Κρίσιμα είναι τα στοιχεία της πορείας του πληθωρισμού που θα ανακοινωθούν εντός της εβδομάδας από την Eurostat καθώς πρόκειται να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Ανάλογα με το ποσοστό που θα ανακοινωθεί δεν αποκλείεται να δούμε πολιτικές παρεμβάσεις για τη συγκράτηση των τιμών, καθώς τα νοικοκυριά συνεχίζουν να βιώνουν τον εφιάλτη της συρρίκνωσης των εισοδημάτων τους δίνοντας καθημερινά άνιση μάχη επιβίωσης έναντι αυτών που κερδοσκοπούν εις βάρος τους.

Στην Ελλάδα, τον Φεβρουάριο ο πληθωρισμός έτρεξε με 3,1%, μισή μονάδα πάνω από την Ευρωζώνη και μακριά από τον «ιερό» στόχο της ΕΚΤ για 2% που θα πρέπει να έχει επιτευχθεί μέχρι τα μέσα του 2024.

Ο πληθωρισμός βραχνάς για τον ανταγωνισμό της ελληνικής οικονομίας

Το Γραφείο Προϋπολογισμού Βουλής, εξετάζοντας όλα τα δεδομένα, μεταξύ άλλων, στην έκθεσή του περιλαμβάνει «αστερίσκους» και επισημάνσεις που χρήζουν προσοχής και αφορούν κατά κύριο λόγο στις «επιπλοκές» του πληθωρισμού.

Στην έκθεση υπάρχει ειδική αναφορά στην ακρίβεια και τις ανοδικές τιμές που αποτελεί βραχνά όχι μόνο για τα νοικοκυριά αλλά και για τον ανταγωνισμό της ελληνικής οικονομίας.

Στα σενάρια που επεξεργάζεται εκτιμά πως η διατήρηση του υψηλού πληθωρισμού κάποιων βασικών αγαθών, όπως τα τρόφιμα, επιβαρύνει το κόστος διαβίωσης των πιο ευάλωτων νοικοκυριών.

+7,46% σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά

Θυμίζουμε πως στο πλαίσιο στοχευμένης έρευνας του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) αποκλειστικά στο κανάλι των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ σχετικά με τις πληθωριστικές πιέσεις στο λιανεμπόριο τροφίμων, εξετάστηκε η πορεία των τιμών ανάμεσα στον Φεβρουάριο 2024 και τον Φεβρουάριο 2023.

Η αποκλιμάκωση (της τάξης του 2,75%) στις αλυσίδες σουπερμάρκετ είναι μεν θετικό γεγονός όμως παρατηρούνται και ορισμένοι δείκτες (βλέπε τρόφιμα) που ο πληθωρισμός κινείται ακόμα σε υψηλά επίπεδα με τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά να οδηγούν την κούρσα (+7,46%) εξαιτίας του αυξημένου κόστους παραγωγής, των ακραίων κλιματικών φαινομένων, των διεθνών τιμών πρώτων υλών αλλά και των φαινομένων κερδοσκοπίας.

Ως προς το τελευταίο σκέλος χαρακτηριστικό είναι πως τα οπωροκηπευτικά φτάνουν στους καταναλωτές ακόμα και τρεις φορές ακριβότερα από την τιμή που πουλάει ο παραγωγός.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, γράφει ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος», είναι τα πορτοκάλια μέρλιν που φεύγουν από το χωράφι 0,15-0,25 ευρώ το κιλό και καταλήγουν να πωλούνται στο σουπερμάρκετ 0,80-0,85 ευρώ το κιλό. Αντίστοιχα, τα μήλα στάρκιν φεύγουν από τους παραγωγούς με 0,60 ευρώ το κιλό και στο ράφι αγγίζουν τα 1,80 ευρώ. Η ντομάτα με τιμή παραγωγού που κυμαίνεται από 0,80 έως 1 ευρώ το κιλό, φτάνει στον καταναλωτή με 1,85 ευρώ.

Σύμφωνα με την έκθεση για το 4ο τρίμηνο του 2023 την οποία παρουσίασε τη Δευτέρα (01/04) ο επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, Γιάννης Τσουκαλάς, είναι απαραίτητο, να ενταθούν οι παρεμβάσεις πολιτικής προς την κατεύθυνση ενίσχυσης του ανταγωνισμού σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα. Οι πολιτικές αυτές ορθά εφαρμοζόμενες θα μπορούσαν να είχαν καλύτερο αποτέλεσμα για την επίτευξη του στόχου της πληθωριστικής αποκλιμάκωσης.

