Του Κώστα Στούπα

1)Μισθοί Βουλγαρίας και τιμές Γερμανίας. Γιατί;

“Δεν μπορεί άλλο αυτή η χώρα να συνδυάζει τιμές τροφίμων Γαλλίας, ενοίκια Γερμανίας και μισθούς Βουλγαρίας.

Δε βγαίνει η εξίσωση…” ανέβασε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στα κοινωνικά δίκτυα πριν λίγες ημέρες.

Ο κ. Κασσελάκης έχει απόλυτο δίκιο.

Το …φανταστικό θα ήταν να είχαμε μισθούς Γερμανίας και Ολλανδίας και τιμές και ενοίκια Βουλγαρίας. Τούτο είναι πρακτικά και θεωρητικά αδύνατο όμως, γιατί οι υψηλοί μισθοί ανεβάζουν και τις τιμές των εγχωρίως παραγόμενων υπηρεσιών.

Το ιδανικό λοιπόν θα ήταν να είχαμε μισθούς και τιμές χώρας του ευρωπαϊκού βορρά. Αυτός είναι ο λόγος που μια σημαντική μερίδα των υψηλής ειδίκευσης νέων εγκαταλείπουν την Ελλάδα για τις χώρες αυτές.

Ποιος ευθύνεται όμως που στη μεταπολίτευση διαλύθηκε ο παραγωγικός ιστός της χώρας και πενταπλασιάστηκαν οι απασχολούμενοι πέριξ του Δημοσίου;

Η Ελλάδα διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό αρμάτων μάχης στην Ευρώπη. Γιατί η εταιρεία που τα παράγει όταν σχεδιάζει να δημιουργήσει μια νέα μονάδα στην Ευρώπη, επιλέγει μια χώρα της Ανατολικής Ευρώπης και όχι την Ελλάδα, όπου το εργατικό κόστος είναι σχεδόν παρόμοιο πλέον;

Η εξήγηση είναι απλή. Στην Ελλάδα ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού έχει κάποιο ακίνητο κοντά σε κάποια περιοχή με αρχαιολογικό ενδιαφέρον ή εξωτική θάλασσα. Με μια ταβέρνα ή πέντε ενοικιαζόμενα μπορεί να κερδίζει το χρόνο περισσότερα, απ’ ό,τι ένα μεσαίο στέλεχος επιχείρησης.

Αυτός είναι ο λόγος που ενώ η χώρα έχει μισθούς Βουλγαρίας – Ρουμανίας και τιμές Γερμανίας, χρειάζεται να καλέσεις εβδομάδες νωρίτερα για να κλείσεις ένα τραπέζι σε ταβέρνες, κέντρα διασκέδασης, γραφεία εκδρομών, νυχάδικα κλπ.

Παρά τις συνεχείς επεκτάσεις του μετρό, τις οδικές αρτηρίες ταχείας κυκλοφορίας και τα άλλα μεγάλα έργα υποδομής, το μποτιλιάρισμα στην Αθήνα έχει επανέλθει στην προ έργων Σημίτη εποχή, όταν η Κηφισίας δεν είχε καμιά ανισόπεδη και από την Κηφισιά μέχρι το Σύνταγμα έπρεπε να περάσεις από  30 φανάρια.

Στην Ελλάδα, ο μέσος μηνιαίος μισθός των 1.175 ευρώ είναι 20% χαμηλότερος απ’ ό,τι πριν από 15 χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας.

Παρ’ όλα αυτά ο μέσος μισθός της Ελλάδας δεν είναι χαμηλότερος από ανταγωνίστριες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Χώρες όπως η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, έχουν κάνει άλματα μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών δικτατοριών και έχουν φτάσει την Ελλάδα.

Επιπλέον οι χώρες αυτές έχουν περισσότερο πρόθυμο και πειθαρχημένο εργατικό δυναμικό, ευπρεπή πανεπιστήμια και ταχύτερη απόδοση δικαιοσύνης.

