Αποστολή στα Σκόπια – Στην κεντρική πλατεία της πόλης των Σκοπίων, το «δάσος» με τα μπρούντζινα αγάλματα, έργο του φυγόδικου σήμερα πρώην πρωθυπουργού, εθνικιστή, Νίκολα Γκρούεφσκι, δείχνει… μαραμένο. Επτά χρόνια απουσίας του VMRO-DPMNE από την εξουσία, έμεινε αφρόντιστo, παραπεταμένο.

Οι συγκυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες του Ζάεφ και οι Αλβανοί του Αλί Αχμέτι δεν ήθελαν αυτόν τον κακόγουστο εθνικιστικό «κήπο της Εδέμ», ούτε όμως και τους συνέφερε οικονομικά να απομακρύνουν τα αγάλματα. Αφησαν τον χρόνο να κάνει τη δουλειά του…

Ο θηριώδης «μαχητής πάνω στο άλογο», στη μέση της πλατείας, ατενίζει προς Ανατολάς μέχρι και τον Γάγγη ποταμό. Οι ξεναγοί δυσκολεύονται να εξηγήσουν στους τουρίστες ποιος είναι ο επιβλητικός καβαλάρης. Ο Γκρούεφσκι ξόδεψε ένα κάρο λεφτά για να επιδεικνύει τον Μέγα Αλέξανδρο σαν ιστορικό πρόγονό του, αλλά στις Πρέσπες αποφασίστηκε να τοποθετηθεί στη βάση του ανδριάντα μια μπρούντζινη διευκρινιστική επιγραφή: «έφιππος πολεμιστής».

Για τους εθνικιστές όμως παραμένει ο Μακεδόνας στρατηλάτης και τις νύχτες σπεύδουν να μουντζουρώσουν την επιγραφή.

Ο «τσάρος της Μακεδονίας»

Το ίδιο και με τα αγάλματα των διαφόρων άλλων ιστορικών προσώπων στις γέφυρες του Βαρδάρη (του Αξιού δηλαδή), τους οποίους ο Γκρούεφσκι ήθελε Μακεδόνες. Στην άλλη πλευρά της πλατείας, στον μαρμάρινο ανδριάντα τού, καταχωρισμένου στην Ιστορία ως Βουλγάρου, τσάρου Σαμουήλ, κάποιοι έχουν γράψει με σπρέι «ο τσάρος της Μακεδονίας».

Και από την απέναντι όχθη του ποταμού, οι Αλβανοί επιδεικνύουν σε ανδριάντες (φρεσκογυαλισμένοι αυτοί) τους δικούς τους εθνικούς ήρωες. Ο Σκεντέρμπεης, ο Ισα Μπολετίνι κ.ά. κρατούν υψωμένη μια τεράστια σημαία της Αλβανίας.

Η πολύ πιθανή επάνοδος του VMRO-DPMNE στην εξουσία φουντώνει την ανησυχία για επιστροφή της Βόρειας Μακεδονίας στον αλυτρωτισμό.

Με φόντο ένα τέτοιο σκηνικό, που αποτυπώνει τις πολύπλοκες και άκρως ευαίσθητες εθνοτικές ισορροπίες στις οποίες στηρίζεται το κράτος της Βόρειας Μακεδονίας, ετοιμάζονται να πανηγυρίσουν το βράδυ της Τετάρτης 8 Μαΐου, ημερομηνία των εκλογών, οι οπαδοί του εθνικιστικού VMRO-DPMNE την επιστροφή, όπως όλα δείχνουν, στην εξουσία.

Δυο-τρεις αφίσες σε κτίρια με πρόσοψη την πλατεία, με το πορτρέτο του προέδρου του VMRO Χρίστιαν Μίτσκοσκι και της υποψήφιας προέδρου της Δημοκρατίας Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, υπόσχονται ότι «η Μακεδονία θα γίνει και πάλι δικιά μας» – τίνος είναι άραγε σήμερα; Από την άλλη, ο υποψήφιος πρωθυπουργός των Σοσιαλδημοκρατών Ντίμιταρ Κοβάτσεφσκι καλεί τους πολίτες για «φυγή προς το μέλλον».

