Εν μέσω πολέμου και εξωφρενικών κυρώσεων η Ρωσία επιτυγχάνει στην προσπάθειά της να αναπτύξει ακόμη περισσότερο την κρίσιμης σημασίας βιομηχανία σιτηρών – που ενδεχομένως της δίνει μεγαλύτερη ισχύ στις εξαγωγές και τον έλεγχο της παγκόσμιας αγοράς — ακριβώς την περίοδο που εντείνονται οι ανησυχίες για την παγκόσμια προσφορά και τον πληθωρισμό των τροφίμων.
Κορυφαίες δυτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Cargill Inc. και της Viterra, αποχώρησαν από τη Ρωσία πέρυσι μετά την πίεση της κυβέρνησης να ανοίξει δρόμο για τις τοπικές εταιρείες.
Η Ρωσία στο πλαίσιο της πολεμικής οικονομίας δεν αναπτύσσει μόνο την αμυντική βιομηχανία αλλά στρέφεται στις εξαγωγές προς ανατολάς και αναπτύσσει την εγχώρια αγροτική παραγωγή ώστε να αποκτήσει πλήρη  επισιτιστική ασφάλεια
Αυτό αφήνει την αγορά στα χέρια λιγότερων εταιρειών, ορισμένων που έχουν ή είχαν δεσμούς με το Κρεμλίνο προκειμένου να υπάρξει ο έλεγχος της προσφοράς και της ζήτησης στη συγκεκριμένη κρίσιμη αγορά.
Η ενοποίηση επιταχύνθηκε μετά τη στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία και αφήνει μόνο τέσσερις εταιρείες υπεύθυνες για τα τρία τέταρτα των εξαγωγών σιτηρών από τους τερματικούς σταθμούς της Μαύρης Θάλασσας της Ρωσίας.
Αυτό δίνει στη Μόσχα μεγαλύτερη επιρροή στις προμήθειες σιταριού που ήταν το «κλειδί» για τον περιορισμό του παγκόσμιου πληθωρισμού τροφίμων.
Καθιστά επίσης πιο δύσκολο για τους ξένους εμπόρους να αποκτήσουν μια εικόνα για τις ροές εκεί – σε μια εποχή που ο κακός καιρός βλάπτει τη σοδειά σιταριού της Ρωσίας και τρομάζει την αγορά.
«Οι επιθυμίεςκαι οι δυνατότητες  της Ρωσίας να ελέγξει τον κόσμο των εμπορευμάτων είναι πραγματικές και η επιρροή της στα σιτηρά αυξάνεται», δήλωσε ο Dan Basse, πρόεδρος της AgResource συμβούλου με έδρα το Σικάγο, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg την Κυριακή 28 Μαϊου.
Η βιομηχανία φυσικού αερίου της Ρωσίας κυριαρχούνταν πάντα από την κυβέρνηση, ενώ το κράτος έχει αποκτήσει τον έλεγχο ενός μεγάλου μέρους της παραγωγής πετρελαίου από τότε που ανέλαβε την εξουσία.
Τώρα η Ρωσία σφίγγει τον έλεγχο των σιτηρών.
Η Cargill, η Viterra και η Louis Dreyfus Co. σταμάτησαν να προμηθεύονται σιτηρά στη Ρωσία για εξαγωγή πέρυσι.
Προηγουμένως ήταν μεταξύ των 10 κορυφαίων εξαγωγέων.
Αλλά μια διαφωνία με την TD Rif υπογραμμίζει πώς ακόμη και ιδιώτες Ρώσοι εξαγωγείς υφίστανται πίεση από την κυβέρνηση.
Η εταιρεία, η οποία πρόσφατα άλλαξε το όνομά της σε Rodnie Polya LLC, είχε βοηθήσει τη Ρωσία να εδραιωθεί ως προος την αγροτική της παραγωγή, αλλά τώρα βλέπει την επιχείρησή της να απειλείται.
Ο ιδιοκτήτης Petr Khodykin τον Μάρτιο είπε στο Lenta.ru ότι τα φορτία της εταιρείας είχαν μπλοκαριστεί άδικα από τη ρυθμιστική αρχή για τη γεωργία επειδή δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις ασφάλειας και ότι δεχόταν πίεση να πουλήσει την εταιρεία.
Αρκετοί άνθρωποι που συνήθιζαν να αγοράζουν από τους εξαγωγικούς εταίρους της εταιρείας είπαν ότι δεν δραστηριοποιούνταν στην αγορά από τον Μάρτιο.
Ο όγκος που φόρτωσε η εταιρεία για εξαγωγή τον Απρίλιο μειώθηκε περίπου 40% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με στοιχεία αποστολής από το Logistic OS. Μπορεί να χρειαστούν από δύο εβδομάδες έως μερικούς μήνες μετά την υπογραφή της συμφωνίας για τη φόρτωση σιτηρών στα πλοία.