Ο πληθωρισμός «απληστίας»

Με πρόσφατα τα ευρήματα της έρευνας του ΔΝΤ σύμφωνα με τα οποία ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης από τις αρχές του 2022 οφείλεται κατά 45% στα υψηλότερα επιχειρηματικά κέρδη, κατά 40% στις τιμές εισαγωγών και κατά μόλις 25% στην αύξηση των μισθών το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής αναλύει τα δεδομένα και κάνει ασκήσεις επί χάρτου αναλύοντας το σενάριο να μην υποχωρήσουν οι πληθωριστικές πιέσεις.

Σε αυτό το σενάριο, όπως γράφει το in, ο υπερβάλλων πληθωρισμός μέσω έντονων απαιτήσεων για αύξηση ονομαστικών μισθών σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από αυτό που προκύπτει από το άθροισμα πληθωρισμού και παραγωγικότητας θα ενεργοποιήσει ένα αντιπαραγωγικό και αυτοτροφοδοτούμενο σπιράλ αυξήσεων οδηγώντας τελικά τον πληθωρισμό σε υψηλότερο επίπεδο κατά μία ποσοστιαία μονάδα για το 2024, στο 3,9%.

Σε αυτή την περίπτωση η ελληνική οικονομία θα έχει απώλειες σε όρους διεθνούς ανταγωνιστικότητας, με συνέπεια: α) μείωση εξαγωγών, β) μείωση απασχόλησης, πραγματικών μισθών και ιδιωτικής κατανάλωσης, γ) μείωση επενδύσεων.

Το σενάριο αυτό, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, καταλήγει σε απώλειες ΑΕΠ κατά περίπου 2,4 δισ. ευρώ – που αντιστοιχεί σε 1,2% του ΑΕΠ – σε ορίζοντα τριετίας.

Μακριά από το 2%

Η βασική πρόβλεψη του Γραφείου τοποθετεί σε ετήσια βάση τον πληθωρισμό σε 2,9%.

Με βάση τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, για τον Φεβρουάριο 2024, παρατηρεί μικρή αποκλιμάκωση που διαμόρφωσε το μέγεθος του στο 3,1%, οριακά χαμηλότερα από αυτό του Ιανουαρίου (3,2%). Για το σύνολο του 2023 ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 4,2% ενώ η πρόοδος στην αποκλιμάκωση του είναι εμφανής αφού τον Φεβρουάριο του 2023 ο τελευταίος βρισκόταν στο 6,5%. Σύμφωνα με την ανάλυση του Γραφείου, αυτή η τάση αποκλιμάκωσης οφείλεται κατά κύριο λόγο, όπως και στην Ευρωζώνη, στην σημαντική πτώση του κόστους της ενέργειας που πλέον έχει αρνητική συνεισφορά στην εξέλιξη του πληθωρισμού.

Πιο επίμονος παρουσιάζεται ο πυρήνας (δεν περιλαμβάνει την ενέργεια και τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα) του πληθωρισμού που διαμορφώθηκε στο 3,3% για τον Φεβρουάριο 2024, ενώ το ίδιο ισχύει και για την Ευρωζώνη, γεγονός που δυσκολεύει τις αποφάσεις της ΕΚΤ για χαλάρωση της νομισματικής σύσφιξης.

Ιδιαίτερα επίμονος παρουσιάζεται και ο πληθωρισμός τροφίμων που σύμφωνα με την ανάλυση του Γραφείου συνεισέφερε κατά 56% στον συνολικό ετήσιο πληθωρισμό μεταξύ Ιανουαρίου 2023 και Ιανουαρίου 2024, αφαιρώντας από την αγοραστική δύναμη του εισοδήματος κυρίως των πιο ευάλωτων νοικοκυριών.

Υψηλότερος πληθωρισμός επίσης θέτει σε κίνδυνο την εμπέδωση πληθωριστικών προσδοκιών σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και συνιστά ενδεχόμενο ρίσκο απαγκίστρωσης αυτών των προσδοκιών και συνακόλουθα απόκλισης του πληθωρισμού από τον στόχο του 2,0% που έχει θέσει η ΕΚΤ μεσοπρόθεσμα για το σύνολο της Ευρωζώνης. Απόκλιση του πληθωρισμού από τον στόχο θα έχει αρνητικές συνέπειες για το σύνολο της οικονομίας όπως αναφέρουμε παραπάνω.