Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ

Η Κίνα δεν επιτρέπει στους περισσότερους πολίτες να κηρύξουν πτώχευση για να διαγράψουν επισφαλή χρέη και να συνεχίσουν τη ζωή τους

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Η Τσιν Χουάνγκσενγκ ήλπιζε σε μια καλύτερη ζωή στην πόλη όταν άφησε το χωριό της για να γίνει εργάτρια σε εργοστάσιο στα 16 της. Τώρα, στα 40 της, έχει 40.000 δολάρια σε προσωπικό χρέος και βασικό μισθό 400 δολάρια το μήνα με τους εισπράκτορες χρεών να την κυνηγούν.

Πώς την αντιμετωπίζει η κυβέρνηση; Η απαγόρευση αγοράς εισιτηρίων στον σιδηρόδρομο υψηλής ταχύτητας της Κίνας, είναι μόνο μία από τις κυρώσεις που η κυβέρνηση επιβάλλει όλο και περισσότερο σε άτομα που δεν πληρώνουν τους λογαριασμούς τους.

Στα γερασμένα αργά τρένα που της επιτρέπει να μπει, η Τσιν μερικές φορές κοιτάζει τους άλλους επιβάτες και σκέφτεται: «Αναρωτιέμαι αν είναι όλοι κακοί οφειλέτες σαν εμένα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Οι άνθρωποι σε όλη την Κίνα βαρύνονται από τα χρέη τους και ένα σύστημα που τους τιμωρεί επειδή δεν τα αποπληρώνουν. Το Πεκίνο καταπολεμά τους φερόμενους παραβατικούς οφειλέτες δεσμεύοντας τους μισθούς τους ή περιορίζοντας τους να λάβουν θέσεις εργασίας στο δημόσιο, καθώς και περιορίζοντας την πρόσβασή τους σε τρένα υψηλής ταχύτητας και αεροπορικά ταξίδια, να πάνε διακοπές ή να μείνουν σε ωραία ξενοδοχεία. Οι αρχές μπορούν να τους συλλάβουν αν δεν συμμορφωθούν.

Ο αριθμός των ατόμων σε μια δημόσια διαθέσιμη μαύρη λίστα παραβατικότητας της κυβέρνησης έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 50% από τα τέλη του 2019 σε 8,3 εκατομμύρια σήμερα. Το προσωπικό χρέος στην Κίνα έχει εκτοξευτεί στα σχεδόν 12 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ ή άλλες δυτικές χώρες, η Κίνα δεν επιτρέπει στους περισσότερους ανθρώπους -συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είχαν μια κακή τύχη- να κηρύξουν πτώχευση για να διαγράψουν επισφαλή χρέη και να συνεχίσουν τη ζωή τους, μια πολιτική που πολλοί Κινέζοι μελετητές επικρίνουν ως άδικη.

Καθώς οι τιμές των κατοικιών πέφτουν, ο αποπληθωρισμός κινδυνεύει να παγιωθεί και η ανεργία παραμένει μια επίμονη πρόκληση, οι Κινέζοι ηγέτες επιθυμούν να κάνουν τον κόσμο να ξοδέψει περισσότερα.

Αλλά κάθε επιπλέον δολάριο που πρόκειται να πληρωθεί για το χρέος αφαιρεί ένα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αγοράσει καινούργια ρούχα ή να πληρώσει για διακοπές. Η απειλή τιμωρίας για το χρέος κάνει πολλές οικογένειες πιο συντηρητικές με τα χρήματά τους.

Καθώς πολλοί στην Κίνα περιορίζουν τις δαπάνες, η κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στην κατασκευή και τις εξαγωγές στροβιλοσυμπιεστών τούρμπο, μια στρατηγική που επιτείνει τις εμπορικές εντάσεις με τη Δύση.

Με τόσους πολλούς Κινέζους καταναλωτές υπό οικονομική πίεση, οι δυτικές εταιρείες, όπως η Apple, η Estée Lauder και η General Motors, έχουν αναφέρει χαμηλότερες πωλήσεις στην Κίνα.

