Αυξημένο ποσοστό κρατήσεων για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές κλήθηκαν να πληρώσουν τα ελληνικά νοικοκυριά όλων των τύπων κατά τη διάρκεια του 2023, με την Ελλάδα να αποκλίνει ακόμη περισσότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ.

Η ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ για τις κρατήσεις που επιβάλλονται στις χώρες-μέλη του Οργανισμού στους μισθούς -συμπεριλαμβάνονται φόροι, ασφαλιστικές εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων, αλλά και η επιδοματική πολιτική για τη στήριξη των οικογενειών- έδειξε γενικευμένη αύξηση των ποσοστών, κάτι που αποδίδεται στον πληθωρισμό. Τα φορολογικά συστήματα δεν προσαρμόστηκαν στον υψηλό πληθωρισμό -δεν έγινε δηλαδή η λεγόμενη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας- και αυτό έφερε υψηλότερους συντελεστές κρατήσεων.

Αμετάβλητη κλίμακα

Στη χώρα μας, αυτό αποτυπώθηκε πολύ πιο έντονα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες, καθώς η φορολογική κλίμακα παρέμεινε αμετάβλητη. Έτσι, στους περισσότερους τύπους νοικοκυριών οι συντελεστές αυξήθηκαν στην Ελλάδα με μεγαλύτερη ταχύτητα συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες. Σε όλες τις κατηγορίες, τα ελληνικά νοικοκυριά επιβαρύνονται αναλογικά περισσότερο σε σχέση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, ενώ σε κάποιες κατηγορίες νοικοκυριών -ειδικά αυτών με ανήλικα τέκνα- η Ελλάδα πλασάρεται στην πρώτη 10άδα της σχετικής κατάταξης. Αποκορύφωμα, το νοικοκυριό με έναν εργαζόμενο με ετήσιο εισόδημα στον μέσο όρο της χώρας και δύο παιδιά. Εκεί, οι κρατήσεις ξεπερνούν το 37%, με τη χώρα μας να κατατάσσεται στην 6η υψηλότερη θέση διεθνώς.

O ΟΟΣΑ υπολογίζει τον συνολικό συντελεστή κρατήσεων (ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη και εργαζομένου, αλλά και φόρο εισοδήματος μείον τις όποιες εκπτώσεις φόρου και άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις) για 8 διαφορετικούς τύπους νοικοκυριών.

Ο συντελεστής κρατήσεων ανά διαφορετικό τύπο νοικοκυριού

Οι τρεις έχουν εισόδημα που να αντιστοιχεί στο 67% του μέσου ετήσιου εισοδήματος, άλλοι είναι ακριβώς στον μέσο όρο και κάποιοι φτάνουν και στο 167% του μέσου όρου. Η εικόνα στην Ελλάδα για αυτούς τους τύπους διαμορφώνεται ως εξής:

1. Το 67% του μέσου εισοδήματος της χώρας αντιστοιχεί σε 15.769 ευρώ τον χρόνο συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών (σ.σ.: ο ΟΟΣΑ υπολογίζει τελικό κόστος).

O συνολικός συντελεστής κρατήσεων για το 2023 στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στο 34,5%. Με αυτό το ποσοστό, η Ελλάδα κατατάσσεται στη 15η υψηλότερη θέση των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ. Καταγράφηκε αύξηση και συγκριτικά με το 2022 και συγκριτικά με το 2021 (από το 32,9% το 2021, στο 33,8% το 2022 και στο 34,5% το 2023), ενώ ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ διαμορφώνεται στο 31%, δηλαδή χαμηλότερα κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες συγκριτικά με την Ελλάδα.

Αν υπάρχουν δύο παιδιά σε αυτό το νοικοκυριό, το ποσοστό των συνολικών κρατήσεων περιορίζεται στο 28,6%. Εδώ η Ελλάδα εκτοξεύεται στην 5η θέση (δείγμα περιορισμένης επίπτωσης της πολιτικής ενίσχυσης των οικογενειών με παιδιά).

Υπήρξε αύξηση σε σχέση με το 2021 και το 2022 (από το 26,1% το 2021 στο 27,6% το 2022 και στο 28,6% το 2023), ενώ η απόσταση σε σχέση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ είναι μεγάλη

2. Το 100% του μέσου εισοδήματος της χώρας αντιστοιχεί σε 23.536 ευρώ. Σε αυτό το επίπεδο ο συντελεστής κρατήσεων ανεβαίνει στο 38,5%.

H Ελλάδα κατατάσσεται στη 18η θέση της σχετικής κατάταξης, παρουσιάζοντας αύξηση περίπου 1,1% στον συντελεστή κρατήσεων από το 2021 και μετά. Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ διαμορφώθηκε το 2023 στο 34,8% παραμένοντας ουσιαστικά αμετάβλητος σε σχέση με το 2021 και το 2022 (34,6% και 34,7% αντίστοιχα). Με δύο παιδιά σε αυτό το επίπεδο εισοδήματος, ο συντελεστής κρατήσεων περιορίζεται στο 37,1%. Είναι και ο 6ος υψηλότερος συντελεστής μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ, καθώς καμία χώρα δεν ξεπερνά το 40%.

Αποκλίνουμε κι άλλο

Είναι αξιοσημείωτο ότι την τελευταία διετία ο συντελεστής κρατήσεων σε αυτή την κατηγορία νοικοκυριού αυξήθηκε κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, από το 34,1% στο 37,1%. Ουσιαστικά δηλαδή, αποκλίναμε και άλλο σε αυτό τον τύπο οικογένειας (που είναι πολυπληθέστατος, καθώς μιλάμε για νοικοκυριό με έναν εργαζόμενο και δύο παιδιά) συγκριτικά με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, ο οποίος για το 2023 διαμορφώθηκε στο 25,7% από 24,6% το 2021.

3. Το 167% του μέσου εισοδήματος φτάνει στα 39.305 ευρώ.

Εδώ έχουμε συντελεστή κρατήσεων 44%, που φέρνει την Ελλάδα στη 12η θέση της κατάταξης. Είχαμε αύξηση 1,5 ποσοστιαίας μονάδας σε σχέση με το 2021, με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ να ανέρχεται στο 39,1%