Με εμφατικό τρόπο δύο τραπεζίτες, ένας βιομήχανος και ένας οικονομολόγος, που έχουν συνδέσει τη επαγγελματική τους διαδρομή με σημαντικούς σταθμούς της χώρας στη διάρκεια της μεταπολίτευσης αλλά και της κρίσης χρέους της χώρας, τόνισαν την ανάγκη της υλοποίησης πραγματικών μεταρρυθμίσεων ώστε η ελληνική οικονομία να ανακτήσει το χαμένο έδαφος της δεκαετούς ύφεσης, συγκλίνει με την Ευρώπη και να μη βρεθεί αντιμέτωπη με μία νέα δημοσιονομική καταστροφή.

Ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών κ. Γκίκας Χαρδούβελης, ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank κ. Φωκίων Καραβίας, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Mytilineos κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος και ο κ. Νίκος Βέττας γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ και καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών μίλησαν για την «Πρώτη και Δεύτερη Μεταπολίτευση της Ελληνικής Οικονομίας».

Wood: Τα «ψιλά γράμματα» της ανάκαμψης της Ελλάδας, τι δε λένε οι αριθμοί

Ήταν ο τίτλος του πάνελ που διοργάνωσε ο «Κύκλος Ιδεών» στο πλαίσιο του συνεδρίου με θέμα «Η Καμπύλη της Μεταπολίτευσης (1974-2024). Στο πάνελ συμμετείχε και ο οικονομικός αναλυτής του KReport κ. Κώστας Καλλίτσης.

Οι δύο μεταπολιτεύσεις της ελληνικής οικονομίας

Οι διοργανωτές του συνεδρίου σήμαναν ως πρώτη μεταπολίτευση της ελληνικής οικονομίας το 1974 μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και ως δεύτερη μεταπολίτευση την περίοδο μετά την έξοδο της χώρας από τη δημοσιονομική κρίση και τα μνημόνια.

Οι περισσότεροι συμμετέχοντες στο πάνελ εντόπισαν τα «αμαρτήματα» των κυβερνήσεων στη διάρκεια των πέντε δεκαετιών στο πεδίο της ελληνικής οικονομίας.

Ενδεικτικές ήταν οι επισημάνσεις του κ. Βέττα, ο οποίος τόνισε «την απώλεια εθνικού χώρου μετά την εθνική τραγωδία του 1974» αλλά και «τον τρόπο χειρισμού της οικονομικής κατάστασης μετά το 2000, όταν χρειαστήκαμε τρία προγράμματα (μνημόνια) για την έξοδο από την κρίση». Για να υπογραμμίσει το γεγονός πώς «σε όλα αυτά τα χρόνια δεν μπορώ να σκεφτώ και να βρω μία χώρα που να κατέγραψε τη μικρότερη πρόοδο σε σχέση με την Ελλάδα. Ακόμη και πρώην ανατολικές οικονομίες αλλά και οι χώρες της Ιρλανδίας και της Ιβηρικής πέτυχαν συστηματική ανάπτυξη».

Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας (Photo credits: Χρίστος Σιμάτος)

Από την πλευρά του ο κ. Χαρδούβελης αναφέρθηκε στα χρόνια πριν την οικονομική κρίση, την εποχή της εισόδου της χώρας στην ΟΝΕ: «Ζήσαμε μία έντονη εποχή που είχαμε υπερκατανάλωση και ένα δημόσιο που ξόδευε παραπάνω. Αυτές οι δύο ανισορροπίες εμφανίστηκαν το 2009. Δεν το κατάλαβε κανείς. Υπήρχε εφησυχασμός. Ακόμη και οι ξένοι αναλυτές μας θεωρούσαν μια μικρή Γερμανία. Δεν υπήρχε πειθαρχία. Ήταν ένα περιβάλλον ευδαιμονίας και η είσοδος στην ΟΝΕ ηταν υπνωτικό χάπι», είπε για να επισημάνει: «Κι ενώ μπαίνοντας στην ΟΝΕ θα έπρεπε να μεταρρυθμιζόμαστε, εντούτοις περνάγαμε καλά και δεν το κάναμε Κάποιες μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν κόπηκαν στο ξεκίνημα. Όπως το ασφαλιστικό στην εποχή της κυβέρνησης Σημίτη».

Ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών Γκίκας Χαρδούβελης (Photo credits: Χρίστος Σιμάτος)

Ο κ. Καραβίας αναφερθείς στο παρελθόν παρέθεσε συγκριτικά στοιχεία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία: «Το 1995 το ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν στα 140 δισ. ευρώ και της Τουρκίας ήταν κοντά στα 170 δισ. ευρώ. Για τη χώρα μας σήμερα είναι στα 200 δισ., ενώ στην Τουρκία το ΑΕΠ είναι στα 800 δισ. ευρώ. Αυτά τα μεγέθη ας αποτελέσουν τροφή για σκέψη ως προς τη θέση της χώρας μας».

Ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank κ. Φωκίων Καραβίας (Photo credits: Χρίστος Σιμάτος)

Ο κ. Μυτιληναίος έκανε αναδρομή στις κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Ανδρέα Παπανδρέου. Αναφορικά με την περίοδο Καραμανλή θύμισε την εποχή των πρώτων κρατικοποιήσεων (περίπτωση ομίλου Ανδρεάδη). Περνώντας στην εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου είπε πώς «ο Ανδρέας Παπανδρέου παραμένει ακόμη και σήμερα ο πλέον δημοφιλής πολιτικός.

Πλην όμως τότε ξεκίνησε το ξεχείλωμα της ελληνικής οικονομίας. Ήταν η εποχή της δημιουργίας του Οργανισμού Ανασυγκρότησης Προβληματικών Επιχειρήσεων όπου φορτώθηκαν στο δημόσιο χρεοκοπημένες επιχειρήσεις. Εκεί είχαμε τα φαινόμενα διαφθοράς και των πρασινοφρουρών…»

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Mytilineos κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος (Photo credits: Χρίστος Σιμάτος)

Ο επιχειρηματίας μιλώντας για τη δεύτερη κυβέρνηση Παπανδρέου θύμισε την εποχή της πολιτικής αστάθειας με τη συνέχεια στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη: «Η κυβέρνηση του Μητσοτάκη δεν στάθηκε γιατί ο ίδιος ήταν πολύ μπροστά ως πολιτικός από την εποχή του». Αναφέρθηκε με θετικό τρόπο στην κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη, ενώ για τις κυβερνήσεις Κώστα Καραμανλή και Γιώργου Παπανδρέου, υποστήριξε ότι «η κατάσταση ξεκίνησε να εκτραχύνεται».

Ο κ. Καλλίτσης τόνισε στη διάρκεια της τοποθέτησης του ό,τι «το 2008 κι ενώ τα σημάδια της κρίσης ήταν ορατά το πολιτικό σύστημα συνέχιζε να αντιμετωπίζει τη χώρα ως πολιτικό λάφυρο και να συνεχίζει τη δημοσιονομική κρεπάλη». Σημείωσε δε, την πολιτική ατολμία για «πειθαρχία αλλά και για αποφάσεις που θα μπορούσαν να περιορίσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης».

Οι μεταρρυθμίσεις

Με δεδομένο το ασφαλές πλαίσιο που έχει τεθεί μέχρι το 2032 για το δημοσιονομικό χρέος της χώρας οι ομιλητές αναφέρθηκαν στη συνέχεια στους επιχειρηματικούς τομείς που πρέπει να βασιστεί η ελληνική οικονομία για να μη βρεθεί αντιμέτωπη εκ νέου με μία κρίση αλλά και στις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να υλοποιηθούν.

Ο οικονομικός αναλυτής του KReport κ. Κώστας Καλλίτσης (Photo credits: Χρίστος Σιμάτος)

«Σήμερα προσπαθούμε να διορθώσουμε έγκαιρα τα λάθη του παρελθόντος πριν μας ασκηθεί η πίεση του δημοσιονομικού χρέους που είναι στον ορίζοντα», παρατήρησε ο κ. Βέττας.

Ο ίδιος χαρακτήρισε ελπιδοφόρο το γεγονός πώς «τα τελευταία 8 με 9 χρόνια οι εξαγωγές διπλασιάστηκαν», είπε και συνέχισε: «Έχουμε ένα θετικό ριμπάουντ, το Ταμείο Ανάκαμψης βοηθά και πολλοί λέμε ότι δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε νέα συνταγη Αν αφαιρέσουμε τους πόρους τους Ταμείου Ανάκαμψης και της ανάκαμψης μετά την πανδημία οι ρυθμοί ανάπτυξης παραμένουν ασθενικοί. Χρειάζεται υπέρβαση για να πιάσουμε ρυθμούς στο 2% με 3%». Ο κ. Βέττας μιλώντας για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις είπε πώς «μιλάμε για ταχύτητα στην απονομή Δικαιοσύνης ή για καλύτερα δημόσια πανεπιστήμια. Πρέπει, όμως, αυτοί που υποστηρίζουν τα παραπάνω να γίνουν πιο εμφατικοί έναντι εκείνων που θεωρούν ότι δεν πρέπει να αλλάξει κάτι».

