Oλοένα και αυξάνονται οι «φωνές» των οικονομολόγων, που ανησυχούν πως η πολλών τρισεκατομμυρίων αγορά τίτλων χρέους δείχνει… κρίση.
Σε αυτό το μήκος κύματος ο Γερμανός Lars Peter Feld, διοικητής του Walter Euken Institut, καθηγητής οικονομικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Freiburg και πρόεδρος του Γερμανικού Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, ο οποίος λόγω των ιδεών του εύκολα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «νέος Schaeuble», με παρέμβασή του στο Bloomberg, έκανε λόγο για νέα ευρωπαϊκή κρίση, η οποία θα ξεκινήσει από την αγορά των ομολόγων.
Υπενθυμίζεται πως η Bank of America έχει προειδοποιήσει τους πελάτες της ότι «η μείωση της ρευστότητας και της ανθεκτικότητας της αγοράς των κρατικών ομολόγων αποτελεί αναμφισβήτητα μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα, δυνητικά χειρότερη από φούσκα των subrimes την περίοδο 2004-2007».
Σύμφωνα με το Bloomberg, ο Lars Feld δεν φαίνεται σκληροπυρηνικός… Έχει ευγενική φωνή, απαλή χειραψία, απαλό χαμόγελο.
Ένα σκουλαρίκι λαμπυρίζει στο αριστερό του αυτί.
Στο γραφείο του στο Ινστιτούτο Walter Eucken, μια δεξαμενή σκέψης στη δυτική γερμανική πόλη Φράιμπουργκ, σωροί χειρογράφων και περιπτωσιολογικών μελετών καλύπτουν τη μισή αίθουσα.
Τα ράφια των βιβλιοθηκών εκτείνονται μέχρι την οροφή…
Αλλά τα φαινόμενα μπορεί να απατούν.
Ο Feld ανήκει στους οικονομολόγους που αντιτίθεται σθεναρά στην αύξηση του δημόσιου χρέους.
Από το Φράιμπουργκ και το Βερολίνο, όπου υπηρετεί ως σύμβουλος του υπουργού Οικονομικών Christian Lindner, προέβαλε ισχυρή αντίσταση στην ευρωπαϊκή έκδοση χρέους για τη χρηματοδότηση αμυντικών δαπανών…
Παράλληλα, διαμόρφωσε μια σειρά από αμφιλεγόμενες πολιτικές… με αποτέλεσμα η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης να παλεύει με τη στασιμότητα.
«Αν η έκκληση για σταθερά δημόσια οικονομικά θεωρείται ριζοσπαστική στις μέρες μας, τότε έχουμε σοβαρό πρόβλημα» λέει ο Feld για τους επικριτές του.

Γαλλία

Ο οικονομολόγος αισθάνεται δικαιωμένος από το μετεκλογικό χάος στη γειτονική Γαλλία, όπου οι ανησυχίες για απότομη αύξηση των κρατικών δαπανών ώθησαν τις αγορές να αυξήσουν το ασφάλιστρο κινδύνου που απαιτούν για την κατοχή κρατικών ομολόγων.
«Ήταν καθησυχαστικό να βλέπω το spread, είναι σημαντικό οι χρηματοπιστωτικές αγορές να πειθαρχούν τους ανυπότακτους.
Είναι δικλίδα ασφαλείας που κατοχυρώνει ότι οι πολιτικοί θα σκέφτονται προσεκτικά τι είναι δημοσιονομικά δυνατό» λέει ο Feld, προσθέτοντας ότι μια νέα κρίση του ευρώ δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Υπενθυμίζεται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση επέπληξε τη Γαλλία για παραβίαση των κανόνων περί ελλείμματος και χρέους, ενεργοποιώντας μια διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει σε βαριά πρόστιμα και μπορεί να περιπλέξει και τις προτεραιότητές της, αναφέρει το Bloomberg.
Σημειώνεται πως οι κανόνες της ΕΕ περιλαμβάνουν αυστηρά μέτρα για τις χώρες με χρέος μεγαλύτερο από το 60% του ΑΕΠ και δημοσιονομικό έλλειμμα άνω του 3%.
Το έλλειμμα της Γαλλίας ήταν 5,5% πέρυσι, με το χρέος να ανέρχεται περίπου στο 111% του ΑΕΠ.
Το χρέος αποτελεί υπαρξιακό ζήτημα για την Ευρώπη – και η Γερμανία δεν θέλει να μπλέξει με μια νέα περίπτωση… Ελλάδας.
Μετά τον απεριόριστο δανεισμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι επενδυτές και οι αξιωματούχοι αρχίζουν να επικεντρώνονται ξανά στα δημόσια οικονομικά, και όχι μόνο σε υπερχρεωμένες χώρες όπως η Γαλλία, για την οποία η ΕΕ έχει εκκινήσει διαδικασία επί παραβάσει.