Σάββατο του Λαζάρου, λίγα εικοσιτετράωρα πριν από τις κρίσιμες εκλογές, και στην ιστορική πλατεία Μακεδονίας, πρώην Μάρσαλ Τίτο, οι άνθρωποι φαντάζουν λιγότεροι από τα αγάλματα του Γκρούεφσκι. Η κάθοδος προς τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική τα Σαββατοκύριακα για ψώνια και βουτιές στις παραλίες είναι και ο λόγος που αποφασίστηκε η εκλογική αναμέτρηση να διεξαχθεί την Τετάρτη.

Ο Ντέγιαν είναι αστυνομικός, ωστόσο δεν αρνήθηκε να μας μιλήσει. «Θα ψηφίσω, αλλά οποιαδήποτε κυβέρνηση και αν βγει δεν περιμένω να αλλάξει τίποτα. Το μεγάλο πρόβλημα σε αυτή τη χώρα είναι ο νεποτισμός, η διαφθορά, η αδικία, το κράτος δικαίου», μας είπε, και όσο για τη συμφωνία των Πρεσπών, πρόσθεσε πως «δεν μπορεί και ούτε πρέπει να καταργηθεί».

Οι απλοί άνθρωποι στην κάλπη θα πάνε για να ψηφίσουν κυρίως με γνώμονα την καθημερινότητά τους. Το βλέμμα όμως του δυτικού παράγοντα είναι στραμμένο στις δύο συμφωνίες, αυτή των Πρεσπών και την εν εξελίξει με τη Βουλγαρία.

Για Ευρωπαίους και Αμερικανούς η Βόρεια Μακεδονία αποτελεί κράτος-κλειδί στον βαλκανικό χάρτη και οι συμφωνίες το θεμέλιο στη στατικότητα ολόκληρου του οικοδομήματος. Ενδεχόμενες αναταράξεις στις σχέσεις με τις όμορες χώρες μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνες παρενέργειες τόσο για τη χώρα όσο και για την ευρύτερη περιοχή. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει διαμηνύσει δημοσίως και σε αυστηρούς τόνους ότι τα συμφωνημένα με την Αθήνα και τη Σόφια δεν τίθενται υπό συζήτηση. Το μήνυμα δείχνει να έχει ληφθεί από το VMRO, εξ ου και στην προεκλογική εκστρατεία τόσο η συμφωνία των Πρεσπών όσο και η τροποποίηση του Συντάγματος –κατ’ απαίτησιν της Σόφιας, ώστε να κατοχυρωθεί βουλγαρική μειονότητα και να άρει έτσι το βουλγαρικό βέτο της ένταξης στην Ε.Ε.– πέρασαν σε δεύτερο πλάνο.

Μένει να φανεί, βεβαίως, αν από την επομένη θα αρχίσει το «λουστράρισμα» των αγαλμάτων του Γκρούεφσκι και η «γείωση» του συνθετικού «Βόρεια» στο εσωτερικό, όπως αξίωνε σε συγκεντρώσεις η σκληροπυρηνική πτέρυγα του κόμματος.

Δύο διακεκριμένοι και έμπειροι αναλυτές, ο πρώτος πρέσβης της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» στην Αθήνα, συνεργάτης του Γκλιγκόροφ, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών και διπλωμάτης που ενεπλάκη στην Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995, Λιούμπτσο Αρσόφσκι και ο δημοσιογράφος Ατάνας Κίροφσκι μίλησαν στην «Κ» για το τι μπορεί να επιφυλάσσει η επάνοδος των εθνικιστών στον βαλκανικό περίγυρο.

Ατάνας Κίροφσκι, δημοσιογράφος, πολιτικός αναλυτής

Ο Μίτσκοσκι δεν θα πειράξει τη συμφωνία με την Ελλάδα

– Τι θα μετρήσει κατά τη γνώμη σας περισσότερο στην ψήφο των πολιτών;

– Οι ψηφοφόροι εδώ είναι απογοητευμένοι και θα ψηφίσουν για να τιμωρήσουν την κυβέρνηση. Και θα την τιμωρήσουν γιατί δεν ολοκλήρωσε ούτε ένα έργο από εκείνα που είχε εξαγγείλει. Ούτε ένα δρόμο δεν τελείωσε σε επτά χρόνια. Ολο λόγια και έργα μηδέν.
 
– H συμφωνία των Πρεσπών θα μετρήσει στην επιλογή τους;

– Το 2019, ένα χρόνο μετά την υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών, εξελέγη πρόεδρος της Δημοκρατίας με άμεση εκλογή ο τωρινός υποψήφιος της κυβέρνησης των σοσιαλιστών, Στέβο Πεντάροφσκι. Αυτό σημαίνει ότι η συμφωνία δεν επηρέασε τόσο τον κόσμο ώστε να τιμωρήσει την κυβέρνηση Ζάεφ. Το 2020 το σοσιαλιστικό κόμμα κέρδισε και τις βουλευτικές εκλογές. Το πρόβλημα είναι ότι η κυβέρνηση αποδείχθηκε ανίκανη να παραγάγει στοιχειώδες έργο.

Στη συμφωνία των Πρεσπών προβλεπόταν η αλλαγή των διαβατηρίων και των ταυτοτήτων για να γράφουν Βόρεια Μακεδονία. Επί πέντε χρόνια συνέχιζαν να βγάζουν διαβατήρια και ταυτότητες με την ένδειξη Δημοκρατία της Μακεδονίας. Η Ελλάδα αντέδρασε και 600.000 άνθρωποι έμειναν χωρίς διαβατήρια. Τώρα τρέχουν αλλά δεν προλαβαίνουν την τελευταία στιγμή να τα αλλάξουν. Γι’ αυτό φταίει το κράτος. Ο πολίτης πήρε διαβατήριο το 2021, το πλήρωσε, του το έδωσαν για δέκα χρόνια, σαν να μην ήξεραν τι έχουν υπογράψει, και τώρα έρχονται και του λένε «έλα να πληρώσεις 100 ευρώ για καινούργιο διαβατήριο και να περιμένεις και τρεις μήνες μέχρι να βγει». Οι άνθρωποι έχουν τρελαθεί και θα τιμωρήσουν την κυβέρνηση για την ανικανότητά της.
 
– Οι απερχόμενοι κατηγορούνται και για εκτεταμένη διαφθορά, σκάνδαλα, μίζες κ.λπ.

– Και σε αυτά προπαντός ήταν μπλεγμένο το συγκυβερνών αλβανικό DUI. Είναι ο δεύτερος μεγάλος λόγος που θα τους καταψηφίσει ο κόσμος, γιατί επέτρεψαν στο DUI και στους γκάνγκστερ να κάνουν ό,τι θέλουν στη χώρα. Το συγκεκριμένο κόμμα έκανε κουμάντο στις μπίζνες. Προβλήματα με εθνοτικές διενέξεις δεν υπήρχαν, αλλά οι Αλβανοί έκαναν τις μπίζνες στη διανομή των κονδυλίων.
 
– Ο διεθνής παράγοντας, ωστόσο, εστιάζει το ενδιαφέρον περισσότερο στις δύο συμφωνίες και η Αθήνα σε αυτήν των Πρεσπών κυρίως.

– Ο πρόεδρος Μίτσκοσκι έχει δηλώσει ότι δεν του αρέσει η συμφωνία των Πρεσπών, αλλά δεν θα την αγγίξει. Τις τελευταίες ημέρες είναι μερικοί ακραίοι που πάνε στις συγκεντρώσεις και φωνάζουν «Ποτέ Βόρεια», αλλά προσπαθούν και αυτούς να τους μαζέψουν. Δεν θεωρώ ότι ο Μίτσκοσκι θα πειράξει τις Πρέσπες. Εξάλλου προεκλογική εκστρατεία γίνεται, λέγονται πράγματα που δεν μπορούν να γίνουν και δεν θα γίνουν. Το πρόβλημά του είναι το Σύνταγμα και πώς θα βάλει μέσα τη βουλγαρική μειονότητα. Εκεί θα έχει πρόβλημα.
 
– Και πώς πιστεύετε ότι θα το λύσει;

– Θα συγκροτήσει κυβέρνηση με την αλβανική αντιπολίτευση. Οχι με το κόμμα του Αχμέτι, αλλά με τον συνασπισμό «Μπορούμε». Κατά τη γνώμη μου το VMRO θα πάρει 55-60 έδρες επί συνόλου 120. Οι Αλβανοί 10-13, και θα έχουν μια άνετη πλειοψηφία στη Βουλή, ίσως πάρουν και ένα τρίτο μικρό κόμμα. Οχι το αριστερό, ρωσόφιλο Λέβιτσα που είναι το μόνο υπέρ της εξόδου από το ΝΑΤΟ και λέει «όχι» στην Ε.Ε. Οι Αμερικανοί έχουν ξεκαθαρίσει πως ένα τέτοιο κόμμα σε κυβέρνηση δεν μπορεί να μπει.
 
– Και θα μπορέσει να αλλάξει το Σύνταγμα με αυξημένη πλειοψηφία;

– Κατ’ αρχάς, αν θέλει να κυβερνήσει πρέπει να τελειώσει αυτή την υπόθεση. Τα αλβανικά κόμματα με τα οποία θα συγκυβερνήσει θέλουν να προχωρήσει η ενταξιακή πορεία προς την Ε.Ε. και θα ψηφίσουν. Οι σύμμαχοι, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί, θα πιέσουν αφόρητα. Εξάλλου θα ψηφίσουν και οι Σοσιαλδημοκράτες και το κόμμα του Αχμέτι, άρα θα περάσει.

Το VMRO είναι ένα χριστιανοδημοκρατικό κόμμα με καλή συνεργασία με το γερμανικό CDU, ανήκει και στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Πιστεύω ότι θα σπεύσουν να στηρίξουν τον Μίτσκοσκι πιέζοντας τη Σόφια. Ισως με μια ανακοίνωση που θα λέει ότι η νέα κυβέρνηση στα Σκόπια θα τροποποιήσει το Σύνταγμα, αλλά η Βουλγαρία πέραν αυτού θα πάψει να θέτει και νέες αξιώσεις, ότι δεν θα το παρακάνει. Εχω την εντύπωση ότι οι σύμμαχοι θα του δώσουν κάποιες εγγυήσεις ότι οι Βούλγαροι δεν πρόκειται να αξιώσουν και άλλα πράγματα. Ξέρει ότι η τροποποίηση του Συντάγματος είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να το τελειώσουμε για να πάμε προς την Ευρώπη. Αν όμως οι σύμμαχοι δουν ότι ο Μίτσκοσκι είναι ξεροκέφαλος ηγέτης, θα του τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια πείθοντας τους Αλβανούς να ρίξουν την κυβέρνηση.
 
– Υπάρχει αντιβουλγαρικό αίσθημα εξαιτίας των αξιώσεων της Σόφιας και της παρεμπόδισης της πορείας σας προς την Ευρώπη;

– Πολύ. Με τους Ελληνες δεν υπήρχε ποτέ τέτοιο κλίμα, και ξέρετε γιατί; Διότι οι Ελληνες ποτέ δεν μας είπαν ότι εσείς μιλάτε ελληνική γλώσσα ή είστε Ελληνες. Η Σόφια λέει: Βούλγαροι είστε, βουλγαρική γλώσσα μιλάτε. Στο κάτω κάτω ποιον ενδιαφέρει τι γινόταν πριν από εκατόν πενήντα και διακόσια χρόνια;

Κάποιοι ιστορικοί λένε το ένα, κάποιοι άλλοι το άλλο. Εχουν περάσει ογδόντα χρόνια από τότε που οι άνθρωποι εδώ έπαψαν να αποκαλούνται Βούλγαροι. Τώρα θέλουν σώνει και καλά να τους κάνουν να πιστέψουν ότι δεν είναι αυτό που αισθάνονται; Τέτοια πράγματα στον 21ο αιώνα δεν γίνονται.

Λιούμπτσο Αρσόφσκι, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, συνεργάτης του Κίρο Γκλιγκόροφ

H σχέση μας έχει προχωρήσει και δεν γυρίζει πίσω

– Πιστεύετε, κ. πρέσβη, ότι θα έχουμε ανατροπές στις συμφωνίες με την Ελλάδα και με τη Βουλγαρία;

– Στην προεκλογική εκστρατεία ειπώθηκαν πολλά για να προσελκύσουν ψηφοφόρους. Υπήρχαν και κάποιες τολμηρές δηλώσεις όσον αφορά τη συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και τη γαλλική πρόταση για τις σχέσεις με τη Βουλγαρία. Προσωπικά πιστεύω ότι δεν υπάρχει κανείς που μπορεί να ακυρώσει αυτές τις δύο συμφωνίες. Στη συμφωνία των Πρεσπών άρθρο περί αναθεώρησης δεν υπάρχει. Θα μπορούσε ίσως να ισχύσει μόνο με τη Βουλγαρία, καθώς η συμφωνία είναι διμερής και σε τέτοιες περιπτώσεις βάζουν συνήθως μια τέτοια ρήτρα. Η συμφωνία των Πρεσπών όμως είναι διεθνής, έχει και την υπογραφή του Νίμιτς ως εκπροσώπου του ΟΗΕ, βασίζεται στο ψήφισμα 819 του ΟΗΕ του 1993.
 
