του Γιώργου Λαμπίρη

Ανατροπή στα υψηλά ποσοστά ανάπτυξης που είδαμε πέρυσι φέρνει για τα ελληνικά σούπερ-μάρκετ η πτώση στην πορεία του τζίρου για το σύνολο της ελληνικής αγοράς, όπως επισημαίνουν στο Capital στελέχη με γνώση του θέματος. Η πραγματικότητα είναι πάντως ότι, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός έχει μειωθεί ακόμα περισσότερο στη διάρκεια του 2023, ο τζίρος των αλυσίδων δεν παύει να αυξάνεται. Θυμίζουμε, για λόγους σύγκρισης, ότι το 2023 το σύνολο του τζίρου στα μεγάλα σούπερ-μάρκετ ήταν αυξημένo κατά 9,3%, ενώ έως τώρα στους πρώτους μήνες του 2024 υπολογίζεται ότι η ανάπτυξη του τζίρου σε σύγκριση με τους αντίστοιχους περσινούς μήνες κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα, κοντά στο 5% έως 6%. 

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ακόμα και ο Σκλαβενίτης, ο οποίος έτρεξε με υψηλό διψήφιο ποσοστό άνω του 12% στη διάρκεια του 2023, φέτος κινείται σε μονοψήφιο ποσοστό ανάπτυξης του τζίρου του, με δεδομένη και την εξομάλυνση του πληθωρισμού στην Ελλάδα και στα τρόφιμα. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και με μονοψήφιο ποσοστό ανάπτυξης, ο Σκλαβενίτης συνεχίζει να μεγαλώνει, κερδίζοντας μερίδια αγοράς. Ωστόσο η εικόνα για το σύνολο του οργανωμένου λιανεμπορίου και των σούπερ-μάρκετ προκαλεί σκεπτικισμό στα στελέχη τους, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε άνθρωπος της αγοράς με γνώση του θέματος. Για παράδειγμα, η ΑΒ Βασιλόπουλος κινείται πτωτικά φέτος, χάνοντας μερίδια, με απώλειες στα επίπεδα του -10% σε τζίρο τον Ιανουάριο και -6% τον Φεβρουάριο. Ωστόσο η πολυεθνική αλυσίδα, κατά πληροφορίες, δείχνει να εξισορροπεί την εικόνα της τον φετινό Μάρτιο, κινούμενη περίπου στα ίδια επίπεδα με τον Μάρτιο του 2023, όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς. Αντίστοιχα, ο Μασούτης, κατά πληροφορίες, κινείται με ανάπτυξη που αγγίζει το 10% στο πρώτο δίμηνο του 2024. 

Nα σημειωθεί ότι ο ετήσιος πληθωρισμός τον Φεβρουάριο του 2024 στην Ελλάδα έφτασε σε ποσοστό 2,9%, έναντι 3,1% του Ιανουαρίου, και στα τρόφιμα ανήλθε στο 6,7%, από 8,9% τον προηγούμενο μήνα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Ωστόσο στα τρόφιμα υπάρχουν τρανταχτές εξαιρέσεις, όπως το ελαιόλαδο, η τιμή του οποίου παραμένει στα ύψη, καταγράφοντας ράλι ανόδου κατά 63,7%. Βέβαια, στο συγκεκριμένο προϊόν η εκτόξευση της τιμής έχει να κάνει και με τις σοβαρές ελλείψεις που παρουσιάζονται πανευρωπαϊκά στην παραγωγή της ελιάς σε χώρες όπως η Ισπανία, που αποτελεί και τη μεγαλύτερη χώρα παραγωγό της Ευρώπης, αλλά και στην Ιταλία. Η μειωμένη διαθεσιμότητα σε συνδυασμό με την υψηλή ζήτηση έχει, επομένως, ως αποτέλεσμα την έντονη αύξηση της τιμής στο ελαιόλαδο.

