Τριάντα ειδικοί του ελαιολάδου συγκεντρώθηκαν για τρεις ημέρες στη Σπάρτη στα τέλη Απριλίου, προκειμένου να αναδείξουν το καλύτερο ελαιόλαδο στον κόσμο στο πλαίσιο του 9ου διεθνούς διαγωνισμού ελαιολάδου ATHENA που διοργανώθηκε από τη Vinetum. Μύρισαν, γεύτηκαν έφαγαν μήλα και γιαούρτια για να καθαρίσουν τη γεύση τους, ξαναδοκίμασαν και αποφάνθηκαν ότι το καλύτερο ελαιόλαδο στον κόσμο για το 2023 είναι το Marcum Coratina (από την ποικιλία ελιάς Κορατίνα, με καταγωγή από τη νότια Ιταλία), της εταιρείας Marcum Olive, που εδρεύει στο Paso Robles της κομητείας San Luis Obispo, στην Καλιφόρνια. Δεύτερο καλύτερο ανεδείχθη ένα ελαιόλαδο από τη Βραζιλία, μια χώρα που παράγει μόνο 500 τόνους ελαιόλαδο τον χρόνο και η οποία πριν από μια δεκαπενταετία δεν είχε ούτε μία ρίζα ελαιόδεντρου για καλλιέργεια. Στην τρίτη θέση αναδείχθηκε ένα ελαιόλαδο από την Ισπανία. Οσον αφορά τα ελληνικά ελαιόλαδα που πήραν μέρος στον διαγωνισμό, φέτος συνολικά 208 δείγματα, κατάφεραν να κερδίσουν αρκετά μετάλλια αλλά δεν μπήκαν στην τριάδα των πρώτων.

Την επιτυχία του δείγματος από τη Βραζιλία που παράγει ελάχιστο ελαιόλαδο, μόλις 500 τόνους, εξηγεί ο Βραζιλιάνος Marcelo Scofano, κριτής διαγωνισμού, ο οποίος όταν έκλεισε η εταιρεία στην οποία δούλευε ως ιπτάμενος φροντιστής, στράφηκε στη γαστρονομία και το ελαιόλαδο. Σήμερα εργάζεται στην Ιταλία για λογαριασμό μιας μεγάλης αλυσίδας σούπερ μάρκετ αλλά συνεχίζει την προσπάθειά του να μάθει στους Βραζιλιάνους το ελαιόλαδο. «Εμείς τρώμε κυρίως σογιέλαιο. Πριν από 16 χρόνια όταν ξεκίνησα, κανένας στη Βραζιλία δεν ήξερε το ελαιόλαδο. Γι’ αυτό και δεν θα δεις στη Βραζιλία μεγάλα δέντρα. Γίνεται όμως πολύ καλή δουλειά στην παραγωγή. Ακόμα η κατανάλωση είναι μικρή, όποιος τρώει ελαιόλαδο δεν ξεπερνάει το μισό λίτρο τον χρόνο», τονίζει.

Το 63% των δειγμάτων έφτασαν στην Ελλάδα από το εξωτερικό από δεκάδες χώρες της Αμερικής, της Ασίας, της Αφρικής και φυσικά της Ευρώπης. Ελαιόλαδα από τη Βραζιλία, την Ιορδανία, την Κίνα, τη Ν. Αφρική, τη Σαουδική Αραβία και τη Χιλή έφτασαν με διάφορα μέσα τις τελευταίες εβδομάδες στην Ελλάδα για τον διαγωνισμό. Ολα είχαν διαβατήριο-χημική εξέταση που ανέγραφε «έξτρα παρθένο ελαιόλαδο», απαραίτητος όρος συμμετοχής. Το πλήθος και κυρίως η ποικιλία στην καταγωγή των ελαιολάδων δείχνουν την εξάπλωση της καλλιέργειας σε όλο τον κόσμο, γεγονός που ωφελεί φυσικά και το ελληνικό ελαιόλαδο. «Αυτό που θέλουμε είναι να πείσουμε τον κόσμο να παράγει ελαιόλαδο γιατί με αυτόν τον τρόπο όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα το εντάξουν στη διατροφή τους», λέει η κ. Βελούδω Βελισσάρη, τεχνολόγος τροφίμων και μέλος του Σχολείου Ελιάς και Ελαιολάδου της Λακωνίας. Η κ. Βελισσάρη συμμετείχε για πρώτη φορά στον διαγωνισμό του ATHENA ως κριτής.

