Αυτή η περιοχή δεν μοιάζει με καμία άλλη. Η αρχαιολογική έρευνα αποκάλυψε μία μυστηριώδη προϊστορική τέχνη σε πέτρα (βραχογραφίες), ενώ στο ίδιο σημείο βρέθηκαν και ίχνη δεινοσαύρων.

Η περιοχή Serrote do Lettreiro βρίσκεται σε αγροτική έκταση στην πολιτεία Παραΐμπα της Σούζα στη βορειοανατολική Βραζιλία. Είναι γνωστή για τα ίχνη δεινοσαύρων, όμως τώρα μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Scientific Reports έφερε στο φως νέες λεπτομέρειες για πετρογλυφικά που δεν είχαν εξερευνηθεί στο παρελθόν και τα οποία βρίσκονται στο ίδιο σύνολο βράχων με τα αποτυπώματα των αρχαίων ερπετών.

Αυτή η εκπληκτική σύγκλιση παλαιοντολογικών και αρχαιολογικών στοιχείων είναι εξαιρετικά σπάνια και υπόσχεται να καταστήσει το χώρο που είναι γνωστό ως Σερότα do Letreiro («Λόφος πινακίδων» στα ελληνικά) δημοφιλή προορισμό για επιστήμονες που θέλουν να μάθουν περισσότερα για τον αρχαίο ανθρώπινο πολιτισμό, την ιστορία των δεινοσαύρων ή και τα δύο.

Η περιοχή Serrote de Lettreiro

H Serrote de Lettreiro, αποτελείται από τρεις μεγάλους, προεξέχοντες βράχους συνολικού εμβαδού 5.739 m²   και χαρακτηρίζεται από την εξαιρετική αντιπαραβολή παλαιοντολογικών και αρχαιολογικών στοιχείων, σύμφωνα με την μελέτη.

Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι τα αποτυπώματα των δεινοσαύρων προέρχονταν από πλάσματα που έζησαν κατά την Πρώιμη Κρητιδική περίοδο, δηλαδή χρονολογούνται πριν από 145 έως 100 εκατομμύρια χρόνια. Αυτά, βρέθηκαν μαζί με αρκετά πετρογλυφικά-ένα είδος γλυπτικής στην πέτρα,  που δημιουργήθηκε απ’ την αφαίρεση τμημάτων της επιφάνειας, με τη χρήση εργαλείων όπως  σμίλες.

Οι ερευνητές ταυτοποίησαν σαυρόποδα (το μεγαλύτερο ζώο που έχει ζήσει ποτέ), θηρόποδα και ιγκουανοδόντες μεταξύ των πλασμάτων στα οποία φέρεται να ανήκουν αυτά τα απολιθωμένα ίχνη.

Πετρογλυφικά και απολιθώματα δεινοσαύρων

«Η κύρια ανακάλυψη της μελέτης, είναι ένας συνδυασμός πετρογλυφικών (τέχνη των βράχων) και απολιθωμάτων δεινοσαύρων στην περιοχή, που δεν υπάρχει σε κανέναν αρχαιολογικό ή παλαιοντολογικό χώρο στον κόσμο», ανέφερε στο Newsweek o Leonardo Troiano, αρχαιολόγος του Εθνικού Ινστιτούτου Ιστορικής και Καλλιτεχνικής Κληρονομιάς (IPHAN) της Βραζιλίας και βασικός συγγραφέας της μελέτης.

Αν και η περιοχή περιβάλλεται από απολιθώματα και πετρώματα, υπάρχει ένα σημείο ακριβώς δίπλα που δεν έχει περιγραφεί ποτέ. Οι πρώτες αναφορές σχετικά με τα αποτυπώματα των δεινοσαύρων στην περιοχή Sousa, χρονολογούνται στις αρχές του 20^ου αιώνα. Τα παλαιοντολογικά ευρήματα ωστόσο, αποτέλεσαν αντικείμενο επιστημονικής έρευνας όταν ο Ιταλός ιερέας και ερευνητής, Giuseppe Leonardi, ξεκίνησε έρευνες στην περιοχή τη δεκαετία του 1970.

Ο Leonardi, είναι ο άνθρωπος που ανακάλυψε επίσημα αρκετούς παλαιοντολογικούς τόπους, μεταξύ των οποίων του Serrote do Letreiro, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970. Η έρευνά του ωστόσο, εστιάζει στις παλαιοντολικές πτυχές του χώρου, παραβλέποντας τα πετρογλυφικά, τα οποία είναι διάσπαρτα στην περιοχή.