Κάποιος που θέλει να επενδύσει σε μια νέα βιομηχανική μονάδα και έχει να επιλέξει μεταξύ Ελλάδας και μιας χώρας της Ανατολικής Ευρώπης, τι θα επιλέξει;

Στα Βαλκάνια οι μισθοί παραμένουν χαμηλότεροι γιατί οι χώρες αυτές στερούνται υποδομών και η δικαιοσύνη και διαφθορά βρίσκονται σε χειρότερο επίπεδο από την Ελλάδα.

Στην Τουρκία ο μέσος μισθός είναι περίπου ο μισός αυτού της Ελλάδας. Έτσι εξηγείται το τουρκικό οικονομικό θαύμα. Η Τουρκία διανύει τα τελευταία 20 χρόνια την περίοδο που διάνυσε η Ελλάδα από το 1950 μέχρι το 1970. Όταν ο πληθυσμός αυξανόταν και οι μνήμες της φτώχειας και της καταστροφής της κατοχής διατηρούσαν τις απαιτήσεις χαμηλά και την πειθαρχία υψηλά.

Το χειρότερο όμως είναι πως σήμερα οι περισσότεροι Έλληνες θεωρούν πως κάποιος τους χρωστάει…

Το 2015 αυτοί που πίστευαν πως κάποιος μας χρωστάει ( ενώ εμείς χρωστούσαμε σε όλους) έλαβαν στο δημοψήφισμα πάνω από 60%.

Όταν το πιστεύεις αυτό δύσκολα μπορεί να βάλεις το κεφάλι κάτω να σηκώσεις τα μανίκια και να κάνεις ότι χρειάζεται για να καλυτερέψεις τη ζωή σου.

Δεν πιστεύω πως έχουμε αλλάξει νοοτροπία. Με την πρώτη αναταραχή πάλι οι “έμποροι φιδιών” και οι φελλοί θα επιπλεύσουν.

2)Το θερμοκήπιο των τραπεζών

Kε Στούπα καλημέρα.

Σας παρακολουθώ και σας διαβάζω πολλά χρόνια και σας συγχαίρω για τη δημοσιογραφική σας οξυδέρκεια. Συμφωνώ με πολλές -τις περισσότερες- από τις απόψεις που κατά καιρούς περιλαμβάνονται στα γραπτά σας και αποτελείτε για εμένα μια σταθερή πηγή ενημέρωσης μέσω της στήλης σας στο CAPITAL.

Λαμβάνω για πρώτη φορά τη χαρά και την πρωτοβουλία να απευθυνθώ απ’ ευθείας στο πρόσωπό σας και αφορμή γι’ αυτό αποτέλεσε το σημερινό (24/4/2024) άρθρο σας με τίτλο “Το θερμοκήπιο των τραπεζών“.

Eπιτρέψτε μου λοιπόν μία εποικοδομητική ελπίζω κριτική σε κάποια ειδικότερα σημεία των γραφομένων σας, αλλά και ένα γενικότερο σχολιασμό για το θέμα POS και τραπεζικής αγοράς.

Οι υπηρεσίες acquiring δεν παρέχονται και δεν υλοποιούνται πλέον απ’ ευθείας από τις ελληνικές Τράπεζες καθώς αυτές τα προηγούμενα χρόνια έσπευσαν να τις πωλήσουν σε πιο εξειδικευμένες εταιρίες του χώρου κρατώντας στην καλύτερη περίπτωση κάποια μικρά ποσοστά συμμετοχής. Παραθέτω εντελώς πρόχειρα σχετικό άρθρο του site σας:  Πώληση του συστήματος καρτών και από την Εθνική Τράπεζα | Capital. Ως εκ τούτου γίνεται φανερό πως τα POS δεν αποτελούσαν και δεν αποτελούν μία και τόσο επιθυμητή δραστηριότητα για τις ελληνικές Τράπεζες.

