Η Ουκρανία κινδυνεύει να παγώσει αυτόν τον χειμώνα μετά τις μαζικές καταστροφές σε ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς, που τέθηκαν στο στόχαστρο των ρωσικών στρατευμάτων, προειδοποιεί σήμερα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ), ο οποίος ανησυχεί επίσης για τη Μολδαβία και καλεί τις δυτικές χώρες να βοηθήσουν αυτές τις δύο χώρες.

«Το ουκρανικό ενεργειακό σύστημα επιβίωσε τους δύο τελευταίους χειμώνες (…) αλλά αυτός ο χειμώνας θα είναι, μακράν η πιο σκληρή μέχρι σήμερα δοκιμασία του», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΔΟΕ Φατίχ Μπιρόλ σε έκθεση που δημοσιοποιείται σήμερα, ο οποίος εξέφρασε φόβους πως η αναγγελθείσα διακοπή στα τέλη του 2024 της διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου από την Ουκρανία απειλεί τη Μολδαβία με σοβαρές ενεργειακές ελλείψεις.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Μετά την απώλεια «των δύο τρίτων και πλέον» της ηλεκτροπαραγωγικής ικανότητας της Ουκρανίας μετά τη ρωσική εισβολή, ο ΔΟΕ προτείνει στην έκθεσή του μια δεκαριά λύσεις που μπορούν γρήγορα να υιοθετηθούν για την επιδιόρθωση των σταθμών της χώρας που έχουν υποστεί ζημιές, έχουν καταστραφεί ή έχουν καταληφθεί από τη Ρωσία.

Η κατάσταση στην Ουκρανία «αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο επείγοντα προβλήματα ενεργειακής ασφάλειας στον κόσμο», προειδοποιεί η υπηρεσία με έδρα το Παρίσι.

Ο ΔΟΕ πιέζει κυρίως τις ευρωπαϊκές χώρες να επισπεύσουν την «παράδοση εξοπλισμού και ανταλλακτικών» προκειμένου να επιδιορθωθούν οι σταθμοί που έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί, και να αυξηθεί η ικανότητα εισαγωγής ηλεκτρισμού και αερίου με προέλευση την Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Για το αέριο, η υπηρεσία εκτιμά πως η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Πολωνία θα πρέπει να εργαστούν μαζί με τις υπόλοιπες χώρες μέλη της ΕΕ προκειμένου να διατηρήσουν “μακροπρόθεσμα” την αύξηση της ικανότητας εξαγωγής που τους έχει δοθεί μετά τη ρωσική εισβολή.

Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη να ενισχυθεί «η φυσική ασφάλεια και η κυβερνοασφάλεια κρίσιμων υποδομών», κυρίως μέσω της κατασκευής προστατευτικών δομών κατά των drones στους ηλεκτρικούς σταθμούς. Ζητεί επίσης να επιταχυνθεί «η αποκέντρωση της ηλεκτροπαραγωγής».

Πριν από τη ρωσική εισβολή, η Ουκρανία εξαρτιόταν από την πυρηνική ενέργεια για το 50% της ηλεκτροδότησής της, από σταθμούς άνθρακα για το 23% και από σταθμούς αερίου για το 9%.

Ο ΔΟΕ εκτιμά το ποσό των χρημάτων που θα χρειαστεί για την επιδιόρθωση και τον εκσυγχρονισμό του ηλεκτρικού δικτύου «γύρω στα 30 δισ. δολάρια».

Η υπηρεσία υπολογίζει ακόμη και το εύρος του μπλακάουτ που απειλεί την Ουκρανία τον χειμώνα: στο απόγειο του χειμώνα, η ζήτηση για ηλεκτρισμό μπορεί να φθάσει μέχρι τα 18,5 γιγαβάτ (GW). Όμως της λείπει παραγωγική ικανότητα 6GW, περίπου το ισοδύναμο της κατανάλωσης της Δανίας στο απόγειο της ζήτησης.

Για τη θέρμανση, 18 θερμοηλεκτρικοί σταθμοί έχουν υποστεί ζημιές, καθώς και 815 εγκαταστάσεις και 354 χιλιόμετρα σωληνώσεων αστικής θέρμανσης. Μόνο γι’ αυτό τον τομέα, το ύψος των ζημιών εκτιμάται στα 2,4 δισ. δολάρια.

Στη Μολδαβία, επίσης, ο χειμώνας μπορεί να είναι δύσκολος

Παρότι αυτή η μικρή χώρα δεν είναι εκτεθειμένη στους ρωσικούς βομβαρδισμούς όπως η Ουκρανία, εξαρτάται από τη Ρωσία για τα δύο τρίτα του εφοδιασμού της σε ηλεκτρισμό, καθώς ο κύριος σταθμός αερίου που την τροφοδοτεί βρίσκεται στην αυτονομιστική φιλορωσική μολδαβική περιοχή της Υπερδνειστερίας.

‘Ομως η διακοπή της διέλευσης ρωσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας μετά τις 31 Δεκεμβρίου «δημιουργεί σημαντική αβεβαιότητα για τις παραδόσεις αερίου στην περιοχή της Υπερδνειστερίας και για την ασφάλεια της ηλεκτροδότησης της Μολδανίας», σημειώνει η έκθεση.

Η Ουκρανία ανακοίνωσε στα τέλη Αυγούστου την πρόθεσή της να μην ανανεώσει το συμβόλαιο που τη συνδέει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου με τη Ρωσία για τη διέλευση ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω του εκτεταμένου δικτύου αγωγών της.