«Δεν έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στα πετρογλυφικά, τα οποία αναφέρει απλώς ως ‘χαρακτικά των Ινδών του Καρίρι’, επιμένοντας να εστιάζει στα ίχνη της περιοχής Σούζα’» εξήγησε ο Troiano.

Έκτοτε, οι βραχογραφίες στο συγκεκριμένο μέρος, αναφέρονται ελάχιστα στη βιβλιογραφία. Πριν από την τελευταία μελέτη, δεν είχε πραγματοποιηθεί ποτέ ολοκληρωμένη ανάλυση των πετρογλυφικών, ούτε ποτέ οι ερευνητές είχαν συσχετίσει την ύπαρξη πατημασιών των δεινοσαύρων με τις βραχογραφίες.

Η σχέση ανάμεσα στα πετρογλυφικά και τα χνάρια δεινοσαύρων

Στην προσπάθειά τους να ανακαλύψουν περισσότερα, ο Troiano και οι συνεργάτες του, διεξήγαγαν έρευνα στην περιοχή Serrote do Letreiro, τραβώντας και εναέριες φωτογραφίες με drones. Οι έρευνες είχαν ως αποτέλεσμα  την αναγνώριση «πολλών» πετρογλυφικών και περισσότερων αποτυπωμάτων δεινοσαύρων, καθώς και την αποκάλυψη της στενής, μεταξύ τους σχέσης.

«Πρώτοι εμείς παρατηρήσαμε τη στενή σχέση ανάμεσα στα πετρογλυφικά και τα αποτυπώματα», εξήγησε ο Troiano. «Συνεχίσαμε την εξερεύνηση και ανακαλύψαμε, εκτός από το εξωτερικό μέρος, στην προεξοχή του βράχου που είχε ερευνήσει ο Leonardi, επιπλέον πολλά αποτυπώματα δεινοσαύρων και σχεδόν 100 πετρογλυφικά σε ακόμη δύο προεξέχοντες όγκους. Καταλάβαμε ότι, ήταν επιτακτικό να δημοσιεύσουμε και να επισημάνουμε την περιοχή, καθώς πρόκειται για μία περιοχή ευάλωτη,  λόγω της έντονης εξορυκτικής δραστηριότητας, η οποία θα μπορούσε να την καταστρέψει».

Ίχνη από ορνιθόποδα, θηριόποδα και σαυρόποδα

H περιοχή Sosa, έχει τις ιδανικές συνθήκες για τη διατήρηση των αποτυπωμάτων, αλλά όχι και των οστών. Συνεπώς, στην περιοχή είναι λίγα τα απολιθωμένα οστά δεινοσαύρων που έχουν ανευρεθεί, σε αντίθεση τα με πολλά, απολιθωμένα αποτυπώματα από χνάρια δεινοσαύρων.

Είναι συνεπώς, δύσκολο να προσδιορίσουμε το είδος των δεινοσαύρων  που δημιούργησε τα αποτυπώματα. Οι ερευνητές ωστόσο, αναφέρουν ότι, τα ίχνη δημιουργήθηκαν από ορνιθόποδα, θηριόποδα και σαυρόποδα.

Τα ορνιθόποδα ήταν μία ομάδα φυτοφάγων ζώων, και μία απ’ τις επικρατέστερες γενεαλογίες δεινοσαύρων. Ξεκίνησαν ως μικροί, δίποδοι φυτοφάγοι που έβοσκαν και, οι οποίοι, με το πέρασμα του χρόνου αυξάνονταν σε μέγεθος και πλήθαιναν.

Τα θηριόποδα, απ’ την άλλη, ήταν σαρκοφάγοι δεινόσαυροι, το μέγεθος των οποίων κυμαινόταν από τον Μικροράπτωρ των 0.60 εκ. έως τον Τυραννόσαυρο των 12.20 μ.