Η πολεμική οικονομία
 
Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Μόσχα στο πλαίσιο της στρατηγικής της επίτευξης επισιτιστικής ασφάλειας ολοένα και περισσότερο τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε τοπικούς μεγιστάνες και ορισμένες μονάδες εξωχώριων εταιρειών – από έναν παραγωγό ζυμαρικών έως τη ρωσική θυγατρική της γαλλικής εταιρείας παραγωγής γιαουρτιού Danone SA – είτε εθνικοποιεί τις μονάδες είτε πιέζει για πώληση των περιουσιακών της στοιχείων.
Έχει επίσης καταλάβει τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων μιας γεωργικής εταιρείας χαρτοφυλακίου καθώς στοχεύει «μη φιλικές» χώρες.
Παρότι το Bloomberg σχεδόν παρουσιάζει ως σταλινικές τις μεθόδους αυτές, κάθε λογικός άνθρωπος θα κατανανούσε ότι η Ρωσία δεν θα μπορούσε να στηριχθεί για την επιβίωση των πολιτών της στις καλές (?) διαθέσεις των δυτικών εταιρειών είτε οντοτήτων που τελούν υπό τον έλεγχο της Δύσης.
«Η τάση προς πιο σκληροπυρηνικές πολιτικές και συντηρητική ιδεολογία συνοδεύεται αναπόφευκτα από την ενίσχυση της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Andrei Kolesnikov, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Carnegie για τη Διεθνή Ειρήνη στη Μόσχα.
«Το κράτος γίνεται πολιτικά ανέγγιχτο και ο κύριος παίκτης στην οικονομία», σημειώνει .. λές και θα έπρεπε να περαδώσει η Ρωσία στην Δύση την αγροτική της πολιτική ώστε να … εκβιάζει με την μορφή κυρώσεων και άλλων χρηματοοικονομικών εργαλείων.
Ενώ οι δυτικοί έμποροι εξακολουθούν να αγοράζουν φορτία από ρωσικά λιμάνια, η απόκτηση πληροφοριών για στοιχεία όπως ο όγκος και οι συνθήκες των καλλιεργειών, τα αποθέματα και οι εξαγωγές είναι πιο δύσκολη αφού περιόρισαν τις επιχειρήσεις εκεί.
Αυτό θα μπορούσε να γίνει μεγαλύτερη ανησυχία, καθώς οι καθυστερήσεις στη συγκομιδή αφήνουν τη Ρωσία με λιγότερο σιτάρι για εξαγωγή.

Ο κίνδυνος για την παραγωγή και η άνοδος των τιμών

Ζητήματα από την ξηρασία μέχρι τον παγετό ώθησαν τους αναλυτές να κάνουν μεγάλες περικοπές στις εκτιμήσεις της ρωσικής παραγωγής, βοηθώντας τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) του σιταριού να φτάσουν στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο και αναζωπυρώνοντας τις ανησυχίες για την αύξηση των τιμών των τροφίμων.
Το Διεθνές Συμβούλιο Σιτηρών αναμένει ότι η παραγωγή σιταριού της Ρωσίας θα μειωθεί κατά περίπου 6% φέτος.
Η κυβέρνηση της Ρωσίας δημοσιεύει περιστασιακά προβλέψεις συγκομιδής, ενώ ανεξάρτητοι τοπικοί σύμβουλοι όπως η IKAR πραγματοποιούν περιοδείες στις καλλιέργειες και δημοσιεύουν τακτικά εκτιμήσεις παραγωγής που παρακολουθούνται στενά από την αγορά.

Προς ώρας οι τιμές αναφοράς του σιταριού έχουν αυξηθεί τους τελευταίους δύο μήνες, εξακολουθούν να είναι περίπου 50% κάτω από το ρεκόρ που σημειώθηκε το 2022 όταν ο πόλεμος διέκοψε τις ροές της Μαύρης Θάλασσας.
Επιπλέον, καλύτερες προοπτικές για τις καλλιέργειες των ΗΠΑ θα μπορούσαν να περιορίσουν τους φόβους για την προσφορά.
Ένα βασικό ερώτημα είναι πώς η ενοποίηση των σιτηρών της Ρωσίας θα επηρεάσει την παγκόσμια αγορά. Ήδη προσπαθεί να εφαρμόσει μια ανεπίσημη ελάχιστη τιμή για τις καλλιέργειές της και ο ισχυρότερος έλεγχος του τομέα των σιτηρών θα διευκολύνει την κυβέρνηση να επηρεάσει τις προμήθειες.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ρωσία διαταράσσει ιδιαίτερα τον εφοδιασμό της – ειδικά όχι με τον τρόπο που έκανε με το φυσικό αέριο όταν διέκοψε τις προμήθειες στην Ευρώπη στον απόηχο του πολέμου, δημιουργώντας όλεθρο στις ενεργειακές αγορές.
Και μεγάλο μέρος των εξαγωγών σιτηρών της Ρωσίας πηγαίνει σε χώρες με τις οποίες έχει καλούς πολιτικούς δεσμούς.
Οι τέσσερις κορυφαίοι Ρώσοι έμποροι ελέγχουν τώρα το 75% των εξαγωγών από τους τερματικούς σταθμούς της Μαύρης Θάλασσας της Ρωσίας, από 45% πριν από έξι χρόνια, σύμφωνα με τον o Dmitry Rylko,, διευθυντή της συμβούλου IKAR με έδρα τη Μόσχα.
«Έχουμε δει αρκετά δραματική ενοποίηση της αγοράς στα χέρια πολύ περιορισμένου αριθμού παικτών», είπε στη διάσκεψη της GrainCom στη Γενεύη αυτόν τον μήνα.

www.bankingnews.gr