του Νεκτάριου Διατσίδη

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Είναι πλέον πολύ διαδεδομένο και εύκολο στην κατασκευή το σύστημα υποβοήθησης αλλαγής ταχυτήτων (quickshifter) στις μοτοσυκλέτες.

Το μόνο που αλλάζει ουσιαστικά στον εξοπλισμό της μοτοσυκλέτας είναι ένας ηλεκτρονικά ελεγχόμενος αισθητήρας που δίνει εντολή να κλείσει αυτόματα το γκάζι στα ανεβάσματα ταχυτήτων ή να ανοίξει παραπάνω το γκάζι στα κατεβάσματα ταχυτήτων. Ο αισθητήρας που δίνει αυτή την εντολή, συνεργάζεται άψογα και σε κλάσματα του δευτερολέπτου με το ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου του γκαζιού του κινητήρα και με τα σύγχρονα συστήματα ψεκασμού του καυσίμου.

Στις καινούργιες μοτοσυκλέτες δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα το κιβώτιο ταχυτήτων το οποίο όπως και πιο παλιά, είναι ένας σύνθετος μηχανισμός με 6 συνήθως ζευγάρια γραναζιών τα οποία ανά ζεύγος έχουν το ένα γρανάζι να περιστρέφεται ελεύθερα στην έδρασή του με τον άξονα, ενώ το άλλο να έχει τη δυνατότητα μικρής μετακίνησης δεξιά ή αριστερά για να αλλάζει η κάθε ταχύτητα και εδράζεται επάνω σε πολύσφηνο άξονα μεταφέροντας έτσι τη ροπή.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Σε κάθε αλλαγή ταχύτητας ένα σύστημα που αποτελείται από έναν κύλινδρο με αυλακώσεις (μύλος) και δίχαλα (φουρκέτες) φροντίζει να μετακινεί δεξιά ή αριστερά τα ανάλογα γρανάζια με την κίνηση του λεβιέ στο αριστερό πόδι, ενώ με τη βοήθεια ελατηρίου δεν μένει ποτέ ανάμεσα σε δύο ταχύτητες εκτός από την 1η προς τη 2η ταχύτητα όπου μπορεί να παραμείνει στη νεκρά αν ο λεβιές κάνει μισή διαδρομή.

Στις αλλαγές ταχυτήτων τα γρανάζια εμπλέκονται με τα πλευρικά δόντια που μετακινούνται και εισχωρούν στις εσοχές διπλανών γραναζιών, κάνοντας αυτά που είναι ελεύθερα να περιστρέφονται πλέον μαζί με τον άξονα και να μεταφέρουν ροπή. Αντίστοιχα τα γρανάζια επάνω στον πολύσφηνο άξονα αποδεσμεύονται από τη ροπή που μεταφέρουν από τη μετακίνηση του άλλου γραναζιού σε κάθε ζευγάρι από το οποίο έχουν βγει τα πλευρικά δόντια από τις εσοχές τους και περιστρέφεται ελεύθερα στον δικό τους άξονα.

Όπως φαίνεται και στην παραπάνω φωτογραφία τα πλευρικά δόντια όταν εισχωρήσουν στις αντίστοιχες εσοχές έχουν μια μικρή ανοχή και μπορούν λίγο να επιτρέψουν μια περιστροφή λίγων μοιρών, κάτι που επιτρέπει τα πλευρικά δόντια να προλάβουν να εισχωρήσουν μέσα στις εσοχές. Αυτή η ανοχή είναι αντιληπτή όταν κλείνουμε και ανοίγουμε ξανά το γκάζι ιδιαίτερα αν αυτή η εναλλαγή γίνει απότομα, ενώ δεν αποκλείεται να ακούσουμε και μεταλλικό θόρυβο.

Όταν επιταχύνουμε η ροπή που μεταφέρεται από τα πλευρικά δόντια δημιουργεί μεγάλες πιέσεις σε αυτά και υπάρχει μεγάλη τριβή για να μετακινηθούν. Αν προσπαθήσουμε να αλλάξουμε ταχύτητα, αυτά δεν επιτρέπουν τη μετακίνηση παρά μόνο αν μειωθεί πολύ η επιτάχυνση. Έτσι το ηλεκτρονικό σύστημα υποβοήθησης αλλαγής ταχυτήτων κλείνει το γκάζι σε κλάσματα του δευτερολέπτου ώστε να μη μεταφέρεται ροπή και η αλλαγή γίνεται ομαλά γρήγορα και συντονισμένα χωρίς εσωτερικές τριβές και κρούσεις των πλευρικών δοντιών στις αντίστοιχες εσοχές τους.

Στην επιβράδυνση με το φρένο του κινητήρα συμβαίνουν τα αντίστοιχα φαινόμενα με αντίστροφες δυνάμεις και το σύστημα ελέγχου του γκαζιού ανοίγει το γκάζι για να επιτρέψει τα κατεβάσματα ταχυτήτων. Ο συμπλέκτης της μοτοσυκλέτας δεν χρειάζεται πλέον χειρισμό στις αλλαγές ταχυτήτων, αλλά σε επόμενο άρθρο θα εξετάσουμε τη λειτουργία περιορισμένης ολίσθησής του στα κατεβάσματα ταχυτήτων.

Είναι πολύ σημαντικό και ευχάριστο να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στα εσωτερικά μηχανικά μέρη της μοτοσυκλέτας μας και σε αυτούς τους εντυπωσιακούς μηχανισμούς που επιτρέπουν όλες τις λειτουργίες με όσο το δυνατόν μικρότερο όγκο και βάρος αλλά και με μεγάλη αντοχή σε καταπονήσεις. Έχοντας γνώση για ότι συμβαίνει μηχανικά, ξέρουμε πως να οδηγήσουμε καλύτερα και κυρίως με ασφάλεια. Και η μηχανική έχει πάντα εξέλιξη στη σύγχρονη ηλεκτρική εποχή με την ανάπτυξη των δύο κλάδων και με την κατασκευή ασφαλέστερων συστημάτων για τα αγαπημένα μας δίτροχα.