Ας γίνει σαφές ότι το κόστος/όφελος μίας συναλλαγής μέσω POS επιμερίζεται σε τρία μέρη :  VISA/ MASTERCARD/DINNERS κτλ, εκκαθαριστής συναλλαγών και πάροχος/acquirer. Το μερίδιο του λέοντος -που είναι ανελαστικό- ανήκει στους δύο πρώτους ενώ στον πάροχο/acquirer καταλήγει ένα μικρότερο μερίδιο το οποίο είναι και διαπραγματεύσιμο. Για να δοθεί σχηματικά ένα παράδειγμα σε μία συναλλαγή με χρέωση για το POS πχ 1% το 0,70-0,80% αφορά τη VISA και το εκκαθαριστή και το υπόλοιπο 0,20-0,30% τον acquirer (που τονίζω δεν είναι πλέον η Τράπεζα αλλά η Euronet, NEXI κ.α)

Υπάρχουν στον ανταγωνισμό και άλλοι παίκτες (πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η VIVA) που δεν είναι οι 4 συστημικές Τράπεζες . Ακολουθούν κάποια άλλη τιμολογιακή πολιτική? Μήπως είναι πιο φθηνές από τις Τράπεζες οι οποίες δέχονται την όλη κριτική?

“Δεν είναι μόνο τα POS όμως, αλλά συνολικότερα οι προμήθειες που επιβάλλουν οι τράπεζες για όλες τις συναλλαγές”.

Μήπως είναι αναληθές ότι οι ελληνικές Τράπεζες χρεώνουν ότι θέλουν και ότι έχουν υπέρογκα και αθέμιτα έσοδα από προμήθειες ? Νομίζω ότι ως απάντηση θα αρκούσε το εξής απόσπασμα:

Οι προμήθειες

Αποτελούν δε μόλις το 16,2% των συνολικών λειτουργικών τους εσόδων έναντι 28,2% του μέσου όρου των 107 ευρωπαϊκών συστημικών πιστωτικών ιδρυμάτων. Τράπεζες: Εντός στόχων η κερδοφορία και με τη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ – Οικονομικός Ταχυδρόμος – ot.gr

“Κρατούν χαμηλά τα επιτόκια καταθέσεων και επωφελούνται από την άνοδο των επιτοκίων χορήγησης που ακολουθούν τα επιτόκια της ΕΚΤ”.

Μετά την απόσπαση από τον ισολογισμό τους και τη μεταφορά 70-80δις κόκκινων δανείων σε τρίτους, οι ελληνικές Τράπεζες βρέθηκαν με πλεονάζουσα ρευστότητα σε επίπεδο καταθέσεων. Ως εκ τούτου και δεδομένου του νόμου της αγοράς (προσφορά και ζήτηση) η τιμολόγηση ενός αγαθού που είναι σε αφθονία μοιραία χαμηλώνει. Υψηλότερα επιτόκια καταθέσεων θα προσφερθούν όταν οι καταθέσεις γίνουν σπανιότερες δηλαδή όταν οι χορηγήσεις των Τραπεζών αυξηθούν σε επίπεδα του παρελθόντος.

Η πιστωτική δε επέκταση είναι ο μεγάλος στόχος όλων των Τραπεζών και αποτελεί μεγάλο λάθος να θεωρεί η κοινή γνώμη ότι οι Τράπεζες δε δίνουν δάνεια. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο και οι ελληνικές Τράπεζες (εν μέσω δύσκολης επιτοκιακής συγκυρίας λόγω ΕΚΤ) βρίσκονται σε συνεχή αναζήτηση αξιόχρεων φυσικών και νομικών προσώπων. Το 2022 η συνολική πιστωτική επέκταση ήταν €8δις ενώ το 2023 ήταν €4,2δις τη στιγμή που στην ΕΕ ήταν μηδενική. Για το 2024 οι στόχοι συνεχίζουν να είναι φιλόδοξοι. 

Τέλος θεωρώ ότι η τοποθέτηση της πλεονάζουσας ρευστότητας σε ότι μπορεί να μεγιστοποιήσει την απόδοση/κερδοφορία τη στιγμή που η ζήτηση δανείων δεν είναι τόσο ισχυρή, αποτελεί μια απόλυτα θεμιτή πολιτική (σε ασφαλή μάλιστα assets).    