Τα ελληνικά ελαιόλαδα που πήραν μέρος, φέτος συνολικά 208 δείγματα, κατάφεραν να κερδίσουν αρκετά μετάλλια αλλά δεν μπήκαν στην πρώτη τριάδα.

Η διαδικασία

Στην αίθουσα εκδηλώσεων του ξενοδοχείου όπου φιλοξενήθηκε ο διαγωνισμός οι κριτές χωρισμένοι σε ομάδες, κάθονται σε στρογγυλά τραπέζια με ένα κομπιούτερ μπροστά τους. Τα δείγματα των ελαιολάδων φτάνουν ανώνυμα μέσα σε μπλε βαζάκια, έτσι ώστε να μην επηρεαστούν οι κριτές από το χρώμα του κάθε δείγματος που στη συγκεκριμένη διαδικασία δεν παίζει ρόλο. Η διαδικασία καθορίζει ότι κάθε δείγμα ζεσταίνεται για λίγο στην παλάμη έτσι ώστε να βγάλει όλα τα αρώματά του και στη συνέχεια ο κριτής το μυρίζει και το γεύεται. Τα αποτελέσματα της δοκιμής γράφονται σε συγκεκριμένο πρόγραμμα στο κομπιούτερ έτσι ώστε στο τέλος να προκύψει μια συνολική βαθμολόγηση-σκορ για κάθε δείγμα. Ανάλογα με τη βαθμολογία που θα συγκεντρώσουν, τα ελαιόλαδα μπορούν να κερδίσουν δύο χρυσά μετάλλια, χρυσό, ασημένιο ή χάλκινο μετάλλιο.

Η καλύτερη τριάδα προέκυψε από δεύτερη γευσιγνωσία που πραγματοποιήθηκε την τελευταία ημέρα του διαγωνισμού ανάμεσα στα δείγματα που έλαβαν δύο χρυσά μετάλλια.

Ο Jose Maria Penco, διευθυντής της Ενωσης ελαιοκομικών δήμων της Ισπανίας και εκτελεστικός γραμματέας του Ευρωμεσογειακού δικτύου Πόλεων Ελαιολάδου, είναι και φέτος ο πρόεδρος της ομάδας κριτών του ATHENA. Εξηγεί για ποιο λόγο υποστηρίζει τη συγκεκριμένη διοργάνωση στην Ελλάδα. «Υπάρχουν πάρα πολλοί διαγωνισμοί ελαιολάδου, οι περισσότεροι όμως –κακά τα ψέματα– διοργανώνονται για τα χρήματα. Με ρωτούν λοιπόν οι παραγωγοί σε ποιον διαγωνισμό αξίζει τον κόπο να συμμετέχουν, γιατί αξίζουν μόνο 4-5 διεθνείς διαγωνισμοί. Ενας από αυτούς είναι σίγουρα ο ATHENA. Ο τρόπος που διεξάγεται, οι προδιαγραφές, η διαφάνεια που υπάρχει αλλά και η φήμη της Ελλάδας ως ελαιοπαραγωγού χώρας παίζουν σημαντικό ρόλο για την υπεραξία των λαδιών που θα κερδίσουν μετάλλια». O ίδιος τονίζει ότι είναι εξαιρετικά σημαντικοί οι διαγωνισμοί για το ελαιόλαδο. «Το κόστος παραγωγής για κάθε λίτρο ελαιολάδου είναι 3,5 ευρώ. Οι παραγωγοί χρειάζονται την υπεραξία που αποκομίζουν από το γεγονός ότι το λάδι τους παίρνει βραβείο. Χρειάζεται επίσης να αναπτύξουμε και άλλες δραστηριότητες όπως ο ελαιοκομικός τουρισμός για να υποστηριχθούν οι παραγωγοί οικονομικά και από άλλες πηγές», προσθέτει.