Μια ενίσχυση των διασυνδέσεων με τις ευρωπαϊκές χώρες, σημειώνει ο ΔΟΕ, “είναι απαραίτητη προκειμένου να υποστηριχθεί η ενεργειακή ασφάλεια της Μολδαβίας”, που εργάζεται από την πλευρά της για μία διαφοροποίηση των υποδομών της, κυρίως αναπτύσσοντας την ηλιακή και αιολική ενέργεια.

Η κατασκευή μιας νέας, τρίτης γραμμής υψηλής τάσης ανάμεσα στη Μολδαβία και τη Ρουμανία έχει εγκριθεί και «αναμένεται να λειτουργήσει το 2031» μετά τις άλλες δύο που προβλέπεται να λειτουργήσουν το 2025 και το 2027 (Βουλκανέστι-Κισινάου και Μπάλτι-Σουτσεάβα), υπενθυμίζει ο ΔΟΕ.

Όμως αυτόν τον χειμώνα, η Μολδαβία θα εξαρτάται κυρίως από «γεννήτριες ντίζελ και αποθέματα ξυλείας για θέρμανση και από βιοκαύσιμα», αναφέρει ο ΔΟΕ.

Οι ρωσικές επιθέσεις στο ουκρανικό ενεργειακό δίκτυο πιθανόν παραβιάζουν το ανθρωπιστικό δίκαιο, σύμφωνα με τον ΟΗΕ

Η ρωσική εκστρατεία αεροπορικών επιθέσεων στο ουκρανικό ενεργειακό δίκτυο πιθανόν παραβιάζει το ανθρωπιστικό δίκαιο, δήλωσε σήμερα αποστολή των Ηνωμένων Εθνών, καθώς οι Ουκρανοί ετοιμάζονται για τον πιο σκληρό χειμώνα από την ρωσική εισβολή.

Κατά τη διάρκεια της εισβολής της, η Ρωσία έχει εξαπολύσει εκατοντάδες πυραύλους και drones με στόχο ουκρανικές μονάδες παραγωγής και διανομής ενέργειας.

Το πρώτο μεγάλο κύμα πληγμάτων σημειώθηκε το φθινόπωρο και τον χειμώνα του 2022, λίγες μήνες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Τα πλήγματα έχουν συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, αν και η Μόσχα έχει κλιμακώσει αισθητά την εκστρατεία της από τον Μάρτιο.

Η Αποστολή του ΟΗΕ για την Παρακολούθηση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Ουκρανία (HRMMU) επικέντρωσε την έκθεσή της σε εννέα κύματα πληγμάτων από τον Μάρτιο έως τον Αύγουστο του 2024.

«Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για να πιστεύει κανείς ότι πολλαπλές πτυχές της στρατιωτικής εκστρατείας με στόχο να προκληθεί ζημιά ή να καταστραφούν οι μη στρατιωτικές υποδομές ηλεκτρισμού, παραγωγής θέρμανσης και διανομής της Ουκρανίας έχουν παραβιάσει θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου», ανέφερε η έκθεση.

Η HRMMU σημείωσε ότι είχε επισκεφθεί επτά ενεργειακές εγκαταστάσεις που είχαν υποστεί ζημιές ή είχαν καταστραφεί από τις επιθέσεις καθώς και 28 κοινότητες που είχαν επηρεαστεί από τα πλήγματα.

Το Κίεβο υποστηρίζει ότι η στοχοποίηση του ενεργειακού του συστήματος συνιστά έγκλημα πολέμου και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τέσσερις Ρώσους αξιωματούχους και αξιωματικούς του στρατού για τον βομβαρδισμό μη στρατιωτικών ενεργειακών εγκαταστάσεων.

Η Μόσχα δηλώνει ότι οι ενεργειακές υποδομές αποτελούν θεμιτούς στρατιωτικούς στόχους και απορρίπτει τις κατηγορίες κατά των αξιωματούχων της ως άσχετες.

Υπαρκτοί κίνδυνοι

Η HRMMU δήλωσε ότι οι επιθέσεις δημιουργούν κινδύνους για την υδροδότηση στην Ουκρανία, για το σύστημα αποχέτευσης, την παροχή θέρμανσης και ζεστού νερού, για τη δημόσια υγεία και την ευρύτερη οικονομία. Έδωσε έμφαση σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα σε αστικές περιοχές, όπου τα περισσότερα σπίτια συνδέονται με κεντρικά συστήματα θέρμανσης και ζεστού νερού.

Η έκθεση ανέφερε ότι σχεδόν το 95% των κατοίκων του Κιέβου βασίζεται σε κεντρικά συστήματα θέρμανσης, όπου απαιτούνται ηλεκτρικές αντλίες για να θερμανθούν οι υψηλότεροι όροφοι ενός κτιρίου. «Χωρίς έκτακτη παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, εκατομμύρια κάτοικοι πόλεων θα μείνουν χωρίς θέρμανση», σύμφωνα με την έκθεση.

Η HRMMU επικαλέστηκε ειδικούς που δήλωσαν ότι οι Ουκρανοί θα πρέπει να περιμένουν διακοπές στην ηλεκτροδότηση από 4 έως 18 ώρες την ημέρα τον φετινό χειμώνα.

Η έκθεση ανέφερε επίσης ότι κατά τη θερινή περίοδο του 2024, τα προβλήματα που σχετίζονται με την ενέργεια ήταν ο δεύτερος συχνότερος λόγος που επικαλούνταν οι Ουκρανοί για να εγκαταλείψουν τη χώρα.