Σε πρόσφατο άρθρο μας με τίτλο ” Καλπάζουν πληθωρισμός και φτώχεια στην Τουρκία-Αδιέξοδο για τον Ερντογάν που βλέπει τον πόλεμο ως λύση”, αναφερθήκαμε στην τραγική κατάσταση της τουρκικής οικονομίας και στην αύξηση των επιτοκίων  κατά 50% από την Κεντρική Τράπεζα των ‘γειτόνων” ,σε μια προσπάθεια τιθάσευσης του πληθωρισμού, ο οποίος μεγενθύνεται συνεχώς.

Οι τιμές για τον καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 67% από πέρυσι τον Φεβρουάριο και αυτό είναι μόνο σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ενώ  ανεπίσημες εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο πραγματικός πληθωρισμός στη χώρα θα μπορούσε να είναι άνω του 100%.

Η Τουρκία χρειάζεται τη στήριξη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ)

Συνεπώς  αν  μια χώρα την παρούσα περίοδο χρειαζόταν ένα οικονομικό πρόγραμμα του  Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για να σταθεροποιήσει την οικονομία της,  αυτή θα ήταν η Τουρκία του Ρετζέπ Ερντογάν.

Σύμφωνα με συναφές με το θέμα άρθρο  Διεθνούς ΜΜΕ,  “Δεν είναι απλώς ότι η χώρα του έχει πρόβλημα πληθωρισμού και ισοζυγίου πληρωμών, αλλά και το γεγονός  ότι τα χρόνια της ασταθούς διαχείρισης της οικονομικής πολιτικής του Ερντογάν έχει υπονομεύσει σημαντικά την εσωτερική και διεθνή οικονομική εμπιστοσύνη της” , στο οποίο επισημαίνει:

“Το ΔΝΤ θα μπορούσε να βοηθήσει την Τουρκία να αποκαταστήσει την οικονομική σταθερότητα όχι μόνο παρέχοντας την τόσο αναγκαία συναλλαγματική υποστήριξη. Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στο σχεδιασμό ενός συνεκτικού προγράμματος οικονομικής σταθεροποίησης και να δώσει τη σφραγίδα της έγκρισής του για αυτό το πρόγραμμα.

Με αυτόν τον τρόπο, το ΔΝΤ θα μπορούσε να ενισχύσει την οικονομική εμπιστοσύνη και να λειτουργήσει ως το deus-ex-machina που επιτρέπει στη χώρα να μπει σε μια καλύτερη οικονομική πορεία.

Τα σοβαρά λάθη του Ερντογάν  στην οικονομική διακυβέρνηση της χώρας του

Θα ήταν χονδροειδής υποτίμηση να πούμε ότι ο Ερντογάν έχει μεγάλο έλλειμμα οικονομικής αξιοπιστίας.

Για πολλά χρόνια, προσκολλήθηκε στην εκκεντρική άποψη ότι τα υψηλά επιτόκια δεν ήταν θεραπεία για τον πληθωρισμό, αλλά μάλλον ήταν η αιτία του. Σε μια εποχή που ο υπόλοιπος κόσμος αύξανε τα επιτόκια για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό, πίεσε την κεντρική τράπεζα να μειώσει τα επιτόκια.

Κατά καιρούς προχώρησε σε απολύσεις Διοικητών Κεντρικής Τράπεζας από την ιδιοτροπία  του και την τάση που είχε να επιβάλλει τη θέλησή του στο υπουργείο Οικονομικών της χώρας του, όπως υπογραμμίστηκε από τον διορισμό του γαμπρού του ως υπουργού Οικονομικών της Τουρκίας.

Ως αποτέλεσμα αυτών των ανορθόδοξων πολιτικών, τα τελευταία χρόνια, οι οικονομικές επιδόσεις της Τουρκίας απείχαν πολύ από τα επιθυμητά  επίπεδα.

Ο πληθωρισμός απογειώθηκε, η ζήτηση για δολάρια έφθασε στα ύψη, το νόμισμα έπεσε σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, τα διεθνή αποθέματα της χώρας εξαντλήθηκαν και οι ξένοι επενδυτές κατευθύνθηκαν προς την πόρτα της εξόδου.

Οι διορθωτικές κινήσεις του Ιουνίου 2023 δεν σταμάτησαν την κατρακύλα της Τουρκικής οικονομίας

Σίγουρα, τα γεγονότα του περασμένου Ιουνίου ανάγκασαν τον Ερντογάν να κάνει μια ενοχλητική αναστροφή πολιτικής και να υιοθετήσει μια πιο ορθόδοξη νομισματική πολιτική.

Ο πληθωρισμός ήταν σε άνοδο, η τουρκική λίρα βρισκόταν στα τάρταρα, η χώρα είχε  έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και οι ντόπιοι κατέφυγαν στο δολάριο. Με την πλάτη στον τοίχο, διόρισε έναν ορθόδοξο διοικητή της κεντρικής τράπεζας και υπουργό Οικονομικών, που ήταν σεβαστοί στους οικονομικούς κύκλους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Τους έδωσε επίσης άδεια να ακολουθήσουν μια πιο ορθολογική πορεία οικονομικής πολιτικής.