Η κυβέρνηση έχει πει προηγουμένως ότι επιδιώκει να στοχεύσει μόνο όσους έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τα χρέη τους αλλά αρνούνται να το κάνουν (Στην άνω φωτό του άρθρου είναι μια γελοιογραφία που δημοσιεύτηκε από τοπική κυβέρνηση που προειδοποιεί ότι απαγορεύεται στους «αποφεύγοντες του χρέους τους» να πετούν, να παίρνουν τρένα υψηλής ταχύτητας, να πηγαίνουν διακοπές και να διαμένουν σε ωραία ξενοδοχεία.)

Η αύξηση των προσωπικών οφειλών είναι επίσης εν μέρει αποτέλεσμα του ότι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες ή χρησιμοποιούν προσωπικές πιστωτικές γραμμές για να χειριστούν τα έξοδα καθώς η οικονομία λιμνάζει.

Τα χρέη των νοικοκυριών έχουν επίσης αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς πολλοί άνθρωποι δίνουν προτεραιότητα στην εξόφληση των υποχρεώσεων αντί για αγορές ή επενδύσεις σε μετοχές.

Η Κίνα προσπάθησε για χρόνια να αυξήσει τις προσωπικές δαπάνες για να διευκολύνει την παραδοσιακή εξάρτηση της οικονομίας της από τις υποδομές και την ανάπτυξη ακινήτων. Οι τράπεζές της εξέδιδαν δεκάδες εκατομμύρια νέες πιστωτικές κάρτες κάθε χρόνο, με τα ανεξόφλητα υπόλοιπα να αυξάνονται κατά 50% μεταξύ 2018 και 2023 σε περισσότερα από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια.

Ιδιωτικές εφαρμογές τεχνολογίας όπως το Alipay και το WeChat άρχισαν επίσης να βοηθούν τους καταναλωτές να εξασφαλίσουν δάνεια καθώς τα συστήματα ψηφιακών πληρωμών τους αυξήθηκαν σε δημοτικότητα.

Αλλά όταν τα χρέη δεν πληρώνονται, το εισόδημα ενός ατόμου μπορεί να κατασχεθεί από το κράτος για να καλύψει τις υποχρεώσεις του, αφήνοντας τους οφειλέτες με ένα μικρό επίδομα για να τα βγάλουν πέρα.

Το τρέχον σύστημα δίνει προτεραιότητα στην προστασία των πιστωτών —συχνά ισχυρών, κρατικών ιδρυμάτων— σε βάρος της βοήθειας ατόμων που αγωνίζονται. Οι αναλυτές που μελετούν το θέμα λένε ότι η Κίνα χρειάζεται επειγόντως ένα εθνικό σύστημα προσωπικής πτώχευσης για να επιτύχει τον στόχο του ηγέτη Σι Τζινπίνγκ να κάνει τη χώρα πιο δίκαιη, αναγκάζοντας τους πιστωτές και τους οφειλέτες να μοιράζονται το κόστος των επιβαρυμένων δανείων.

«Ένα σύστημα προσωπικής χρεοκοπίας είναι ένας μηχανισμός για την αναδιανομή του πλούτου», έγραψε ο Λι Σουγκουάν, ένας μελετητής που έχει συμβουλεύσει την κυβέρνηση για την πολιτική χρεοκοπίας, σε ένα σχολιασμό κινεζικού περιοδικού στο διαδίκτυο το περασμένο καλοκαίρι.

Η κίνηση επί του θέματος παρεμποδίστηκε εν μέρει από τους αντιπάλους που πιστεύουν ότι ένα τέτοιο σύστημα θα ενθάρρυνε περισσότερους ανθρώπους να αποφύγουν τα χρέη τους.

Πώς έφτασε η Τσιν στην χρεοκοπία

Για την Τσιν, την πρώην εργάτρια στο εργοστάσιο, η εύκολη πρόσβαση σε πιστώσεις πήγε άσχημα. Ως 16χρονη το 1999, η Τσιν επιβιβάστηκε σε ένα νυχτερινό λεωφορείο από το σπίτι της στην επαρχία της νότιας Κίνας προς τα βόρεια του Χονγκ Κονγκ.