Συνολικές επενδύσεις

Ο κ. Χαρδούβελης τόνισε την απόσταση που πρέπει να διανύσει η ελληνική οικονομία: «Το 2007 – 2009 ήμασταν σε όρους ΑΕΠ στο 77% της ευρωζώνης. Πέσαμε δραματικά, ανεβήκαμε λίγο και είμαστε στο 60%. Αυτή είναι η πτώχευση. Αυτό έγινε επειδή είχαμε πτώση 20 μονάδες. Οι άλλοι προόδευαν και το χάσμα είναι στο 34% και ανά κάτοικο στο17%. Είχαμε και μία δεύτερη απώλεια χάσαμε το 6% του πληθυσμού ενώ στην Ευρώπη ανέβηκε 4%. Να μην ξεχνάμε το γεγονός της υπογεννητικότητας», είπε και τόνισε: «Αν τρέχουμε με έναν ρυθμό ανάπτυξης 2% και η ευρωζώνη με 1% για να ξαναφτάσουμε στο 77% χρειάζονται δύο δεκαετίες».

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Εθνικής Τράπεζας «θα πρέπει να βρούμε κάτι άλλο που θα μας οδηγήσει υψηλότερα. Και πρέπει να δούμε συνολικά τις επενδύσεις. Να μην επαφιόμαστε στον τουρισμό και το real estate».

Ο κ. Χαρδούβελης μίλησε για τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και τη στροφή στην ψηφιακή οικονομία, τις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού αλλά και στην αναβάθμιση της εκπαίδευσης και της παιδείας: «Εκεί είναι τα λεφτά», είπε χαρακτηριστικά.

Ναυτιλία, βιομηχανία και ενέργεια

Ο κ. Καραβίας συμφώνησε με τον κ. Χαρδούβελη και τόνισε ότι απαιτούνται επενδύσεις: «Έχουμε ισχυρές επιχειρήσεις κι έχουμε και ισχυρές τράπεζες που μπορούν να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις. Τα κοινοτικά χρήματα δεν θα τα χούμε για πάντα και το μομέντουμ για την Ελλάδα είναι τώρα θετικό».

Ο ίδιος έφερε ως παραδείγματα τους τομείς της ναυτιλίας, της ενέργειας, της ναυπηγικής βιομηχανίας αλλά και της μεταποίησης: «Έχουμε μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας αλλά χρειάζεται να γίνει πιο γρήγορος και πιο βαθύς».

Το ορόσημο του 2032

Τέλος ο κ. Μυτιληναίος σημείωσε «το μεγάλο ορόσημο που είναι το 2032. Έχει φτιαχτεί ένα προφίλ δημόσιου χρέους που είναι ασφαλές. Αλλά αν το ΑΕΠ δεν ανέβει μέχρι τότε, τα σπρεντ θα αρχίσουν και πάλι να αυξάνονται».

Μίλησε για τη σημασία της βιομηχανίας: «Στη βιομηχανία είμαστε μπαρουτοκαπνισμένοι. Στην περίοδο της κρίσης εξ ανάγκης βγήκαμε στο εξωτερικό και αναζητήσαμε τις εξαγωγές και τις δραστηριότητες εκτός συνόρων».

Ο κ. Μυτιληναίος υπογράμμισε και το θετικό μομέντουμ για τη χώρα έναντι της Ευρώπης: «Το μομέντουμ είναι θετικό για τη χώρα. Το ευρωπαϊκό περιβάλλον είναι αρνητικό. Η Ευρώπη θα επιβαρυνθεί με εκατοντάδες δισεκατομμύρια αμυντικών δαπανών. Κι επίσης θα επιβαρυνθεί υπέρμετρα με το κόστος της πράσινης μετάβασης. Αν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί δεν συγχρονίσουν την πράσινη μετάβαση με τις δυνατότητες της πραγματικής οικονομίας τότε η κατάσταση θα δυσκολέψει».