Εδώ και 15 χρόνια που διαρκεί αυτή η (οικονομική-υγειονομική) κρίση εκατοντάδες χιλιάδες νέοι έφυγαν στο εξωτερικό (brain drain), πολλά παιδιά δεν γεννήθηκαν, οι συνεχώς μειούμενες γυναίκες (ανάμεσα στα μειωμένα παιδιά) γεννούν ακόμη λιγότερα τέκνα λόγω κακοπληρωμένων δουλειών, ακριβών ενοικίων και απουσίας προοπτικής.

Αναμφίβολα, όλα αυτά τα χρόνια η χώρα πέτυχε μερικούς σημαντικούς, αλλά μόνο ονομαστικούς, στόχους. Δεν έχουμε (πρωτογενές) έλλειμμα μετά την πανδημία, ενώ το χρέος, καίτοι παραμένει το υψηλότερο στην Ευρώπη και το δεύτερο μεγαλύτερο παγκοσμίως, μειώνεται σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ.

Το Εθνικό προϊόν αυξήθηκε, αλλά δεν επανήλθε στο 2009. Τότε, γιατί μειώνεται η κατανάλωση και, ταυτόχρονα, αυξάνεται το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών; Σαφώς πρόκειται για τεχνητούς δείκτες.

Αυτή η «επιτυχία» αποδίδεται:

α/ στην μείωση των αμοιβών της εργασίας (σύνταξης) με τα μνημόνια κατά 25%. Άρα στα φθηνότερα (παραγόμενα) προϊόντα.

β/ στον πληθωρισμό που επέφερε ένα πρωτοφανές φοροξεφλούδισμα καθώς αυξήθηκαν οι εισπράξεις από έμμεσους (ΦΠΑ) και άμεσους (μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας) φόρους.

Ενώ ταυτόχρονα, γ/ αυξήθηκε, λόγω πληθωρισμού, το ονομαστικό ΑΕΠ και έτσι, ποσοστιαία, το χρέος μειώθηκε ως προς το ΑΕΠ (νομισματοποίηση χρέους).

Συνταγή ΔΝΤ

Κοντολογίς, δεκαπέντε χρόνια μετά την εκκωφαντική εκδήλωση της κρίσης, η χώρα στηρίζεται στα ίδια εργαλεία που εγγυήθηκε η παρουσία του ΔΝΤ στην Αθήνα το 2010: Μείωση μισθών για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και περιορισμό της ζήτησης για εισαγόμενα προϊόντα….

Πλην όμως οι «θεραπείες σοκ», αν δεχθούμε ότι μπορεί κάποια στιγμή να κυλήσουμε σε αυτές όπως και στα ηλεκτροσόκ στην ιατρική, γίνονται αποδεκτές στο σώμα (της κοινωνίας) για περιορισμένο διάστημα.
Ο τρόπος «κατάκτησης» των ονομαστικών στόχων γυρίζει μπούμερανγκ…

Η παράταση της ακραίας συμπίεσης των μισθών στην Ελλάδα, με αφορμή και την πανδημία, κυρίως όμως για την εξισορρόπηση της έλλειψης πραγματικών επενδύσεων εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων, σημαδεύει πλέον τη χώρα.

Πρόκειται για μια νέα μισθολογική συμπίεση μέσα στην ονομαστική μείωση (των μισθών).

1.Έχουμε την χαμηλότερη παραγωγικότητα της εργασίας στην Ευρώπη και μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ παρά το γεγονός ότι μισθοί και οι συντάξεις παραμείνουν 30% χαμηλότερα από το 2009 (πέντε μονάδες χαμηλότερα από τα μνημόνια). Δηλαδή μετά 15 χρόνια θυσιών όχι μόνο δεν συγκλίνουμε με το μέσο ευρωπαϊκό όρο, αλλά αποκλίνουμε και από την καρδιά των μνημονίων (2012-16).

2.Ενισχύονται οι εκτιμήσεις ότι σε 45 χρόνια θα έχουμε χάσει συνολικά 3 εκ. πολίτες (το 2070 η χώρα θα διαθέτει μόλις 7,8 εκ. κατοίκους).

3.Το brain drain δεν ανεστράφη (και δεν πρόκειται να αναστραφεί).

4 Καταναλώνουμε λιγότερα λόγω ακρίβειας, άρα έχουμε φτωχούς εργαζόμενους – καταναλωτές (συνεχώς μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα). Η κατανάλωση όμως στην Ελλάδα παραμένει ψηλά, εν σχέσει με το μέσο ευρωπαϊκό όρο, γιατί έχουμε υπερβολικές δαπάνες από τα κέρδη της απληστίας, μεγάλο τουριστικό όγκο και εξευτελιστικά επιτόκια καταθέσεων. Δηλαδή, δεν αποταμιεύουμε γιατί μας κλέβουν οι τράπεζες (διατηρούμε τον χαμηλότερο δείκτη αποταμίευσης στην Ευρώπη).

Α/ Η κυβέρνηση, ελλείψει αξιωματικής αντιπολίτευσης, εμμένει στην πολιτική λιτότητας. Ώστε να επιτύχει την συγκράτηση του εξωτερικού ελλείμματος (αύξηση εξαγωγών σε προϊόντα φθηνής εργατικής δύναμης και μείωση των εισαγωγών αφού οι φτωχοποιημένοι εργαζόμενοι δεν δύνανται να τα προμηθευτούν).

Ωστόσο, το πρώτο τρίμηνο φέτος είχαμε, ταυτόχρονα, βουτιά στην βιομηχανική παραγωγή και τις εξαγωγές σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ (μείον 11,0% οι εξαγωγές με το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου να αυξάνεται κατά 8,7%).

Βλέπετε, δεν αρκούν τα φθηνά εργατικά χέρια, χρειάζονται και οι μηχανές, οι αυτοματισμοί… Για τα οποία απαιτούνται επενδύσεις εκσυγχρονισμού. Οι κακοπληρωμένοι εργάτες μπορεί να είναι και ανασταλτικός παράγων για ένα σύγχρονο και απαιτητικό προϊόν…

Β/ Αφήνει ασύδοτους τους μεγάλους παίχτες στην αγορά, εάν δεν τους ενισχύει μέσω κοινοτικών πόρων (σ.σ. προϋπόθεση είναι ο τραπεζικός δανεισμός, ο οποίος αφορά το 5% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα που είναι επιλέξιμες). Η ασύστολη τιμολογιακή δράση, εκτός από τα υπερκέρδη, συγκεντρώνει και περισσότερους (κρατικούς) φόρους για την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος.

Γ/ Εκτός από την διάκριση του 10% των πολιτών που εισπράττει ή μετέχει στο μοίρασμα των κοινοτικών πόρων, μια άλλη διαχωριστική γραμμή μπαίνει μεταξύ νησιωτικής ή παράλιας (τουριστικής) ευημερίας και της στερεάς, πλην χέρσου –στην κυριολεξία-, Ελλάδας. Απ’ όπου οι πολίτες απομακρύνονται. Η Περιφέρεια ερημώνει.

Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών αντιδρούν με τα… πόδια στα οικονομικά του Κυριάκου (Kyriakonomics): Φεύγουν, μεταναστεύουν, ξενιτεύονται. Το ίδιο φαίνεται ότι θα κάνουν και στις εκλογές: θα ψηφίσουν με τα… πόδια απέχοντες σε συντριπτικό ποσοστό από τις κάλπες.