Δυσαρέσκεια έχουν προκαλέσει στην αγορά τα νέα μέτρα της κυβέρνησης για τον περιορισμό της ακρίβειας, τα οποία τέθηκαν σε εφαρμογή από τον μήνα που διανύουμε. Eνδεικτική είναι η τοποθέτηση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Metro ΑΕΒΕ αλλά και προέδρου της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ, Αριστοτέλη Παντελιάδη, ο οποίος σε άρθρο του στηλιτεύει την κυβερνητική πολιτική. Όπως ανέφερε, μεταξύ άλλων, “αυτές τις μέρες γιορτάζουμε τα τέταρτα γενέθλια του παγώματος μικτού κέρδους σε μερικές χιλιάδες προϊόντα που πουλάμε στα σούπερ- μάρκετ. Το έκτακτο μέτρο ξεκίνησε για να αντιμετωπίσει πιθανή αισχροκέρδεια στον καιρό της COVID-19 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με άδηλο χρονικό ορίζοντα”.

Η κριτική προς την κυβέρνηση από πλευράς Αρ. Παντελιάδη προχωρά και ένα βήμα παρακάτω, με τον ίδιο να αναφέρει στο άρθρο του που δημοσίευσε στο LinkedΙn ότι “από τη στιγμή που η κυβέρνηση αισθάνεται την ανάγκη να παρεμβαίνει όλο και περισσότερο στη λειτουργία της αγοράς, κινούμενη στα όρια των συνταγματικών διατάξεων (αρ. 5 παρ. 1 και αρ. 25 παρ. 1), είναι φανερό ότι θεωρεί πως δεν λειτουργεί από μόνη της αποδοτικά και ανταγωνιστικά”.

Στην τοποθέτησή του αναφέρθηκε στο γεγονός ότι οι τελευταίοι δημοσιευμένοι ισολογισμοί των σούπερ-μάρκετ έδειξαν καθαρή κερδοφορία σε ποσοστό 1,47% επί του τζίρου, αναλύοντας ότι αυτό σημαίνει πως από τα 100 ευρώ που πληρώνει ο πελάτης στο ταμείο με τον ΦΠΑ, στα ταμεία του σούπερ-μάρκετ μένουν 1,2 ευρώ ως καθαρό κέρδος. Προσέθετε, μάλιστα, ότι αρκετές αλυσίδες καταγράφουν ακόμα και ζημίες, για να καταλήξει και πάλι ασκώντας κριτική προς την κυβερνητική πολιτική ότι “είναι καλό να έχουμε όλοι μια ολοκληρωμένη αντίληψη της εικόνας της αγοράς, ώστε να διαμορφώνουμε σωστή κρίση και προτάσεις για επίλυση των προβλημάτων”. 

Προβληματισμός για το ενδεχόμενο μείωσης της αρχικής τιμής και στα τρόφιμα

Tην ίδια στιγμή, έντονη ανησυχία έχει προκαλέσει στις επιχειρήσεις το ενδεχόμενο επέκτασης και στα τρόφιμα του μέτρου μείωσης της αρχικής τιμής, η οποία πρέπει να ισούται με τουλάχιστον το 30% του αθροίσματος των εκπτώσεων, πιστώσεων και άλλων παροχών που κάνει η βιομηχανία και επί του παρόντος εφαρμόζεται σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων, αυτές της οικιακής και προσωπικής φροντίδας και των απορρυπαντικών.

Στελέχη της αγοράς, τόσο από πλευράς βιομηχανίας όσο και από πλευράς αλυσίδων σούπερ-μάρκετ, υποστηρίζουν ότι τα ποσοστά των προωθητικών ενεργειών είναι πολύ χαμηλότερα, συνεπώς οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτό το πεδίο προκειμένου να υποστηριχθεί μια υποτίμηση στις αρχικές τιμές θα δημιουργήσει ένταση στις συμφωνίες προμηθευτών-λιανεμπόρων, με τους τελευταίους να επιδιώκουν να διαφυλάξουν τα περιθώρια κέρδους – που σε σχέση με τη βιομηχανία κινούνται σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο, ένα τέτοιο ενδεχόμενο εγκυμονεί τον κίνδυνο να προκληθούν ισχυροί τριγμοί στην αγορά. 

Απάντηση στο θέμα των κυβερνητικών μέτρων έδωσε πρόσφατα και ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ, Απόστολος Πεταλάς, που από το βήμα της 29ης γενικής συνέλευσης του Efficiency Consumer Response τόνισε ότι “οι παρεμβάσεις που έγιναν, που γίνονται και που πρόκειται να γίνουν δεν έχουν προηγούμενο”.