Αν παρακολουθείτε από κοντά τα όσα γίνονται στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, είναι πολύ πιθανό να έχετε μπερδευτεί κάπως βλέποντας ότι οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων συνεχίζουν να αυξάνονται και ότι οι προοπτικές είναι ακόμη καλύτερες, αλλά ισχύει και το αντίθετο.

Η πραγματικότητα είναι ότι διάφοροι παράγοντες της αυτοκινητοβιομηχανίας προειδοποιούν εδώ και καιρό για μια αλλαγή στην τάση που ανησυχεί τους κατασκευαστές.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι έχουν αναγκαστεί να προβούν σε επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων για τη μετάβαση στο ηλεκτρικό αυτοκίνητο και πρέπει να ολοκληρωθεί με επιτυχία.

Οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων το 2023 αυξήθηκαν κατά 3,5 εκατομμύρια σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, αντιπροσωπεύοντας αύξηση 35% σε ετήσια βάση.

Αυτό είναι περισσότερο από έξι φορές υψηλότερο από το ποσοστό που καταγράφηκε το 2018, μόλις πέντε χρόνια νωρίτερα.

Επιπλέον, το 2023 σημειώθηκαν κατά μέσο όρο περισσότερες από 250.000 νέες ταξινομήσεις ανά εβδομάδα, ξεπερνώντας το ετήσιο σύνολο του 2013, μια δεκαετία νωρίτερα.

Τα ηλεκτρικά οχήματα αποτελούσαν περίπου το 18% του συνόλου των πωλήσεων αυτοκινήτων το 2023, σε αντίθεση με το 14% το 2022 και το ισχνό 2% το 2018.

Ενώ τα στοιχεία αυτά υποδηλώνουν συνεχή ανάπτυξη των αγορών ηλεκτρικών οχημάτων, εκθέσεις από μεγάλους οργανισμούς αποκαλύπτουν ορισμένα γεγονότα που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Για παράδειγμα, σχεδόν το 60% των πωλήσεων ηλεκτρικών αυτοκινήτων πραγματοποιήθηκε στην Κίνα, λίγο κάτω από το 25% στην Ευρώπη και περίπου το 10% στις ΗΠΑ.

Στη Γερμανία, η σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων επηρέασε την αύξηση των πωλήσεων, μειώνοντας το μερίδιο αγοράς των ηλεκτρικών οχημάτων από 30 % το 2022 σε 25 % το 2023.

Τα στοιχεία που προκύπτουν από το 2024 δείχνουν μια ανησυχητική για πολλούς αντιστροφή της τάσης. Η εξέλιξη των ταξινομήσεων ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Ευρώπη παρουσιάζει ανησυχητική μείωση, ιδίως από τον Σεπτέμβριο του 2023.

Τον Δεκέμβριο και τον Μάρτιο, τα στοιχεία ήταν αρνητικά, με πτώση 11% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, φτάνοντας ακόμη και το 30% σε χώρες όπως η προαναφερθείσα Γερμανία, η Σουηδία και η Ιταλία.

Ο Mattias Bergman, διευθύνων σύμβουλος της Mobility Sweden, προειδοποιεί ότι η αγορά χάνει τη δυναμική της και το μερίδιο των ηλεκτρικών αυτοκινήτων μειώνεται, ειδικά στη Σουηδία, όπου το μερίδιο αγοράς έφτασε το 39% και τώρα αρχίζει να μειώνεται.

Εν τω μεταξύ, στη Γερμανία, η μείωση των κινήτρων οδήγησε σε πέντε μήνες με κόκκινα νούμερα τους τελευταίους επτά μήνες.

Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, έχουν εφαρμοστεί προγράμματα ενίσχυσης για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων με καλά αποτελέσματα. Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν, όπως η αργή καταβολή των επιδοτήσεων στην Ισπανία, η οποία κάνει πολλούς δυνητικούς αγοραστές επιφυλακτικούς.

Ο Andy Palmer, της εταιρείας σημείων φόρτισης Pod Point και πρώην διευθύνων σύμβουλος της Aston Martin, προτείνει ότι οι επιδοτήσεις πρέπει να είναι σε προσιτό εύρος τιμών για να επιταχυνθεί η υιοθέτηση των ηλεκτρικών οχημάτων. «Οι επιδοτήσεις αποσύρθηκαν πολύ νωρίς. Αν θέλετε να επιταχύνετε την υιοθέτηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, πρέπει να τα τοποθετήσετε στην περιοχή των 20.000 έως 30.000 ευρώ».

Από την πλευρά του, ο Laurent Favre της OPmobility επισημαίνει το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και την ανάγκη αντιμετώπισής του πριν στερέψουν οι επιδοτήσεις. «Οι άνθρωποι απλά δεν βγάζουν αρκετά χρήματα για να αγοράσουν αυτά τα αυτοκίνητα. Υπάρχει χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και είναι φυσιολογικό ότι οι επιδοτήσεις δεν θα διαρκέσουν για πάντα. Η πραγματικότητα μας προλαβαίνει.

Ο αρνητικός αντίκτυπος του τέλους των επιδοτήσεων βασίζεται στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο για τη διείσδυση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στον στόλο οχημάτων είναι η υψηλή τιμή τους. Και σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Renault Luca de Meo, το πρόβλημα αυτό δεν θα λυθεί βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα.

Όπως είπε ο ίδιος: «η προσπάθεια να κάνουμε τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα φθηνότερα σε 10 χρόνια από το αυτοκίνητο εσωτερικής καύσης, πάνω στο οποίο εργαζόμαστε εδώ και 150 χρόνια, είναι μια ψευδαίσθηση που μόνο οι πολιτικοί μπορούν να έχουν».

Το επιχείρημα του Luca de Meo ήταν ότι οι κατασκευαστές αυτοκινήτων υπάρχουν για να βγάζουν χρήματα, κάτι που είναι προς το παρόν αδύνατο με το ηλεκτρικό αυτοκίνητο χωρίς υψηλές τιμές.

«Αν δεν βγάλουμε χρήματα με τα ηλεκτρικά, θα είναι μια κοντόφθαλμη στρατηγική. Πρέπει να αποδεχτούμε ότι πρέπει να έχουμε περιθώρια κέρδους, δεν κάνουμε φιλανθρωπίες“, είπε.

Εν τω μεταξύ, κατασκευαστές όπως η Jaguar Land Rover έχουν αρχίσει να επιβραδύνουν τα σχέδιά τους για την ηλεκτροκίνηση και πρόεδροι εταιριών όπως ο Carlos Tavares, διευθύνων σύμβουλος της Stellantis, καλούν τις κυβερνήσεις που προώθησαν το ηλεκτρικό αυτοκίνητο να χρηματοδοτήσουν τη δαπανηρή μετάβαση σε αυτό.

Το ερώτημα λοιπόν παραμένει: έχει σκάσει η φούσκα των ηλεκτρικών μετά το τέλος των επιδοτήσεων; Όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα σημείο καμπής, με τις αποφάσεις που θα παρθούν μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα να είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για την αγορά των ηλεκτρικών και του αυτοκινήτου γενικότερα.