Με την επικείμενη διάθεση-πώληση του τελευταίου μετοχικού «πακέτου» του ΤΧΣ, στην Εθνική Τράπεζα, λίγο πολύ ολοκληρώνεται όπως έχει γραφτεί πολλές φορές μέχρι σήμερα η πλήρης αποκρατικοποίηση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.

Και αναρωτιέται κανείς, αυτό είναι «καλό ή κακό»;
Και για «ποιόν» είναι καλό ή κακό;

Η απάντηση στο ερώτημα έχει να κάνει κατά βάση με την «θέση» που παίρνει κανείς, στο «τι και ποιος» χρειάζεται το τραπεζικό σύστημα.

Και αφού πάρει θέση επ’ αυτού, στην συνέχεια μπορεί εύκολα να απαντήσει για το «καλό» και για το «κακό» του εγχειρήματος.

Για παράδειγμα, με την είσοδο της Ελλάδας στην ΟΝΕ και την κυκλοφορία του Ευρώ, οι ελληνικές τράπεζες αποτέλεσαν στρατηγικό εργαλείο της «εξόδου» των ελληνικών επιχειρήσεων και της εγχώριας οικονομίας στα Βαλκάνια, την δεκαετία που ακολούθησε τα κοσμοϊστορικά γεγονότα του 1989 (όχι την «πτώση» του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά την πτώση της ΕΣΣΔ).

Τότε και παρά τις εσωτερικές σκληρές πολιτικές έριδες που οδήγησαν ακόμα και σε πρωτοφανή πολιτικά γεγονότα, όπως π.χ. την κυβέρνηση συνεργασίας Μητσοτάκη – Φλωράκη (1989), ιδιαίτερα από τα μέσα της δεκαετίας του 90’ και μετά, κυρίως τα χρόνια που κυριαρχούσε το δίδυμο Κωστόπουλου – Καρατζά, το τραπεζικό σύστημα αποτελούσε τον βασικό φορέα της μεγάλης εξόδου στα Βαλκάνια.

Μία «έξοδος» που έληξε άδοξα, ιδιαίτερα μετά το 2008 – 2010.

Δεν αναφέρθηκαν τυχαία τα ονόματα Κωστόπουλου – Καρατζά, οι οποίοι χωρίς να είναι οι μεγαλύτεροι μέτοχοι (ο Καρατζάς δεν ήταν καν «μέτοχος»), εν τούτοις «οδηγούσαν» κυριολεκτικά το τραπεζικό σύστημα με μία συνολική στρατηγική.

Οι δύο αυτοί τραπεζίτες εύκολα μπορεί να ισχυρισθεί κάποιος με ιστορική αντίληψη της οικονομίας της εποχής τους, ότι ενσωμάτωναν στην προσωπική παρουσία και στρατηγική τους τις προσδοκίες μίας υπέρβασης για την εγχώρια οικονομία.

Μιας υπέρβασης η οποία στην συνέχεια – με άλλους πρωταγωνιστές – κατέληξε στο μεγαλύτερο οικονομικό φιάσκο και την μεγαλύτερη αναδιάρθρωση κρατικού χρέους στην ιστορία του καπιταλισμού από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα.

Έφθασαν, παρά την φυσιολογική αντιπαλότητά τους, να αποτολμήσουν ακόμα και την συγχώνευση των δύο τραπεζών τους (Άλφα και Εθνική), αλλά «σκόνταψαν» τελευταία στιγμή σε δυνάμεις και «εμπόδια» που είχαν αρχίσει ήδη να αμφισβητούν αυτή την δυνατότητα της εγχώριας οικονομίας, που και οι δύο μαζί είχαν οραματισθεί για την εποχή τους.

Για να μην υπάρξει παρεξήγηση και οι δύο αυτοί τραπεζίτες, πέρα από τα όσα προαναφέρθηκαν, «κουβαλούσαν» στην καμπούρα τους και πολλές ενδιαφέρουσες «γκρίζες» περιοχές για τις οποίες υπάρχουν πολλές ιστορίες να ιστορίσει κανείς.

