαιώματα των ηλικιωμένων ανθρώπων, ώστε, «να ζήσουν μια ζωή με αξιοπρέπεια και ανεξαρτησία και να συμμετέχουν στην κοινωνική και πολιτισμική ζωή»  και έχει συνταχθεί ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 25.                             Στο ελληνικό Σύνταγμα τα ανθρώπινα δικαιώματα κατοχυρώνονται και προστατεύονται από το άρθρο 4 – το άρθρο που αφορά στη «Νομική ισότητα». Στη συνέχεια, το άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος εγγυάται το σεβασμό και την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ως πρωταρχικής αξίας, που διέπει την ελληνική πολιτεία. Επιπλέον, το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος εγγυάται την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του συνόλου των πολιτών και το δικαίωμα συμμετοχής τους σε κάθε πτυχή της ζωής.

Η δικαστική προστασία είναι δικαίωμα κατοχυρωμένο στο ελληνικό Σύνταγμα. Σύμφωνα με το άρθρο 20 παρ. 1, «καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σε αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του, όπως ο νόμος ορίζει».                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            Απόφαση του Συμβουλίου της επικρατείας 593-4/2024 για κατοχύρωση δικαιώματος σύνταξης και σε όσους έχουν χρέη προς ασφαλιστικά ταμεία – ΕΦΚΑ:

Το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας μας, το Συμβούλιο της Επικρατείας, με την 593-4/2024 απόφασή του, εντάσσει τους οφειλέτες των Ταμείων που δεν θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης, λόγω χρεών, στην ίδια κατηγορία με τους ανασφάλιστους υπερήλικες που δικαιούνται την προνοιακή σύνταξη του ΟΠΕΚΑ, το πλήρες ποσό της οποίας ανέρχεται στα 399,54 ευρώ για το 2024.

Σύμφωνα με την ερμηνεία που κάνει το Συμβούλιο της Επικρατείας, στη σχετική διάταξη του νόμου 4093/2012, η προϋπόθεση «να μη λαμβάνουν ή να μη δικαιούνται οι ίδιοι σύνταξη από οποιονδήποτε φορέα κοινωνικής ασφάλισης», που ισχύει για τους ανασφάλιστους, προκειμένου να πάρουν το επίδομα από τον ΟΠΕΚΑ, συντρέχει και στα πρόσωπα που δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται σύνταξη, λόγω χρεών.

Οπως αναφέρεται στην απόφαση, η προϋπόθεση για τη λήψη της σύνταξης από ανασφάλιστους υπερήλικες, που είναι να μη λαμβάνουν ή να μη δικαιούνται οι ίδιοι σύνταξη από οποιονδήποτε φορέα κοινωνικής ασφάλισης, συντρέχει και όταν οι ενδιαφερόμενοι είναι ασφαλισμένοι που δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη από τον φορέα τους, λόγω του ότι έχουν οφειλές από ασφαλιστικές εισφορές οι οποίες υπερβαίνουν το εκάστοτε οριζόμενο από το νόμο κατώτατο όριο οφειλών που συμψηφίζονται ή παρακρατούνται από τη σύνταξη και τις οποίες αδυνατούν να εξοφλήσουν. Το όριο συμψηφισμού χρεών με σύνταξη είναι ως τις 30.000 ευρώ για τους ασφαλισμένους του ΕΦΚΑ με χρέη από εργοδοτικές και ατομικές εισφορές, καθώς και από πλασματικά έτη, και ως 6.000 ευρώ για χρέη προς τον ΟΓΑ.

Η απόφαση του ΣτΕ σημαίνει ότι οι οφειλέτες με χρέη ως 30.000 ευρώ (ΕΦΚΑ) και ως 6.000 ευρώ (ΟΓΑ) δικαιούνται σύνταξη, καθώς οι οφειλές τους συμψηφίζονται με τη σύνταξη που θα λάβουν, ενώ αν τα χρέη τους υπερβαίνουν τις 30.000 ευρώ ή 6.000 ευρώ, αντίστοιχα, δικαιούνται να λάβουν τη σύνταξη του ανασφάλιστου από τον ΟΠΕΚΑ.

Μέχρι πρότινος, οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΠΕΚΑ δέχονταν αιτήσεις για σύνταξη ανασφάλιστου από οφειλέτες που, λόγω χρεών, δεν έπαιρναν κανονική σύνταξη, αλλά εσχάτως πολλές από αυτές τις αιτήσεις έμπαιναν σε λίστα αναμονής με το πρόσχημα ότι τα ένσημα των οφειλετών επαρκούν για να τους δώσουν την κανονική τους σύνταξη, εφόσον τακτοποιήσουν τις οφειλές τους.

Με την απόφαση του ΣτΕ όμως ουδείς υπάλληλος του ΟΕΠΕΚΑ μπορεί πλέον να κωλυσιεργεί την έκδοση σύνταξης ανασφάλιστου και σε οφειλέτες του ΕΓΦΚΑ με χρέη πάνω από 30.000 ευρώ ή 6.000 ευρώ για τον ΟΓΑ.

Έτσι, όσοι ασφαλίστηκαν αλλά δεν συμπληρώνουν τα 15 χρόνια με πληρωμένες εισφορές για να πάρουν κανονική σύνταξη από τον ΕΦΚΑ αποκτούν δικαίωμα για να πάρουν τη σύνταξη του ανασφάλιστου που χορηγείται στο 67ο έτος της ηλικίας τους με εισοδηματικά κριτήρια.

Οι οφειλέτες με χρέη άνω των 30.000 ευρώ ή των 6.000 ευρώ (για ΟΓΑ) μπορούν μετά την απόφαση του ΣτΕ να υποβάλουν αιτήσεις για σύνταξη 399,54 ευρώ από τον ΟΠΕΚΑ, εφόσον το συνολικό ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο δεν υπερβαίνει τις 4.320 ευρώ και στην περίπτωση έγγαμων τις 8.640 ευρώ. Επίσης η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας τους δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 90.000 ευρώ, ενώ το τεκμήριο αντικειμενικής δαπάνης της κινητής περιουσίας τους (επιβατικά Ι.Χ., Μ.Χ. αυτοκίνητα ή και δίκυκλα) δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ.