Του Κώστα Κατίκου

Παγίδα για συντάξεις φτώχειας κρύβουν για 9 στους 10 επαγγελματίες οι χαμηλές ασφαλιστικές εισφορές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ από τους 1.189.882 μη μισθωτούς ασφαλισμένους (επαγγελματίες και αγρότες) οι 1.057.743 έμειναν και το 2024 στο χαμηλότερο ασφάλιστρο της 1ης κατηγορίας.

Η πρώτη επίπτωση είναι ότι πέφτει ο μέσος όρος των εισφορών βάσει των οποίων υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη και η δεύτερη είναι ότι το ποσό της σύνταξης που θα βγεί αρκετά μικρότερο σε σύγκριση με τις συντάξεις που δίνουν οι υψηλότερες εισφορές.

Για παράδειγμα:

*Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 1ης κατηγορίας με 30 έτη ασφάλισης είναι μόλις 658 ευρώ. Στα 35 έτη η σύνταξη είναι 754,18 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 874,62 ευρώ.

*Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 2ης κατηγορίας με 30 έτη ασφάλισης είναι 704,37 ευρώ. Στα 35 έτη η σύνταξη είναι 819,79 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 964,33 ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ για το 2024 την 1η κατηγορία επέλεξαν οι 657.808 από τους 769.907 ελεύθερους επαγγελματίες (δηλαδή το 85%) έμειναν στη φθηνότερη κατηγορία. Μόνον 4.644 επέλεξαν να μετακινηθούν σε υψηλότερη κατηγορία, ενώ 6.905 μετακινήθηκαν από υψηλότερη σε χαμηλότερη κατηγορία εισφορών.

Ίδια είναι η εικόνα και στους αγρότες. Από τους 419.915 ασφαλισμένους οι 399.935 (το 95%) έμειναν στην 1η και φθηνότερη κατηγορία, 19.980 έμειναν αμετακίνητοι στις επόμενες κατηγορίες και μετακινήθηκαν 1.331, εκ των οποίων 872 επέλεξαν μεγαλύτερη κατηγορία, ενώ 459 πήγαν σε μικρότερη.

Είναι η 5η συνεχόμενη χρονιά που η πλειονότητα των επαγγελματιών και των αγροτών μένουν σταθεροί στο χαμηλότερο ασφάλιστρο, ενώ αν προστεθούν και τα έτη 2016-2019 που η κατώτατη εισφορά σύνταξης ήταν για πολλούς στα 157 ευρώ, το διάστημα των χαμηλών εισφορών φτάνει στη δεκαετία.

Σε επίπεδα πάνω από τον μέσο όρο κινούνται οι εισφορές από την 3η και άνω κατηγορία, οπότε και οι συντάξεις για όσους μείνουν στις υψηλότερες κατηγορίες θα είναι καλύτερες.

Για παράδειγμα:

*Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 3ης κατηγορίας με 30 έτη ασφάλισης είναι 779,16 ευρώ. Στα 35 έτη η σύνταξη είναι 925,60 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 1.108,99 ευρώ.

*Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 5ης κατηγορίας με 35 έτη ασφάλισης είναι 1.207,05 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 1.474,74 ευρώ.

*Η σύνταξη που βγάζει σήμερα η εισφορά της 6ης κατηγορίας με 35 έτη είναι 1.484,26 ευρώ και στα 40 έτη ασφάλισης φτάνει στα 1.872,8 ευρώ.

Χαμηλότερη βάση υπολογισμού σύνταξης

Ο κίνδυνος για συντάξεις φτώχειας είναι μεγαλύτερος για όσους βρίσκονται σε απόσταση ως 5 έτη από τη συνταξιοδότηση γιατί με το χαμηλό ασφάλιστρο έχουν χαμηλώσει τη βάση υπολογισμού της σύνταξης.

“Σε χαμηλή σύνταξη και χαμηλό βιοτικό επίπεδο κατά τη διάρκεια του συνταξιοδοτικού βίου” θα οδηγήσουν τους επαγγελματίες οι χαμηλές εισφορές ανέφερε πρόσφατα σε δηλώσεις του (ΕΡΤnews) ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνος Τσακλόγου λέγοντας ότι “η συντριπτική πλειονότητα των ελευθέρων επαγγελματιών επιλέγει την κατώτατη ασφαλιστική κλάση, καταβάλλοντας εισφορές χαμηλότερες από αυτές του αμειβόμενου με τον κατώτατο μισθό.

Τα αποτελέσματα που προκαλεί η επιλογή χαμηλής εισφοράς είναι ήδη ορατά για ασφαλισμένους που μετά το 2016 με τις εισφορές βάσει εισοδήματος που είχε θεσπίσει ο νόμος 4387/16 (νόμος Κατρούγκαλου), πλήρωναν την κατώτατη εισφορά σύνταξης των 157 ευρώ ως το 2019. Με την αποσύνδεση των εισφορών από το εισόδημα με τον νόμο 4670/2020 (νόμος Βρούτση) η πλειονότητα επέλεξε την 1η και χαμηλότερη κατηγορία για άλλα τρία χρόνια (2020, 2021,2022), συμπληρώνοντας μια 6ετία με χαμηλές εισφορές. Αυτή η 6ετία κατέβασε σημαντικά τον μέσο όρο των εισφορών τους και ήδη όσοι βγήκαν στη σύνταξη το 2023 διαπίστωσαν ότι πήραν ως και 150 ευρώ μικρότερη σύνταξη επειδή χαμήλωσε ο μέσος όρος των εισφορών τους. Στην παγίδα των χαμηλών εισφορών έχουν εγκλωβιστεί περίπου 350.000 επαγγελματίες, που μπήκαν στη ρύθμιση χρεών του νόμου 4611/2019 και επέλεξαν να επανυπολογίσουν το χρέος τους από το 2002 ως το 2016 με την κατώτατη εισφορά! Με τον επανυπολογισμό κέρδισαν κούρεμα ως και 50% στην οφειλή τους, αλλά έχασαν οριστικά και ένα 20% με 30% από τη σύνταξή τους, γιατί θα υπολογιστεί με τις ελάχιστες εισφορές.

Τι συντάξεις “βγάζουν” οι νέες εισφορές για τους ελεύθερους επαγγελματίες

Ποιες κατηγορίες ασφάλισης επέλεξαν για το 2024 επαγγελματίες και αγρότες

Πηγή: ΕΦΚΑ