– Τι μπορεί να συμβεί αν η νέα κυβέρνηση επιμείνει στις προεκλογικές διακηρύξεις για τις Πρέσπες και τη Βουλγαρία;

– Ο Μίτσκοσκι λέει διάφορα περί κατάργησης των συμφωνιών στις πλατείες και στις τηλεοράσεις, όταν όμως βρίσκεται κεκλεισμένων των θυρών με Ευρωπαίους και Αμερικανούς λέει άλλα. Αυτά είναι για τον λαό, είναι λόγια του αέρα, για να μαζέψει ψήφους, ρίχνει άσφαιρες ντουφεκιές. Δεν υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να γίνει κάτι τέτοιο. Είναι, πρώτον, μακρά και πολύπλοκη διαδικασία και, δεύτερον, οι πιέσεις από την Αμερική και την Ευρώπη είναι μεγάλες. Μπορούν να μας κόψουν τα δάνεια και τη βοήθεια κ.λπ. Είμαστε που είμαστε φτωχοί, εδώ θα γίνει χαμός μετά. Ετσι νομίζω εγώ.
 
– Αδιαφορεί, πιστεύετε, για τον κίνδυνο να ανοίξει ένα νέο μέτωπο με την Αθήνα;

– Ελάχιστοι είναι εκείνοι που θέλουν κάτι τέτοιο. Θα θυμάστε ότι αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών η Χαλκιδική πλημμύρισε από δικούς μας τουρίστες. Ενα στα δύο ενοικιαζόμενα δωμάτια στη Χαλκιδική τα καλοκαίρια είναι από δικούς μας. Αυτό δεν μπορείς να το γυρίσεις πίσω. Πρέπει όμως να πω ότι και η Ελλάδα οφείλει να κάνει κάποια βήματα.
 
– Oπως;

– Να, να αλλάξει δυο-τρεις ταμπέλες στους δρόμους. Eχει πινακίδες, π.χ. στη Φλώρινα, που λέει FYROM. Τι θα γινόταν, δηλαδή, αν έβαζαν στη θέση της μια που θα έλεγε προς Μπίτολα (Μοναστήρι) ή Σκόπια; Το δεύτερο είναι να κάνει και η Αθήνα κάποια βήματα για να ανοίξουμε τον συνοριακό σταθμό στις Πρέσπες, στον Αγιο Γερμανό, όπως έχει συμφωνηθεί. Ημουν ο πρώτος που άνοιξε το πέρασμα κατά τη συνάντηση στην Πρέσπα τριών πρωθυπουργών, του Σημίτη, του Γκεοργκέφσκι και του Νάνο. Κανείς δεν ήθελε να το κάνουμε, μόνο ο Σημίτης με βοήθησε. Η δική μας διπλωματία ήταν αντίθετη. Ο Γκεοργκέφσκι βρισκόταν τότε σε μια κοντινή πόλη, τη Ρέσνα, στην Οχρίδα. Αντε, τους λέω, μη μου λέτε μπούρδες, δηλαδή αν ένας κυνηγός χάσει τον σκύλο και περάσει μέσα, δεν θα πάει να τον πάρει; Ε, αυτό έγινε, πρώτα πέρασα εγώ και μετά ο πρωθυπουργός. Από τη δική μας πλευρά είναι έτοιμο, ας το ανοίξει και η Αθήνα, θα είναι χρήσιμο για όλους μας και είναι συμφωνημένο.
 
– Θεωρείτε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών είναι καλύτερες από ποτέ, όπως λένε πολλοί;

– Δεν θα μπορούσα να τις χαρακτηρίσω ιδανικές, αλλά είναι πάρα πολύ καλές. Με την υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών ο κόσμος εδώ τέθηκε υπό πίεση με τις υποσχέσεις ότι αμέσως θα ανοίξει ο δρόμος μας για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ελεγαν τότε ότι με την υπογραφή τελειώνει και το θέμα της Ευρώπης. Πίστεψαν οι άνθρωποι τότε ότι μπαίνουμε την άλλη μέρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο κόσμος τώρα είναι απογοητευμένος, αισθάνεται ότι τον κοροϊδεύουν και η απογοήτευση αυξάνεται με την παρέμβαση της Βουλγαρίας.
 