Οι γονείς της, οι οποίοι είναι αγρότες, δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά τα 15 δολάρια που χρειαζόταν για να πάρει μέρος σε εισαγωγικές εξετάσεις. Ορκίστηκε να το καταφέρει μόνη της και βρήκε δουλειά σε εργοστάσια που παράγουν παντόφλες και χρυσά κοσμήματα.

Λίγα χρόνια αργότερα, η Τσιν εξασφάλισε την πρώτη της πιστωτική κάρτα. Με αυτήν, αγόρασε έναν υπολογιστή για να μάθει να πληκτρολογεί, ώστε να μπορέσει να βρει μια καλύτερη δουλειά. Όταν πληρώθηκε ο λογαριασμός, η Τσιν προσπάθησε να ακυρώσει την κάρτα. «Κρατήστε την για έκτακτη ανάγκη», της είπε ο τραπεζικός υπάλληλος.

Η καριέρα της Τσιν άνθισε και τελικά μετακόμισε στη μητρόπολη της Γκουανγκζού. Μέχρι το 2010, είπε, διαχειριζόταν την υποβολή προσφορών για μια εταιρεία που προμήθευε εξοπλισμό πυρασφάλειας σε έργα ακίνητης περιουσίας. Τα πήγαινε καλά από τις προσοδοφόρες προμήθειες που κέρδιζε στην άνθηση των ακινήτων.

Όταν ο τομέας των ακινήτων επιβραδύνθηκε, μεταπήδησε στις βιομηχανίες. Ένας γνωστός είχε συμμετάσχει σε μια startup που ανέπτυξε λογισμικό για να βοηθήσει τους ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων να συλλέξουν δεδομένα WeChat για να δημιουργήσουν περισσότερη κίνηση και να βοηθήσουν τις προσπάθειες μάρκετινγκ.

Η Τσιν είπε ότι επένδυσε το ισοδύναμο περίπου 150.000 δολαρίων από τις αποταμιεύσεις της στο εγχείρημα. Η startup κάηκε μέσω της αρχικής επένδυσής της καθώς προσπαθούσε να βάλει το λογισμικό σε λειτουργία. Η Τσιν είπε ότι στη συνέχεια συμφώνησε να «βάλει πλάτη» σε κάποια από τα έξοδά της, συμπεριλαμβανομένων των προμηθειών γραφείου, των ενοικίων και των μισθών των εργαζομένων, στις πιστωτικές της κάρτες και να αξιοποιήσει τα προσωπικά πιστωτικά όρια που είχε αποκτήσει μέσω WeChat και Alipay. Αλλά οι προοπτικές της αμβλύνθηκαν μετά το χτύπημα της πανδημίας του Covid.

Οι αγώνες της εταιρείας άφησαν την Τσιν με χρέος που αντιστοιχεί σε δεκάδες χιλιάδες δολάρια. Τα τηλεφωνήματα από εισπράκτορες χρεών έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο.

Χωρίς επιλογή χρεοκοπίας, η Τσιν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια νέα δουλειά ήταν η μόνη της διέξοδος από τα προβλήματα. «Όσο εξακολουθώ να ζω και να έχω μια ζωή, μπορώ να δουλέψω σκληρά για να κερδίσω τα χρήματα πίσω», είπε.

Σήμερα, η Τσιν εργάζεται σε ένα κατάστημα στη Φοσάν, νότια της Γκουανγκζού, πουλώντας παραδοσιακά κινέζικα φάρμακα, με βασικό μισθό περίπου 400 δολάρια το μήνα, αλλά είπε ότι έχει καταφέρει να επιστρέψει δύο από τις πιστωτικές της κάρτες μέχρι στιγμής, με περίπου 40.000 δολάρια να απομένουν.

Έχει αποφασίσει να μην πει στους γονείς της την πλήρη κλίμακα των προβλημάτων της. «Αν ήξεραν την αλήθεια», είπε η Τσιν, «δεν θα μπορούσαν να κοιμηθούν».

Με πληροφορίες από Wall Street Journal