“Τούτο δεν είναι ηθικά ορθό πριν εξυγιανθούν, καθώς ο Έλληνας φορολογούμενος τα τελευταία χρόνια έχει χρηματοδοτήσει με αρκετές δεκάδες δισ. ευρώ για ανακεφαλαιοποιήσεις και εγγυήσεις”.

Oι ελληνικές Τράπεζες δεν είναι αρκετά υγιείς? Ποιος το κρίνει αυτό? Η ΕΚΤ, ο επόπτης (SSM) και οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης συμφωνούν? Τα συνεχή πχ επιτυχημένα placements τι δείχνουν? Mετά από 15 πέτρινα χρόνια το να διανεμηθεί το 10-20/25% των κερδών μίας χρήσης είναι αθέμιτο? Θα τις αποδυναμώσει ή θα ενισχύσει τη σχέση με τους μετόχους και γενικότερα με τις κεφαλαιαγορές/χρηματαγορές που έχουν τόσο ανάγκη?

Όσο για το Έλληνα φορολογούμενο και το κόστος που αυτός επωμίστηκε, ο κος Στουρνάρας μιλώντας πολύ πρόσφατα στη Βουλή ανέφερε:

Θετικό κατά 3,5 δισ. ευρώ είναι μέχρι στιγμής για τον Έλληνα φορολογούμενο το ισοζύγιο κόστους – οφέλους από την εξυγίανση των τραπεζών.

Τράπεζες: Ο αναλυτικός “λογαριασμός” της εξυγίανσής τους – Κόστος 50,2 δισ. για το Δημόσιο, όφελος 53,7 δισ. μέχρι σήμερα | Insider

H συζήτηση είναι μεγάλη και δεν μπορεί να εξαντληθεί σε μία επιστολή λίγων γραμμών, ενώ σαφώς υπάρχουν κακώς κείμενα στην Τραπεζική αγορά της οποίας σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα αποτελεί κατά την άποψη μου η υπερσυγκέντρωση και η ολιγοπωλιακή της μορφή (δυστυχώς λόγω μεγέθους χώρας ολιγοπώλια σχηματίζονται σε πολλούς τομείς οικονομικής δραστηριότητας) .

Ωστόσο βάσει των ανωτέρω θεωρώ πως στο σημερινό άρθρο σας καταγράφονται αρκετές  για το επίπεδό σας ανακρίβειες και θέσεις που υιοθετούν μάλλον λαϊκίστικες προσεγγίσεις και μη ορθολογικά σλόγκαν που καλό είναι να μην αναπαράγονται από έγκριτες πένες όπως η δική σας. Κατά την ταπεινή μου άποψη το σημερινό σας άρθρο κρίνεται κατώτερο των δημοσιογραφικών standards που μας έχετε συνηθίσει όλα αυτά τα χρόνια. 

Ελπίζω η καλοπροαίρετη κριτική μου να εκληφθεί ως αντίλογος εξίσου καλοπροαίρετα και από την πλευρά σας.

Παρακαλώ πολύ τα προσωπικά μου στοιχεία να μη κοινοποιηθούν ενώ θα χαιρόμουν ιδιαίτερα αν θα θέλατε να απαντήστε/τοποθετηθείτε.

Με απεριόριστη εκτίμηση

Δημήτριος Γαλίτσης

ΜSc in Banking and Finance

Tραπεζικός Υπάλληλος

Απάντηση: Σας  ευχαριστώ για το εποικοδομητικό σας σχόλιο.  Η άποψή μου είναι εγγύτερη στην κλασική οικονομική αντίληψη και ως εκ τούτου  είναι διαφορετική.

Μια  επιχείρηση που δεν διαθέτει τα απαραίτητα ίδια κεφάλαια δεν πρέπει να της επιτρέπεται να λειτουργεί, πόσο μάλλον να διανέμει μερίσματα.

Αυτό συμβαίνει κατ’ εξαίρεση στις τράπεζες καθώς σε όλες τις άλλες περιπτώσεις παντού στο κόσμο επιχειρήσεις με αρνητική καθαρή θέση καλούνται είτε να πραγματοποιήσουν αύξηση κεφαλαίου είτε να μπουν σε εκκαθάριση.

