Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης

Η αποστολή VERITAS στην Αφροδίτη πήρε το πράσινο φως. Η NASA πρόσφερε νέες λεπτομέρειες σχετικά με το πότε θα γίνει η εκτόξευση και τι ελπίζουν να μάθουν οι επιστήμονες για τον πλανήτη και την κλιματική αλλαγή.

Πριν από λίγο λιγότερο από ένα χρόνο, φαινόταν ότι η Αφροδίτη ήταν εκτός στόχων της NASA. Η πρόταση προϋπολογισμού του 2024 του Προέδρου Biden μείωσε σημαντικά τη χρηματοδότηση της αποστολής, θέτοντάς την σε «βαθύ πάγωμα». Σήμερα ωστόσο, η διαστημική υπηρεσία είναι για άλλη μια φορά αισιόδοξη για την εξερεύνηση ενός από τους πιο κοντινούς γείτονες της γης.

Η αποστολή VERITAS (Venus Emissivity, Radio Science, InSAR, Topography, and Spectroscopy) επιστρέφει στο χρονοδιάγραμμα, με μόνο μια μικρή καθυστέρηση, αποτέλεσμα κάποιων ανακατατάξεων του προϋπολογισμού και ορισμένων πολύ έντονων λόμπι. Η διαστημική υπηρεσία σχεδιάζει τώρα να στείλει ένα διαστημικό σκάφος στην Αφροδίτη γύρω  στο 2031, λίγα χρόνια αργότερα από το αρχικό της σχέδιο για εκτόξευση το 2027. Τι άλλαξε – και ποια είναι τα θετικά του να πάμε στην Αφροδίτη;

Γιατί είχε τεθεί σε αναστολή η αποστολή στην Αφροδίτη;

Το 2022, μια ανεξάρτητη ανασκόπηση βρήκε θεσμικά προβλήματα στο Εργαστήριο Αεριωθούμενης Προώθησης της NASA. Αυτό επηρέασε πολλές αποστολές, συμπεριλαμβανομένης της VERITAS. Το αίτημα προϋπολογισμού της διαστημικής υπηρεσίας για το 2024 προέβλεπε μόνο 1,5 εκατομμύρια δολάρια για την εξερεύνηση της Αφροδίτης, η οποία θεωρήθηκε ως μια αθόρυβη ακύρωση της αποστολής.

Η επιστημονική κοινότητα διαμαρτυρήθηκε έντονα για την απόφαση, ξεκινώντας μια εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη διάσωση του προγραμματος VERITAS και προτρέποντας την Planetary Society να εκδώσει μια ανακοίνωση που περιεγραφε την καθυστέρηση της VERITAS ως «απαράδεκτη». Παρά το γεγονός ότι έλαβε έναν προϋπολογισμό που ήταν σχεδόν 500 εκατομμύρια δολάρια λιγότερα από ό,τι το 2023, η NASA άκουσε αυτές τις διαμαρτυρίες και ενημέρωσε την ομάδα VERITAS αυτή την εβδομάδα ότι προχωρούσε με την αποστολή.

Τι θα μελετήσει η αποστολή στην Αφροδίτη;

Η VERITAS ελπίζει να παράγει για πρώτη φορά χάρτες ραντάρ υψηλής ανάλυσης της επιφάνειας της Αφροδίτης. Οι επιστήμονες είναι περίεργοι να μάθουν ποιες είναι οι τρέχουσες γεωλογικές διεργασίες στον πλανήτη και να αναζητήσουν επίσης στοιχεία για το αν υπάρχει (ή υπήρχε) νερό σ’ αυτόν.

Αρχικά, οι χάρτες VERITAS προορίζονταν να βοηθήσουν μια άλλη αποστολή της NASA στην Αφροδίτη που ονομάζεται DAVINCI (Deep Atmosphere Venus Investigation of Noble gasses, Chemistry, and Imaging), η οποία θα ερευνούσε τα σύννεφα του πλανήτη και θα προσπαθούσε να φτάσει στην επιφάνεια του. Δεν υπάρχει καμία πληροφορια για την κατάσταση αυτής της αποστολής αυτή τη στιγμή.

Γιατί πρέπει να μας ενδιαφέρει το ότι θα πάει η NASA στην Αφροδίτη;

Η Αφροδίτη είναι το χειρότερο σενάριο κλιματικής αλλαγής. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ήταν κάποτε ένας πλανήτης που έμοιαζε με τη γη. Σήμερα, είναι ένα τοπίο κόλασης, με σύννεφα πυκνά σε διοξείδιο του άνθρακα και μια βάναυσα (και θανατηφόρα) καυτή επιφάνεια. Η Αφροδίτη βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη του ήλιου μας, επομένως οι επιστήμονες πιστεύουν ότι εδώ και πολύ καιρό υπέστη κάποιο είδος θερμοκηπίου που έβρασε τους ωκεανούς της και σκότωσε τον πλανήτη.

Δεν γνωρίζουμε πώς συνέβη αυτό, αλλά μελετώντας τον πλανήτη, οι επιστήμονες μπορεί να είναι σε θέση να μάθουν περισσότερα για το τι θα μπορούσε να συμβεί εάν η κλιματική αλλαγή παραμείνει ανεξέλεγκτη εδώ, καθώς και πώς οι πλανήτες μπορούν να παραμείνουν φιλόξενοι για τη ζωή.

Έχει πάει ποτέ η NASA στην Αφροδίτη;

Έχει, αλλά έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε. Ο ανιχνευτής Magellan ήταν το πρώτο διαστημικό σκάφος που απεικόνισε την επιφάνεια της Αφροδίτης. Η VERITAS θα το έκανε με πολύ υψηλότερη ανάλυση και ευκρίνεια τωρα. Το Magellan εκτοξεύτηκε το 1989 και τελείωσε την αποστολή του το 1994, όταν κάηκε μετά την εντολή να βουτήξει στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης.

Ο Magellan διαπίστωσε ότι τουλάχιστον το 85% της επιφάνειας της Αφροδίτης καλύπτεται από ηφαίστεια και ηφαιστειακές ροές. Επίσης επαλήθευσε υψηλές επιφανειακές θερμοκρασίες 475 βαθμων Κελσίου και υψηλές ατμοσφαιρικές πιέσεις (συγκρίσιμες με αυτές που βρίσκει κανείς περισσότερο από μισό μίλι κάτω από την επιφάνεια των ωκεανων της Γης). Συνολικά, η NASA έχει στείλει μόλις τρία διαστημόπλοια σε τροχιά γύρω από την Αφροδίτη τα τελευταία 65 χρόνια.

Είναι η NASA ο μόνος διαστημικός οργανισμός που στοχεύει την Αφροδίτη;

Όχι. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος ενδιαφέρεται επίσης να μελετήσει τον πλανήτη και έχει προγραμματίσει μια εκτόξευση στις αρχές της δεκαετίας του 2030. Αυτό θα θέσει διαστημόπλοιο της ESA σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη περίπου την ίδια στιγμή με τον VERITAS. Οι Ευρωπαίοι αστρονόμοι αρχικά ήλπιζαν να έχουν ήδη αποτελέσματα από την πτήση της NASA για να τους βοηθήσουν να βελτιώσουν το σχέδιο για την αποστολή τους.

Θα επηρεάσει η VERITAS τις αποστολές στη Σελήνη ή τον Άρη;

Όχι. Αυτές οι αποστολές παραμένουν προτεραιότητα της NASA και τα χρήματα που προορίζονται για την VERITAS δεν θα έχουν καμία επίδραση σε αυτές τις πτήσεις.

Πηγή: Fast Company