Του Τάσου Δασόπουλου 

Οι διαδοχικές εκλογές και η αργή επανεκκίνηση επενδύσεων από τη μια και από την άλλη ο πληθωρισμός σε τρόφιμα και καθημερινά είδη ήταν οι πραγματικές αιτίες, για τις οποίες η αύξηση του ΑΕΠ για το 2023 έκλεισε στο 2% έναντι 2,4% που ήταν η επίσημη πρόβλεψη του προϋπολογισμού του 2024 που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο. 

Τα επίσημα στοιχεία σε επίπεδο έτους, δείχνουν σημαντική απόκλιση από τις προβλέψεις που έγιναν στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού του 2024 και των πραγματοποιήσεων που ανακοίνωσε χθες από η ΕΛΣΤΑΤ. Ο προϋπολογισμός του 2024 ήθελε για όλο το 2023 αύξηση των επενδύσεων κατά 7,1%. Η ΕΛΣΤΑΤ στη χθεσινή της ανακοίνωση, κατέγραψε αύξηση 4%.

Η ιδιωτική κατανάλωση,  κρίσιμο μέγεθος για τη διαμόρφωση του ΑΕΠ,  είχε τελικά αύξηση 1,8% για όλο το 2023, από 2,9% που ήταν η επίσημη πρόβλεψη. 

Είναι σαφές ότι η ζημιά για τις επενδύσεις το 2023, έγινε τους τελευταίους τρεις μήνες του χρόνου. Τούτο με δεδομένο ότι η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει για το διάστημα Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου μείωση 5,7% για τις ακαθάριστες επενδύσεις, σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο του 2022.

Τα στοιχεία για την εξέλιξη του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων δίνουν κάποιες ενδείξεις για το τι συνέβη. Με βάση τον προϋπολογισμό του 2023, θα έπρεπε πέρσι να διατεθούν στην οικονομία σε επενδύσεις και έργα του ΤΑΑ, πόροι του Ταμείου ύψους 3,6 δισ. Στον προϋπολογισμό του 2024, όμως, ανακοινωνόταν ότι τελικά οι πληρωμές πόρων του ΤΑΑ θα έμεναν στα 2,1 δισ. ευρώ,  δηλαδή 1,5 δισ. ευρώ λιγότερα. Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων έκλεισε πέρσι στα 11,2 δισ. ευρώ, οριακά αυξημένο κατά 100 εκατ. ευρώ από τον επίσημο στόχο των 11,1 δισ. ευρώ. Ωστόσο, το “κενό” του 1,5 δισ. ευρώ καλύφθηκε από εθνικούς πόρους και πόρους του ΕΣΠΑ που κινητοποιήθηκαν κυριολεκτικά στο “πάρα πέντε”, για να πληρωθούν αποζημιώσεις, πλημμυροπαθών της Θεσσαλίας. 

Η αιτία της απόκλισης στην υλοποίηση των έργων του ΤΑΑ,  θα πρέπει να αναζητηθεί στο τετράμηνο των δύο διαδοχικών εκλογικών αναμετρήσεων,  όταν από την υπηρεσιακή Κυβέρνηση,  δεν υπογράφονταν εντάλματα πληρωμής,  για εν εξελίξει έργα με αποτέλεσα αυτά να καθυστερήσουν. Με την εκλογή της νέας Κυβέρνησης,  το βάρος δόθηκε στην ενδιάμεση αναθεώρηση του Ελλάδα 2.0. Στη συνέχεια, δεν υπήρχε χρόνος για να αναπληρωθεί το έλλειμμα που είχε δημιουργηθεί στις επενδύσεις. 

Η ιδιωτική κατανάλωση 

Από την άλλη, η επιβράδυνση της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης το 4ο τρίμηνο του 2023 στο 1,8%, έναντι πρόβλεψης για αύξηση 2,9%, ήταν κάτι λίγο πολύ αναμενόμενο. Η ακρίβεια στα τρόφιμα και άλλα καταναλωτικά αγαθά καθημερινής χρήσης κορυφώθηκε τους τελευταίους μήνες του χρόνου με τις ανατιμήσεις στην Ελλάδα να είναι πολύ υψηλότερες από αυτές σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Οι πολύ μεγάλες ανατιμήσεις σε ελαιόλαδο, νωπά φρούτα και λαχανικά αλλά και ο “πληθωρισμός της απληστίας”,  φαινόμενο το οποίο όπου εντοπίστηκε,  τιμωρήθηκε με πρόστιμα εκατομμυρίων, οδήγησαν σε μείωση της τελικής κατανάλωσης. Παρόλα αυτά,  η υποχώρηση δεν είναι τεράστια και μπορεί να επιταχυνθεί τους επόμενους μήνες,  με την υποχώρηση των τιμών αρχικά στα τρόφιμα και στη συνέχεια και σε άλλα καταναλωτικά είδη.