Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ

Το εξωτερικό χρέος της Ρωσίας είναι το χαμηλότερο από το 2007. Σε σχέση με το ΑΕΠ, όλες οι χώρες της G7 έχουν υψηλότερους δείκτες. Λόγω των κυρώσεων, τα δάνεια στο εξωτερικό μειώθηκαν απότομα· τα εγχώρια δάνεια είναι σε έλλειψη. Στις σημερινές συνθήκες, η Ρωσία έχει επιλέξει να βασίζεται στις δικές της δυνάμεις.

Το συνολικό δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 2,775 τρισεκατομμύρια ρούβλια σε σύγκριση με το 2022, στα 25,595 τρισεκατομμύρια. Αυτό είναι 15 τοις εκατό του ΑΕΠ.

Αλλά το εξωτερικό μειώθηκε κατά 17,7 τοις εκατό – στα 316,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό είναι το ελάχιστο από το 2007, όταν ήταν 313,2 δισ., όπως σημειώνεται στην ετήσια έκθεση της Τράπεζας της Ρωσίας. Το χρέος πολλών τομέων της οικονομίας έχει μειωθεί. Ο δείκτης του τραπεζικού τομέα (94,7 δισ.) παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος.

«Για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ένα επικίνδυνο επίπεδο είναι το 70-75 τοις εκατό του ΑΕΠ. Η νομισματική δομή είναι επίσης σημαντική: τα χρέη σε ξένο χρήμα είναι πιο κρίσιμα από ό,τι σε εθνικά», εξηγεί ο Konstantin Zusmanovich, διευθύνων σύμβουλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων Financial Mechanics.

Το εξωτερικό χρέος επηρεάστηκε από δύο παράγοντες: τις κυρώσεις, που έκαναν πολύ πιο δύσκολο τον δανεισμό στο εξωτερικό και την αποπληρωμή των υποχρεώσεων προς τους ξένους πιστωτές.

Όπως είπε νωρίτερα ο υπουργός Οικονομικών Anton Siluanov, για να συγκεντρώσουν κεφάλαια, δεν χρησιμοποιούν τη διεθνή αγορά συναλλάγματος, αλλά εγχώρια δάνεια – έως και 80 τοις εκατό.

«Η μείωση του εξωτερικού χρέους συμβάλλει στην αύξηση της σταθερότητας της οικονομίας. Υπάρχουν λιγότεροι κίνδυνοι αναχρηματοδότησης υποχρεώσεων, αύξησης του κόστους εξυπηρέτησης λόγω της αστάθειας των συναλλαγματικών ισοτιμιών και της αστάθειας των επιτοκίων», σημειώνει η Ekaterina Bezsmertnaya, κοσμήτορας της Οικονομικής Σχολής και Επιχειρήσεις του Χρηματοοικονομικού Πανεπιστημίου υπό την κυβέρνηση της Ρωσίας.

Η χώρα διαθέτει μια αρκετά μεγάλη χρηματοπιστωτική αγορά, όπου, αν χρειαστεί, μπορεί να εισέλθει το υπουργείο Οικονομικών με κρατικά ομόλογα. Έτσι, το πρώτο τρίμηνο, τα κρατικά ομόλογα τοποθετήθηκαν για 804,6 δισεκατομμύρια ρούβλια – ελαφρώς περισσότερο από το προγραμματισμένο.

Από την άλλη, υπάρχουν και αντικειμενικά μειονεκτήματα. Ειδικότερα, ο εγχώριος δανεισμός ενδέχεται να είναι περιορισμένος και οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό και τα υψηλότερα βασικά επιτόκια αναγκάζουν το Υπουργείο Οικονομικών να δανείζεται με υψηλότερα επιτόκια.

Ταυτόχρονα, με την περιορισμένη δυναμικότητα της εγχώριας αγοράς, το χαμηλό εξωτερικό χρέος δεν παρέχει επαρκή κίνητρα για οικονομική ανάπτυξη. Η ανάπτυξη των υποδομών απαιτεί επενδύσεις, οι οποίες είναι δύσκολο να εξασφαλιστούν χωρίς πρόσβαση σε διεθνή κεφάλαια.

Παρ’ όλα αυτά, οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η Ρωσία τα καταφέρνει καλά στις σημερινές δύσκολες συνθήκες μόνη της. Εκτός από τους κατοίκους, οι φιλικές χώρες αγοράζουν και κρατικά ομόλογα.

«Η Κίνα, η Ινδία και ορισμένα κράτη της Μέσης Ανατολής έχουν επιδείξει πραγματικό συστημικό ενδιαφέρον για τη χρηματοδότηση της οικονομίας μας. Είναι σε θέση να προσφέρουν εναλλακτικές πηγές κεφαλαίου για εγχώρια έργα», λέει ο Vadim Petrov, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Public Diplomacy Association.

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι στη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας της Ρωσίας το έργο της επιτάχυνσης της ανάπτυξης των επενδύσεων συνδέεται κυρίως με την τόνωση της χρήσης εγχώριων πηγών, πιθανότατα η τάση μείωσης του εξωτερικού χρέους θα συνεχιστεί φέτος, προσθέτει η Bezsmertnaya.

Είναι επίσης σημαντικό το επίπεδο του εξωτερικού χρέους να αντιστοιχεί στην ικανότητα της χώρας να το εξυπηρετεί χωρίς να διακυβεύεται η οικονομική σταθερότητα. Και εδώ, όπως τονίζουν οι ειδικοί, η Ρωσία δεν είχε προβλήματα ούτε το 2022 ούτε το 2023. Δεν αναμένονται ούτε τώρα.

Πέρυσι, η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Irina Okladnikova ανέφερε ότι το Υπουργείο Οικονομικών, ενώ θα αυξήσει το δημόσιο χρέος, δεν θα υπερβεί το ασφαλές επίπεδο του 20 τοις εκατό του ΑΕΠ. Μιλάμε πρωτίστως για εσωτερικό δανεισμό. Τα εξωτερικά θα παραμείνουν μικρά το 2024.

Το Κρεμλίνο αποπληρώνει το εξωτερικό του χρέος κανονικά. Το χαμηλό εξωτερικό χρέος σημαίνει ότι η Ρωσία δεν χρειάζεται να αξιοποιήσει τις διεθνείς κεφαλαιαγορές, επομένως δεν είναι ευάλωτη σε οποιοδήποτε είδος κυρώσεων για εκδόσεις ομολόγων, οι οποίες είναι εύκολο να εφαρμοστούν και να επιβληθούν.

Ακόμη και αν υπολογιστούν τα παγωμένα κεφάλαια, η Ρωσία μπορεί να καλύψει το εξωτερικό της χρέος σε δολάριο με μετρητά, ενώ όλοι στη Δύση έχουν μαζική μόχλευση, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας όπου ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ είναι σχεδόν στο 100%.

Με πληροφορίες από RIA Novosti