Στο ποσό των 315 τρισεκατομμυρίων δολαρίων φθάνει το παγκόσμιο χρέος και συνεχίζει να μετράει… Ο πλανήτης έχει να δει τέτοιο χρέος από τους Ναπολεόντειους πολέμους.

Τα 315 τρισ. δολάρια είναι ένας συγκλονιστικός αριθμός. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος, το 2024 το παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) ανέρχεται σε 109,5 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Αν κάποιος διαιρούσε αυτο το χρέος ανά άτομο, ο καθένας από εμάς θα χρωστούσε 39.000 δολάρια.

Το παγκόσμιο χρέος συνδυάζει δανεισμό από νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις.

Το χρέος των νοικοκυριών, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει στεγαστικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες και χρέος φοιτητών, στις αρχές του 2024 ανερχόταν σε 59,1 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Το χρέος των επιχειρήσεων, το οποίο οι εταιρείες χρησιμοποιούν για να χρηματοδοτήσουν τις δραστηριότητές τους και την ανάπτυξή τους, ανερχόταν σε 164,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, με τα 70,4 τρισεκατομμύρια δολάριαμε να αφορούν τον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Τέλος, υπάρχει το δημόσιο χρέος, το οποίο χρησιμοποιείται για να συμβάλει στη χρηματοδότηση δημόσιων υπηρεσιών και έργων χωρίς αύξηση των φόρων.

Οι χώρες μπορούν να δανείζονται μεταξύ τους ή από παγκόσμιους οργανισμούς, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Ωστόσο, οι κυβερνήσεις μπορούν να αντλήσουν χρήματα πουλώντας ομόλογα… τα οποία είναι ουσιαστικά ένα IOU από το κράτος προς τους επενδυτές. Και όπως όλα τα δάνεια, περιλαμβάνει τόκους.

Το δημόσιο χρέος ανέρχεται σε 91,4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αν και το χρέος έχει αρνητική χροιά, δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να αποκτήσει εκπαίδευση ή να αποκτήσει ένα ακίνητο. Επιτρέπει σε μάι επιχείρηση να εκκινήσει ή να επεκταθεί.

Αν και το εθνικό χρέος είναι το πιο αμφιλεγόμενο από τα τρία, αυτό μπορεί να βοηθήσει κυβερνήσεις όσον αφορά την οικοδόμηση της οικονομίας, τις κοινωνικές δαπάνες ή την αντιμετώπιση μιας κρίσης.

Παλιά ιστορία…

Τα γραπτά αρχεία δείχνουν ότι το δημόσιο χρέος υπάρχει εδώ και τουλάχιστον 2.000 χρόνια, και χρησιμοποιείται κυρίως για την ίδρυση πόλεων, κωμοπόλεων, κρατών και εθνών… και για τη χρηματοδότηση πολέμων. Οι κυβερνήσεις συσσώρευσαν μεγάλα χρέη από τις πολεμικές δαπάνες, όπως οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι, ο Γαλλοπρωσικός πόλεμος και ο εμφύλιος πόλεμος των ΗΠΑ τον 19ο αιώνα.

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο πιο ακριβός πόλεμος στην Ιστορία, προκάλεσε αρκετές κρίσεις χρέους, με τα περισσότερα από τα ανεξόφλητα δάνεια να οφείλονται στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τέσσερα μεγάλα κύματα συσσώρευσης χρέους

Από τη δεκαετία του 1950, υπήρξαν τέσσερα μεγάλα κύματα συσσώρευσης χρέους.

Το πρώτο κύμα χρέους προήλθε από τη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980, γεγονός που οδήγησε 16 χώρες της περιοχής σε αναδιάρθρωση των δανείων τους.

Το δεύτερο κύμα επηρέασε τη Νοτιοανατολική Ασία στις αρχές του 21ου αιώνα, ενώ οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δέχθηκαν το κύριο βάρος του τρίτου παγκόσμιου κύματος χρέους κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-2008.

Η πανδημία απλώς επιδείνωσε το πρόβλημα

Βρισκόμαστε τώρα στο τέταρτο κύμα, το οποίο ξεκίνησε το 2010 και συνέπεσε με την πανδημία της Covid-19. Οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να χρεωθούν περισσότερο για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις και τους πολίτες να αμβλύνουν τις επιπτώσεις των λουκέτων.

Το παγκόσμιο χρέος αυξήθηκε στο 256% του ΑΕΠ το 2020, μια αύξηση 28 % – πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση χρέους σε ένα έτος από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ωστόσο, η πανδημία απλώς επιδείνωσε ένα πρόβλημα που υπήρχε ήδη. Το χρέος είχε συσσωρευτεί για τουλάχιστον μια δεκαετία, καθώς οι ιδιώτες, οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις ξόδευαν πάνω από τις δυνατότητές τους.

Και γεννάται ένα κρίσιμο ερώτημα: ποιο ποσό είναι υπερβολικό χρέος; Πότε γίνεται μη βιώσιμο;

Σύμφωνα με το CNBC, η απάντηση είναι απλή: Οταν κάποιος δεν μπορεί πλέον να το αντέξει οικονομικά.

Έτσι, για παράδειγμα, μια κυβέρνηση αναγκάζεται να κάνει περικοπές σε τομείς όπως η εκπαίδευση ή η υγειονομική περίθαλψη για να ανταπεξέλθει στις πληρωμές του χρέους.

Για παράδειγμα η Ζάμπια. Το 2021, η εξυπηρέτηση του χρέους αντιπροσώπευε το 39% του εθνικού της προϋπολογισμού. Εκείνη τη χρονιά, η κυβέρνηση δαπάνησε περισσότερα για την πληρωμή αυτών των χρεών από ό,τι για την εκπαίδευση, την υγεία, την ύδρευση και την αποχέτευση μαζί. Και αυτό έβαλε εμπόδια στο μέλλον της χώρας.

Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ είναι η οικονομική μέτρηση που συγκρίνει το δημόσιο χρέος μιας χώρας με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της. Συνήθως παρουσιάζεται ως ποσοστό και θεωρείται καλός δείκτης της ικανότητας μιας χώρας να εξυπηρετεί τα χρέη της.

Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι έχουμε δύο χώρες με χρέος 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων η καθεμία. Ακούγεται σαν να έχουν το ίδιο πρόβλημα, σωστά; Αλλά αν αποδειχθεί ότι η μία από αυτές τις χώρες έχει οικονομία 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων και η άλλη έχει οικονομία σχεδόν 30 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, είναι σαφές ποια χώρα επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος χρέους.

Αυτό, συχνά σε συνδυασμό με δυσμενείς συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια, είναι ο λόγος για τον οποίο το χρέος θεωρείται πιο επικίνδυνο για τις μικρότερες οικονομίες.

Πηγή: CNBC