Φρένο…

Παρότι ο Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Olaf Scholz και ο υπουργός Οικονομίας Robert Habeck, ηγέτης του Κόμματος των Πρασίνων, αγωνίστηκαν για δημοσιονομική επέκταση, ο Lidner, του οποίου οι Ελεύθεροι Δημοκράτες είναι το μικρότερο κόμμα σε αυτόν τον σπασμωδικό συνασπισμό, τους έχει μπλοκάρει.
Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, ο Lidner, με τη βοήθεια του προστατευόμενου του Feld, τελικά προώθησε περικοπές σε όλα τα υπουργεία εκτός από την Άμυνα.
Για τον Feld, αυτό δείχνει ότι είναι δυνατό να τεθούν όρια δαπανών εάν χρειαστεί.
Παρά την έντονη πίεση από τους εταίρους του συνασπισμού, οι Ελεύθεροι Δημοκράτες κατάφεραν να τηρήσουν το λεγόμενο φρένο χρέους της Γερμανίας.
Αυτός ο αμφιλεγόμενος μηχανισμός, γραμμένος στο γερμανικό σύνταγμα, περιορίζει τον νέο καθαρό δανεισμό της κυβέρνησης στο 0,35% της ετήσιας παραγωγής της χώρας.
Εγκρίθηκε μετά την οικονομική κρίση το 2009 και τέθηκε σε ισχύ το 2011, πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν πλέον το φρένο ξεπερασμένο.
Η Γερμανία πρέπει να αναβαθμίσει τους κατεστραμμένους σιδηροδρόμους και τους δρόμους της, να εγκαταλείψει τα ορυκτά καύσιμα, να ξαναχτίσει τον στρατό της για να αποκρούσει μια εμπόλεμη Ρωσία και να σπάσει την εξάρτησή της από την Κίνα.
Ο Feld είναι ένας από τους μοναδικούς οικονομολόγους που επιμένει ότι οτιδήποτε από αυτά είναι εφικτό με το φρένο χρέους στη θέση του.
Τα σχετικά χαμηλά επίπεδα χρέους του Βερολίνου ώθησαν επιπλέον τους επικριτές του Feld να υποστηρίξουν ότι η Γερμανία θα μπορούσε εύκολα να αντιμετωπίσει όλες αυτές τις προκλήσεις χωρίς να αποσταθεροποιήσει τίποτα.
Συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαίων εκτός προϋπολογισμού, τα οποία δεν εμπίπτουν στην πολιτική ορίων χρέους, η Γερμανία αναμένεται να έχει συνολικό χρέος 64% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της φέτος — πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, που είναι περίπου 82%.
Η Γαλλία βρίσκεται στο 110%. στις ΗΠΑ περίπου στο 100%.
O Feld, του οποίου η πρώτη δουλειά ήταν νοσοκόμος σε ψυχιατρικό ίδρυμα, έχει μια μοναδική άποψη για την κατάσταση.
Πιστεύει ότι οι ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν τα οικονομικά τους υπό έλεγχο, γεγονός που αποτελεί κίνδυνο για τη Γερμανία ως «εγγυητή» του ισολογισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Εάν οι χρηματοπιστωτικές αγορές χάσουν την εμπιστοσύνη τους σε ένα μέλος της Ευρωζώνης, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει μια καθοδική σπείρα.
Η Γαλλία και η Ιταλία είναι πολύ μεγάλες για να διασωθούν από τη Γερμανία, λέει ο Feld, και δεν μπορεί κανείς να περιμένει ότι η ΕΚΤ θα σπεύσει να τη σώσει.
«Η επόμενη παγκόσμια οικονομική κρίση μπορεί να προέλθει από τις αγορές ομολόγων», προειδοποιεί.
Γιος τραπεζικού υπαλλήλου που κάποτε ειδικευόταν στις πτωχεύσεις, ο Feld άρχισε να εκτιμά το φρένο του χρέους γύρω στο τέλος της χιλιετίας, όταν έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του St. Gallen.
Η Ελβετία εφάρμοσε όρια χρέους πολύ πριν από τη Γερμανία, και η ιδέα να βάλει προστατευτικά κιγκλιδώματα στις κρατικές δαπάνες του άρεσε.
Επιστρέφοντας στην πατρίδα, εντάχθηκε στην πρωτοπορία των Γερμανών οικονομολόγων που πίεζαν για ένα φρένο χρέους και έγινε ένθερμος υποστηρικτής του ορδοφιλελευθερισμού, ένα παρακλάδι του νεοφιλελευθερισμού.
Ο Φελντ δεν είναι επίσημα μέλος των Ελεύθερων Δημοκρατών, αλλά τα δακτυλικά του αποτυπώματα βρίσκονται σε όλες τις πολιτικές του κόμματος.
Είναι «τακτικά σε επαφή» με τον Lindner και κατέχει έναν μοναδικό συμβουλευτικό ρόλο στο πιο ισχυρό υπουργείο της Γερμανίας.
Ο υπουργός Οικονομικών τον κάλεσε για να αντιταχθεί στις επιδοτήσεις δισεκατομμυρίων για εταιρείες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, να υποστηρίξει το βέτο πρότασης της ΕΕ για τη σταδιακή κατάργηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης, την αποδυνάμωση της νομοθεσίας της ΕΕ για την αλυσίδα εφοδιασμού και τη μείωση των επιδομάτων ανεργίας.
Μια έκθεση του υπουργείου νωρίτερα φέτος χρησιμοποίησε επίσης μια από τις μελέτες του Feld για να υποστηρίξει ότι το όριο δαπανών της Γερμανίας δεν είχε καμία επίδραση στην επενδυτική δραστηριότητα της χώρας.
«Ο Lars Feld είναι ο σωστός άνθρωπος στο σωστό μέρος», είπε ο οικονομολόγος Hans Werner Sin, ο οποίος κίνησε τη διεθνή προσοχή στις αρχές της δεκαετίας του 2010 όταν πίεζε για επιθετικά για μέτρα λιτότητας κατά της Ελλάδας.

www.bankingnews.gr