Από τον Ιούνιο του 2023, η τουρκική κεντρική τράπεζα έχει αυξήσει τα επιτόκια κατά περισσότερες από 40 ποσοστιαίες μονάδες στο σημερινό τους επίπεδο του 50%.

Ωστόσο, αυτό δεν έχει ακόμη επηρεάσει τον πληθωρισμό των τιμών και των μισθών.

Τους τελευταίους 12 μήνες, ο πληθωρισμός ήταν 67%, ενώ τα υψηλά επιτόκια απέτυχαν  να σταθεροποιήσουν το νόμισμα.

Από την αρχή του τρέχοντος έτους, η τουρκική λίρα έχει υποχωρήσει πάνω από 7% και τώρα βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό πάνω από 30 τουρκικές λίρες ανά δολάριο.

Όχι πολύ καιρό πριν, από τον Σεπτέμβριο του 2021, η τουρκική λίρα ήταν κάτω από τις 10 ανά δολάριο.

Οι προοπτικές της Τουρκίας για σταθεροποίηση του πληθωρισμού σύντομα δεν φαίνεται να είναι καλές.

Ακόμη και στο 50% τα επιτόκια είναι σημαντικά χαμηλότερα από τον πληθωρισμό της χώρας.

Εν τω μεταξύ, η χώρα κινδυνεύει να εισέλθει σε μια σπείρα μισθών-τιμών.

Υπογραμμίζουμε σε αυτό αυτό το σημείο, ότι ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε πρόσφατα κατά 49%  ενόψει των τοπικών εκλογών στο τέλος του μήνα.

Η απέχθεια του Ερντογάν προς το ΔΝΤ

Μια κανονική χώρα στις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες της Τουρκίας θα απευθυνόταν στο ΔΝΤ για μια συμφωνία stand-by για να μειώσει τις επιπτώσεις που προκαλεί η καταπολέμηση του πληθωρισμού και την ενίσχυση του ισοζυγίου πληρωμών.

Η ουσία για την Τουρκία είναι ότι αυτό θα ήταν πολιτικά πολύ δύσκολο για τον Ερντογάν, δεδομένης της προηγούμενης έντονης αντίθεσής του σε οποιεσδήποτε συναλλαγές με αυτόν τον Οργανισμό, ότι δεν βοηθά επίσης το γεγονός ότι η Τουρκία έχει κακές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον μεγαλύτερο μέτοχο του ΔΝΤ.

Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι ο Ερντογάν θα αναγκαστεί να προσπαθήσει να σταθεροποιήσει την τουρκική οικονομία χωρίς τη στήριξη του ΔΝΤ.

Αυτό είναι κρίμα, δεδομένου ότι είναι πολύ πιθανό να συνεπάγεται μεγαλύτερο βαθμό πόνου και περισσότερο χρόνο να γίνει από ότι αν η χώρα ήταν σε θέση να λάβει την υποστήριξη του ΔΝΤ που τόσο χρειάζεται.”

Αδιέξοδο για τον Ερντογάν που βλέπει τον πόλεμο ως λύση

Από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι η τουρκική κοινωνία αντιμετωπίζει τεράστιο οικονομικό πρόβλημα κάτι το οποίο μένει να δούμε πως θα αποτυπωθεί στις δημοτικές εκλογές.

Ωστόσο πιθανή νίκη Ιμάμογλου στην Κων/πολη στις εκλογές εκτιμούμε ότι θα κάνει περισσότερο ακραίο τον Ερντογάν, ενώ παραδοσιακά η Τουρκία όταν αντιμετωπίζει μεγάλη εσωτερική κρίση όπως τώρα την εξωτερικεύει, με συνήθεις αποδέκτες Ελλάδα-Κύπρο.

Άποψή μας είναι ότι πολύ σύντομα ο Ερντογάν θα διατάξει την διεξαγωγή μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής επιχείρησης κατά του PKK στο Βόρειο Ιράκ με τους  Σύριους Κούρδους του YPG  να ακολουθούν, σε μια προσπάθεια εκτός των γεωπολιτικών συμφερόντων και επιδιώξεών του, αποπροσανατολισμού της τουρκικής κοινωνίας από τα σοβαρά καθημερικά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει.

Το θέμα για την Ελλάδα είναι αν ο Τούρκος Πρόεδρος στη συνέχεια εκμεταλλευόμενος την μεγάλη πόλωση που επικρατεί προεκλογικά στις ΗΠΑ, επιχειρήσει να επιβάλλει τετελεσμένα σε βάρος μας σε Αιγαίο και ΝΑ Μεσόγειο, κάτι που δεν θα πρέπει να θεωρήσουμε ως αμελητέα πιθανότητα και να προετοιμαστούμε ανάλογα.