«ΤΕΛΟΣ ΣΤΑ  ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ – ΒΟΜΒΕΣ που λειτουργούν σε ισόγεια και υπόγεια πολυκατοικιών. Καινούργια δεν μπορούν να ιδρυθούν, ενώ για όσα ήδη υπάρχουν παρέχεται χρονικό περιθώριο για να προσαρμοστούν σε νέους κανόνες ασφαλείας. Διαφορετικά θα κλείσουν», αναφέρει δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Βήμα» το 2008. Δεκαέξι χρόνια μετά, αυτό το νομοθετικό διάταγμα δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Ωστόσο, δεν ήταν και απαραίτητο.

«Αποκτήσαμε την πιο αυστηρή νομοθεσία στην Ευρώπη για τα βενζινάδικα κάτω από πολυκατοικίες», επισημαίνει ο πρόεδρος της Ένωσης Βενζινοπωλών Θεσσαλονίκης, Θεμιστοκλής Κουρτζής. «Αποκτήσαμε δικλείδες ασφαλείας στα εν λόγω πρατήρια καυσίμων, τις οποίες οι ιδιοκτήτες πλήρωσαν ακόμα και 40.000 ευρώ. Πλήρωσαν δηλαδή και για τις δουλειές άλλων», συμπληρώνει. Το έκαναν, όμως, με τον φόβο του λουκέτου. 

Το 2008 είχε ψηφιστεί νομοθετικό διάταγμα του υπουργείου Μεταφορών, το οποίο προέβλεπε το κλείσιμο των βενζινάδικων που βρίσκονταν κάτω από πολυκατοικίες μέσα σε μια δεκαετία. Εννιά χρόνια μετά, το διάταγμα ανατράπηκε, επιτρέποντας τη λειτουργία τους, εφόσον τηρηθούν τα πρωτόκολλα ασφαλείας. Ο κ. Κουρτζής αναφέρει πως ήταν σωστή η αλλαγή της απόφασης, και ας ήταν αρκετά δαπανηρή για τους πρατηριούχους, δεδομένου ότι στατιστικά είναι πολύ μικρή η πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος σε βενζινάδικο κάτω από οικοδομή. Τελευταίο περιστατικό που σημειώθηκε στη Θεσσαλονίκη ήταν το 1990. 

Τα βενζινάδικα στις πολυκατοικίες μπορούν να προσφέρουν σημαντικά οφέλη στους κατοίκους της περιοχής, όπως η άμεση και εύκολη πρόσβαση σε καύσιμα και άλλες υπηρεσίες που προσφέρονται από αυτά τα καταστήματα. Ωστόσο, υπάρχουν και σοβαρές ανησυχίες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Στην Ελλάδα, η τοποθέτηση βενζινάδικων κάτω από πολυκατοικίες ελέγχεται αυστηρά. Η διαδικασία έγκρισης και αδειοδότησης για την κατασκευή και λειτουργία ενός βενζινάδικου είναι πολύπλοκη και υπόκειται σε κανονισμούς που καθορίζονται από τις αρμόδιες αρχές, όπως οι δήμοι και η κεντρική κυβέρνηση.

«Είναι ένα θέμα που έχει τακτοποιηθεί εδώ και καιρό. Όσα δεν τηρούσαν τα απαραίτητα μέτρα έχουν κλείσει εδώ και χρόνια», εξηγεί η Μαρία Ζάγκα, πρόεδρος της Ένωσης Βενζινοπωλών Αττικής. «Τα μέτρα έπρεπε να τηρήσουν και όσα βενζινάδικα βρίσκονταν κοντά σε σχολεία, σούπερ μάρκετ, σχολές χορού, παιδότοπους και άλλα», σύμφωνα με την ίδια. «Ξέρετε ποιος είναι ο ορατός κίνδυνος σήμερα; Οι παράνομες δεξαμενές σε πλυντήρια ή λιπαντήρια ορισμένων βενζινάδικων», καταγγέλλει η κυρία Ζάγκα. 

«Εγώ που έχω βενζινάδικο κοντά σε σούπερ μάρκετ, είχα δώσει περίπου 50.000 ευρώ τότε για να είμαι νόμιμο και ασφαλές. Ωστόσο, ο κλάδος πεθαίνει, και όταν λέω κλάδος, εννοώ το υγιές κομμάτι του. Το παρεμπόριο ζει και βασιλεύει. Πλέον, γίνεται ένας χώρος όπου ξεπλένεται χρήμα. Η κυβέρνηση πρέπει να σκύβει στα προβλήματά μας», σημειώνει. 

Όντως, για να παραμείνουν ανοιχτά τα βενζινάδικα, οι ιδιοκτήτες τους έπρεπε να τηρήσουν μια σειρά από μέτρα και διαδικασίες. Η Ομοσπονδία Βενζινοπωλών Ελλάδας ενημέρωνε ότι η νομοθεσία για την ομαλή λειτουργία των πρατηρίων καυσίμων στα ισόγεια πολυκατοικιών συγκεκριμένα απαιτούσε:  

α) Εγκατάσταση και ορθή λειτουργία συστήματος ανάκτησης ατμών stage II, σύμφωνα με την υπ’ αριθ. οικ. 21523/763/2012 κοινή υπουργική απόφαση (Β΄ 1439).
 