Αλλά αυτό για το οποίο δεν μπορεί να τους κατηγορήσει κανείς είναι ότι τους έλλειπε η στρατηγική και το όραμα για την οικονομία.

Ασφαλώς δεν είναι σκοπός αυτού του σημειώματος να κάνει αξιολογική αναφορά του τραπεζικού συστήματος της δεκαετία 90’ και 00’, τότε που… παίχτηκαν όλα.

Αξίζει όμως τον κόπο να αναρωτηθούμε ποιοι, με ποια στρατηγική και με ποιους μετόχους «ορίζουν» τις τύχες του εγχώριου τραπεζικού συστήματος (ή τέλος πάντων ότι έχει απομείνει από αυτό) και της οικονομίας σήμερα, μετά την λαίλαπα της αναδιάρθρωσης του χρέους.

Θα επιμείνουμε στο «με ποια στρατηγική» καθώς συνολικά η οικονομία, όντας ακόμα υπό τον ζυγό των μνημονιακών υποχρεώσεών της (μη ξεχνάμε ότι μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια εκκρεμεί η αποπληρωμή των 25 δις ευρώ αναβαλλόμενων τόκων), είναι υποχρεωμένη να υπολογίζει στο πως και με ποιο στόχο θα συνεργασθεί με το τραπεζικό σύστημα.

Για παράδειγμα σήμερα ο μεγαλύτερος μέτοχος στις συστημικές τράπεζες είναι ο κ. Πόλσον αν δεν κάνουμε λάθος.
Ένας άνθρωπος ο οποίος αποτελεί το «κλειδί» για την συγκέντρωση πόρων για την εκλογική καμπάνια του κ. Τράμπ…
Ποιος ορίζει λοιπόν τις τύχες του πως θα «δουλέψουν» μέσα στην οικονομία οι συστημικές τράπεζες;

Μπορούν να δουλέψουν στην βάση μία στρατηγικής η οποία εκφράζοντας τα συμφέροντά τους θα είναι ταυτόχρονα ενταγμένη σε μία συνολική στρατηγική για την οικονομία, όπως π.χ. τις δεκαετίες του Καρατζά και του Κωστόπουλο;

Δεν μπορεί να πει κανείς ότι οι υπάρχοντες επικεφαλής των τεσσάρων συστημικών τραπεζών πάσχουν από έλλειψη ικανοτήτων. Το αντίθετο μάλιστα. Έχουν ήδη δώσει έμπρακτες αποδείξεις στην διαδικασία απαγκίστρωσης των τραπεζών τους από το ΤΧΣ.

Δεν είναι όμως αυτό το ζήτημα.

Το ζήτημα όπως και τότε, είναι αν μπορούν να «δουλέψουν» μαζί με την οικονομία σε μία ενιαία στρατηγική.

Και οι συνθήκες σήμερα είναι πολύ περισσότερο σύνθετες από τότε.

Να μη ξεχνάμε ότι σήμερα το τραπεζικό σύστημα και η οικονομία σαν σύνολο είναι υποχρεωμένα να «δουλέψουν» μέσα σε ένα περιβάλλον απόσυρσης της ρευστότητας από την ΕΚΤ, σε ένα περιβάλλον πρωτοφανούς πολιτικής, οικονομικής και γεωπολιτικής αβεβαιότητας.

Αναμφίβολα είναι πολύ πιο σύνθετα και δύσκολα σήμερα από τον καιρό του Καρατζά και του Κωστόπουλου.

Αλλά ακριβώς γι’ αυτό και οι συστημικές τράπεζες δεν μπορούν να «δουλέψουν» με διαφορετικές στρατηγικές από εκείνες της οικονομίας σαν σύνολο. Αυτό όμως χρειάζεται τους Καρατζάδες και τους Κωστόπουλους της σημερινής εποχής.

Υπάρχουν; Αν ναι, θα πρέπει να κάνουν κάτι για πείσουν την οικονομία, πέρα από την έγνοια του να αποζημιώσουν τους αλλοδαπούς μετόχους τους…