Έχω υπόψη τους αριθμούς που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος όπου φαίνεται πως ως Δημόσιο έχουμε στηρίξει με περισσότερα των 50 δισ. ευρώ τις τράπεζες αλλά έχουμε αποκομίσει περί τα 53 δισ. ευρώ.

Διατηρώ επιφυλάξεις για τους αριθμούς και την φιλοσοφία που παρουσιάζονται.

Στον ποσό αυτό του οφέλους π.χ. συμπεριλαμβάνονται και τα 38,3 δισ. του PSI. Κακώς υπολογίζεται έτσι το ποσό αυτό.

Την περασμένη δεκαετίας το ελληνικό δημόσιο χρεοκόπησε και αναγκάστηκε να “κουρέψει” το χρέος του. Το γεγονός πως οι ελληνικές τράπεζες διέθεταν τόσο μεγάλη έκθεση στα ομόλογα για χώρας με τόσο υψηλό χρέος και άσωτη δημοσιονομική πολιτική είναι λάθος. Το ίδιο λάθος επαναλαμβάνουν  και τώρα. Αν αύριο π.χ. υπάρξει μια θερμή αναμέτρηση της Ελλάδας με κάποια γειτονική χώρα, τι πιθανότητες υπάρχουν το ελληνικό δημόσιο να συνεχίσει να καλύπτει τις υποχρεώσεις του;

Η Τράπεζα της Ελλάδος αντιλαμβάνεται τα  38,3 δισ. ευρώ σαν δώρο των τραπεζών προς το Δημόσιο, ενώ θα μπορούσε κάποιος να τα χαρακτηρίσει σαν μια λάθος τοποθέτηση. Όπως λάθος τοποθέτηση έκαναν και οι μικρομολογιούχοι που “κουρεύτηκαν”. Υπό την έννοια που το θέτει η Τράπεζα της Ελλάδος και εσείς, οι μικρομολογιούχοι, με βάση το δίκαιο της ίσης μεταχείρισης δικαιούνται να απαιτήσουν φοροαπαλλαγές ή ανάλογα οφέλη από τα “κουρεμένα” ποσά με τα οποία έχουν χρηματοδοτήσει το δημόσιο. Δεν είναι έτσι όμως…

Επιπλέον, δεν βλέπω κάπου στο λογαριασμό τα 20 και πλέον δισ. ( τώρα έχουν μειωθεί κοντά στα 12) της αναβαλλόμενης φορολογίας.

Επίσης, δεν βλέπω κάπου τις εγγυήσεις που έχει δώσει το Δημόσιο στις εταιρείες διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν εκχωρήσεις οι τράπεζες σε αυτές. Μιλάμε για αρκετά επιπλέον δισ. ευρώ. Αν αντιλαμβάνομαι σωστά τα “κόκκινα δάνεια” ήταν ένα πρόβλημα των τραπεζών. Ας αναλάμβαναν οι ίδιες τις εγγυήσεις προς τις εταιρείες διαχείρισης αν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά, λόγω π.χ. αντιδράσεων σε πλειστηριασμούς ή καθυστερήσεων της δικαιοσύνης.

Τα τελευταία χρόνια οι τράπεζες αποτελούσαν το εύκολο στόχο των λαϊκιστών. Η στήλη αυτή έχει υπερασπιστεί το ρόλο τους να κερδίζουν με θεμιτό τρόπο σε μια ελεύθερη ανταγωνιστική αγορά καθώς έχει αποκρούσει τις “θεωρίες συνομωσίας”.

Όπως όλες οι επιχειρήσεις όμως θα πρέπει να επενδύουν με πραγματικά λεφτά των μετόχων τους και όταν γράφουν ζημιές να τις αναλαμβάνουν εξ ολοκλήρου οι ίδιοι. Οι λογιστικές αλχημείες και κεφάλαια από το πουθενά (μελλοντικούς φόρους) δεν συνιστούν διάφανες πρακτικές και αφήνουν περιθώρια για αρνητική προπαγάνδα.

kostas.stoupas@capital.gr