Στους 14 (και πλέον) μήνες που έχουν μεσολαβήσει από τους σεισμούς στη νότια Τουρκία που ισοδυναμεί περίπου με την ύφεση της έντασης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, η πρόσφατη υπενθύμιση ότι η Αγκυρα δεν έχει αποσύρει από το τραπέζι τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» έφερε ξανά στην επιφάνεια τις δυσκολίες του Ελληνοτουρκικού πολιτικού διαλόγου.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος Θεόδωρος Σκυλακάκης ανακοίνωσε τη δημιουργία δύο πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο πέλαγος για την προστασία της θαλάσσιας πανίδας σε νησίδες και βραχονησίδες που αποτελούν ευαίσθητα οικοσυστήματα, και η Τουρκία με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών υπενθύμισε ότι πολλές από αυτές τις περιοχές περιλαμβάνουν σχηματισμούς ακατοίκητων νησιών των οποίων η κυριαρχία δεν έχει καθοριστεί. Στην περίπτωση του Αιγαίου τα θαλάσσια πάρκα θα είναι πολλά και διεσπαρμένα, από τα ανοιχτά της Μήλου μέχρι το οικοσύστημα της Νισύρου και όχι ένα ενιαίο.

Προφανώς η Αγκυρα αντιδρά για το σκέλος αυτού που βρίσκεται ανατολικά των Κυκλάδων. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, τη μεγαλύτερη ενόχληση στην τουρκική πλευρά προκαλεί η συμπερίληψη στα νησιά του συμπλέγματος της Σύρνας, που βρίσκεται στο βόρειο Καρπάθιο πέλαγος κοντά στην Αστυπάλαια. Πρόκειται για μια ακατοίκητη – πλέον – νησίδα, μεγάλου μεγέθους, η οποία είναι ενταγμένη στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο NATURA 2000 ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για κάποια θαλασσοπούλια. Η Σύρνα (τουρκιστί Αρντατσίκ) περιλαμβάνεται στη λίστα των νησιών τα οποία η Αγκυρα θεωρεί ως ακαθόριστης κυριαρχίας. Προφανώς η Αθήνα απορρίπτει παγίως όλες αυτές τις αιτιάσεις, απομένει, ωστόσο, ιδιαίτερα ενδιαφέρον να φανεί ποια θα είναι η τελική χωροθέτηση των θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο τους επόμενους μήνες, από τη στιγμή που η Αγκυρα έχει εκδηλώσει ευθέως την αντίδρασή της, συνδέοντάς την και με την ευρισκόμενη σε εξέλιξη διαδικασία Ελληνοτουρκικού Διαλόγου. Πρόκειται για μια σαφέστατη ένδειξη για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται η Αγκυρα το πνεύμα της Διακήρυξης των Αθηνών, ως ουσιαστική παύση άσκησης οποιασδήποτε αρμοδιότητας της Ελλάδας στο Αιγαίο, ακόμα και εις ό,τι αφορά περιβαλλοντικά θέματα. Κατ’ ορισμένες εκτιμήσεις, η τουρκική αντίδραση οφείλεται και στο γεγονός ότι η Αγκυρα δεν είχε ειδοποιηθεί για αυτή την ανακοίνωση. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι το θέμα των ζωνών NATURA 2000, ως δυνατότητα διασύνδεσης της κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου μέσω της Ε.Ε., είχε αναδειχθεί με αρκετή ένταση από τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, γεγονός το οποίο στην Αγκυρα δεν έχει λησμονηθεί και συνέβαλε σε κατά καιρούς ρητορικές Ελληνοτουρκικές εντάσεις.

Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια εντοπίζεται και στην επιλογή της Αγκυρας να εκπροσωπηθεί στο Συνέδριο “Our Ocean” που πραγματοποιείται την ερχόμενη εβδομάδα στην Αθήνα, σε χαμηλό υπηρεσιακό επίπεδο (Γενικού Διευθυντή υπουργείου Περιβάλλοντος). Υπενθυμίζεται ότι οι ανακοινώσεις των θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο έγιναν ενόψει του συγκεκριμένου διεθνούς συνεδρίου.

Ολα αυτά καταγράφονται ενώ δεν έχει προκύψει κάποια ουσιαστική πρόοδος στις Ελληνοτουρκικές συνομιλίες των τελευταίων μηνών και ενόψει της συνάντησης των δύο ηγετών Κυριάκου Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγκυρα στα μέσα Μαΐου. Οι δύο ηγέτες (που προγραμματίζεται να συναντηθούν και τον Ιούλιο στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον) κρατούν τον ρυθμό των Ελληνοτουρκικών επαφών και η συνάντησή τους θα κρίνει αν οι πρόσφατες τριβές, είναι ικανές να διακόψουν τη περίοδο νηνεμίας μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας. Δεν είναι ακόμα σαφές αν οι δύο υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν θα κατορθώσουν να έχουν κάποια σύντομη συνάντηση στις επόμενες εβδομάδες, προκειμένου να μιλήσουν για τις τελευταίες εξελίξεις. Σε λίγες ημέρες (22 Απριλίου) θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα ο επόμενος γύρος των στρατιωτικών Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), όπου δεν αναμένεται κάποια ιδιαίτερη εξέλιξη, τουλάχιστον με βάση την ατζέντα των συζητήσεων οι οποίες είναι περιορισμένες σε πολύ τυπικά θέματα.

Στις 26 Απριλίου ο υφυπουργός Εξωτερικών για την οικονομική διπλωματία Κώστας Φραγκογιάννης θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη για τη θετική ατζέντα, η οποία έχει τη δική της, περιορισμένη δυναμική. Ισως το πλέον ενδιαφέρον πείραμα είναι η βίζα των επτά ημερών που χορηγείται, κατόπιν εξαίρεσης που εξασφαλίστηκε από την Ε.Ε, σε Τούρκους πολίτες οι οποίοι επιθυμούν να επισκεφθούν συνολικά 10 νησιά του Ανατολικου Αιγαίου (Κάλυμνος, Λήμνος, Κως, Λέσβος, Χίος, Σάμος, Λέρος, Ρόδος, Σύμη και Καστελόριζο). Ως αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι υπάρχει πολύ αυξημένο ενδιαφέρον από τους Τούρκους επισκέπτες για τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Μένει να φανεί αν πιθανή αύξηση της επισκεψιμότητας σε αυτά τα νησιά που (με εξαίρεση τη Ρόδο) δεν έχουν την τουριστική κίνηση άλλων περιοχών στο Αιγαίο.