– Τι λέει η κοινωνία, περισσότερη ζημιά έκανε η αλλαγή του ονόματος ή οι αξιώσεις της Βουλγαρίας;

– Σαφώς το θέμα με τη Βουλγαρία. Το όνομα μπορεί ο απλός πολίτης να το χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του ή όχι. Με τη Βουλγαρία πρόκειται για κάτι άλλο, επικίνδυνο.
 
– Το φοβάστε δηλαδή; Eχετε συνταγματικά κατοχυρωμένες και άλλες τρεις-τέσσερις μειονότητες, μία παραπάνω σε τι θα σας έβλαπτε;

– Κοιτάξτε, εμείς τόσα χρόνια ούτε που ξέραμε ότι υπάρχει βουλγαρική μειονότητα. Στην τελευταία απογραφή δήλωσαν Βούλγαροι 3.150 άνθρωποι. Το παιχνίδι με τα διαβατήρια γίνεται με την ανοχή της Ευρώπης. Γνωρίζουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση ότι τα διαβατήρια πωλούνται από τη Βουλγαρία σε πολίτες που τα αγοράζουν για να φεύγουν και να δουλεύουν στην Ευρώπη. Τους δίνουν έναντι πληρωμής διαβατήρια και τους καταγράφουν ως Βουλγάρους. Λένε ότι ο εγκέφαλος όλου αυτού του εμπορίου των διαβατηρίων είναι ένας πρώην υπουργός (σ.σ. τον κατονομάζει), στέλεχος του βουλγαρικού VMRO.
 
– Τι ακριβώς έκανε;

– Εξέδιδε διαβατήρια έναντι χρημάτων. Δήλωνες ότι έχεις βουλγαρική συνείδηση, πλήρωνες και έπαιρνες διαβατήριο. Λένε ότι με αυτόν τον τρόπο έδωσαν πάνω από 150.000 διαβατήρια. Η Βουλγαρία μοιράζει διαβατήρια και στο Κόσοβο και σε χωριά της Αλβανίας. Είναι το όραμά τους για μια Μεγάλη Βουλγαρία από τη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο έως την Αδριατική. Μοιράζουν πολύ χρήμα, υποτροφίες σε παιδιά για να σπουδάσουν στη Σόφια κ.λπ.
 
– Αν υποθέσουμε ότι το VMRO προχωρήσει στην κατάργηση των δύο συμφωνιών, τι μπορεί να συμβεί;

– Δεν σκέφτομαι κάτι τέτοιο γιατί απλά δεν μπορεί να γίνει. Σε κάθε περίπτωση, αυτό θα σημάνει κλείσιμο των συνόρων με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Και τότε πού θα πάμε εμείς; Στην Αλβανία, στο Κόσοβο;
 
– Την κατάσταση στην περιοχή πώς τη βλέπετε; Mπορεί η ουκρανική κρίση να μεταφερθεί και εδώ;

– Δεν είναι τόσο εύκολο. Ο πόλεμος εδώ μπορεί να ξεκινήσει ξαφνικά από ένα επεισόδιο, όπως έγινε πριν από λίγους μήνες στο Κόσοβο. Ο Βούτσιτς ξέρει ότι έναν δεύτερο βομβαρδισμό της Σερβίας δεν μπορεί να τον αντέξει. Δεν θέλει κάτι τέτοιο. Εχει στρατό μεν, αλλά δεν είναι καθόλου εύκολο να αποφασίσει να ξεκινήσει έναν πόλεμο. Ο Κούρτι στο Κόσοβο συμπεριφέρεται σαν παλαβός όταν πιέζει τόσο πολύ. Παρά ταύτα οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί τον χαϊδεύουν. Ας αφήσει να γίνει ένας χώρος και για τους Σέρβους στο Κόσοβο, όπως έγινε με το Ντέιτον και τους Σέρβους στη Βοσνία. Αυτό που γίνεται τώρα στο Κόσοβο είναι μια τιμωρία από τη Δύση για τον Βούτσιτς, που είναι και λίγο ανεξάρτητος, αλλά και με τον Πούτιν.