Η ομάδα  των σαυρόποδων δεινοσαύρων, περιλάμβανε τα μεγαλύτερα ζώα που κατοίκησαν και περπάτησαν ποτέ στη Γη, είδη όπως οι  Τιτανόσαυροι. Οι συγκεκριμένοι δεινόσαυροι, είχαν πολύ μακριούς λαιμούς, μακριές ουρές, μικρά κεφάλια και τέσσερα χοντρά και βαριά πόδια. Μεταξύ των πρόσφατα αναγνωρισμένων αποτυπωμάτων της μελέτης, ήταν και τα ίχνη απ’ το κοπάδι των δεινοσαύρων.

Τα μυστηριώδη γεωμετρικά σχήματα στους βράχους

Τα πετρογλυφικά περιλαμβάνουν γεωμετρικά σχήματα, το νόημα των οποίων δεν έχει γίνει κατανοητό. «Ίσως να μην το ανακαλύψουμε ποτέ», σημειώνει ο Troiano. «Εφόσον ο πολιτισμός που δημιούργησε να σύμβολα αυτά, είναι τόσο αρχαίος, τα μυστικά του κώδικα της οπτικής του επικοινωνίας, έχουν πλέον χαθεί. Γνωρίζουμε ωστόσο, βάσει χρονολόγησης απ’ την περιοχή, ότι τα πετρογλυφικά πρέπει να δημιουργήθηκαν πριν από 3.000 έως 9.000 χρόνια». Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι, όλοι οι συγγραφείς της μελέτης υποδεικνύουν τον συσχετισμό ανάμεσα στ’ αποτυπώματα και στα πετρογλυφικά.

«Τα πετρογλυφικά σύμβολα θυμίζουν τις πρώτες εικόνες που σχηματίζονται στον εγκέφαλο μετά τη λήψη παραισθησιογόνων», παρατήρησε ο Troiano. «Αυτό, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, με οδηγούν στην πεποίθηση ότι, η δημιουργία των συμβόλων αυτών ήταν κομμάτι μίας ξεχωριστής τελετουργίας, και η τοποθεσία επιλέχθηκε λόγω της παρουσίας των αποτυπωμάτων-πατημασιών, άρα είχε ιδιαίτερη σημασία για τους ανθρώπους αυτούς».

Ποιοι δημιούργησαν τα πετρογλυφικά

Παραδοσιακά, η επιστήμη έχει παραμελήσει και υποβαθμίσει την ιστορία των αυτοχθόνων Αμερικανών, αποκλείοντας την πιθανότητα σημαντικών συνεισφορών τους στον πολιτισμό, επειδή «τα απλοϊκά ή πρωτόγονα μυαλά τους»-κατά τους μελετητές του παρελθόντος-, «δεν ήταν ικανά να εκτιμήσουν ή να ερευνήσουν τ’ απολιθώματα».

Όσο για τις πρακτικές συνέπειες, η μελέτη καταδεικνύει ότι, οι ιθαγενείς Αμερικανοί είχαν ανακαλύψει τα απολιθώματα και εφάρμοζαν τον δικό τους τρόπο ερμηνείας του φυσικού αυτού φαινομένου-καθώς και ότι, τα απολιθώματα είχαν ξεχωριστή σημασία για τους ιθαγενείς. Αυτό το προκύπτει απ’ το γεγονός ότι  αφιερώθηκαν στη δημιουργία πολλών πετρογλυφικών γύρω από τα αποτυπώματα, σύμφωνα με τον Troiano.

Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι, τ’ απολιθώματα έχουν  πολύ μεγαλύτερη πολιτισμική σπουδαιότητα απ’ αυτή που φανταζόμαστε, επισημαίνει ο ερευνητής

«Ως πρακτική συνέπεια του γεγονότος αυτού, τα απολιθώματα μπορούν να πλέον να αναγνωριστούν ως πολιτιστική κληρονομιά της Βραζιλίας, όχι απλώς ως αντικείμενα επιστημονικού ενδιαφέροντος», επισημαίνει ο Troiano. «Είναι εκπληκτικό να ανακαλύπτει κανείς την αρχαία τέχνη της πέτρας πλάι σε όμορφα διατηρημένα αποτυπώματα δεινοσαύρων, όλα τους ασύλληπτα αρχαία».

«Πλέον, σκοπεύουμε να πραγματοποιήσουμε ανασκαφές στην περιοχή και τον περιβάλλοντα χώρο, το συντομότερο δυνατό, και ίσως καταφέρουμε να συγκεντρώσουμε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την αρχαία ομάδα των ανθρώπων που δημιούργησε τα πετρογλυφικά», καταλήγει.