β) Εγκατάσταση μόνιμου συστήματος ανίχνευσης υδρογονανθράκων σε θέσεις που καθορίζονται σε σχετική, υποχρεωτικώς υποβαλλόμενη, μελέτη από τον κατά τον νόμο αρμόδιο μηχανικό, ο οποίος φέρει και την ευθύνη της σύνταξης αυτής, το οποίο πρέπει να εγκατασταθεί τουλάχιστον στις εξής περιοχές του πρατηρίου ή του σταθμού με αντλίες υγρών καυσίμων: i) στον ισόγειο χώρο του, ii) εντός των φρεατίων των αντλιών – διανομέων υγρών καυσίμων, iii) στον χώρο των φρεατίων δεξαμενών καυσίμων, iv) στον χώρο στάθμευσης του βυτιοφόρου κατά τον ανεφοδιασμό του πρατηρίου ή του σταθμού και v) σε δύο τουλάχιστον σημεία των υπογείων χώρων του πρατηρίου ή του σταθμού, εφόσον το πρατήριο ή ο σταθμός διαθέτει υπόγειους χώρους. 

γ) Σύνταξη μελέτης και σχεδιαγράμματος ΑΤΕΧ από αρμόδιο μηχανικό για όλη την έκταση του πρατηρίου ή του σταθμού με αντλίες υγρών καυσίμων. Στη μελέτη ΑΤΕΧ αναφέρονται κατ’ ελάχιστον τα ευρωπαϊκά πρότυπα που λήφθηκαν υπόψη για την αντιεκρηκτική προστασία, οι προτεινόμενοι τρόποι ηλεκτρολογικών αντιεκρηκτικών συνδέσεων, οι οδεύσεις των καλωδίων και των σωληνώσεων. Οι αντιεκρηκτικές περιοχές περιορίζονται εντός του οικοπέδου ή γηπέδου του πρατηρίου ή του σταθμού. Ειδικότερα, εντός των περιοχών που έχουν χαρακτηριστεί ως ζώνες αντιεκρηκτικότητας δεν πρέπει να υφίσταται επιπλέον καύσιμη ύλη εκτός του καυσίμου το οποίο προορίζεται για τη λιανική διάθεση και διακίνησή του από το πρατήριο ή τον σταθμό αυτοκινήτων. 

δ) Πιστοποιητικά:
i) Για τις μεταλλικές δεξαμενές σύμφωνα με το πρότυπο EN 12285 ή άλλο αντίστοιχο.
ii) Για τις πλαστικές δεξαμενές σύμφωνα με τα πρότυπα ΕΝ BS 13121-3 ή BS 4994, ή άλλα αντίστοιχα.
iii) Για τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις:
α) Κανονισμός Ηλεκτρολογικών Εγκαταστάσεων ΕΛΟΤ ΗD 384, όπως ισχύει, και
β) συμμόρφωση με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες 2014/34/ ΕΕ και 1999/92/ΕΚ, οι οποίες ενσωματώθηκαν στην ελληνική νομοθεσία με την υπ’ αριθ. Οικ. 52019/ΔΤΒΝ 1152/18.5.2016 απόφαση του υπουργού και της υφυπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού (Β΄ 1426) και το Π.Δ. 42/2003 (Α΄ 44), αντίστοιχα, και την τελευταία έκδοση των ευρωπαϊκών πρότυπων που έχουν εναρμονιστεί από τον Εθνικό Οργανισμό Τυποποίησης ΕΛΟΤ ΕΝ 60079.01, ΕΛΟΤ ΕΝ 60079.10 και ΕΛΟΤ ΕΝ 60079.14, ή άλλα αντίστοιχα.
iv) Για τις σωληνογραμμές υγρών καυσίμων απαιτείται έλεγχος υδραυλικής δοκιμής σύμφωνα με τα ισχύοντα εθνικά ή ευρωπαϊκά πρότυπα, κανονισμούς και πρακτικές και η έκδοση σχετικού πιστοποιητικού υδραυλικής δοκιμασίας.
v) Σε περίπτωση που στο πρατήριο ή στον σταθμό αυτοκινήτων υφίσταται εξοπλισμός, επιπλέον του ελαχίστου απαραίτητου που αναφέρεται στην παρούσα (π.χ. αεροφυλάκια, ανυψωτικά κ.λπ.), υποβάλλονται και τα απαιτούμενα πιστοποιητικά συμμόρφωσης για τον εν λόγω εξοπλισμό, σύμφωνα με τα εθνικά ή ευρωπαϊκά πρότυπα και κανονισμούς.

ε) Έκδοση νέου πιστοποιητικού πυροπροστασίας, το οποίο ανανεώνεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

στ) Εγκατάσταση διάταξης αυτόματου ελέγχου ορθής λειτουργίας συστήματος ανάκτησης ατμών stage I.

Βενζινάδικα στις πολυκατοικίες: Οφέλη και ανησυχίες

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα βενζινάδικα στις πολυκατοικίες μπορούν να προσφέρουν σημαντικά οφέλη στους κατοίκους της περιοχής, όπως η άμεση και εύκολη πρόσβαση σε καύσιμα και άλλες υπηρεσίες που προσφέρονται από αυτά τα καταστήματα. Αυτό μπορεί να εξοικονομήσει χρόνο και να διευκολύνει την καθημερινή ζωή, ειδικά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές όπου οι αποστάσεις και η κυκλοφοριακή συμφόρηση αποτελούν σημαντικά προβλήματα.

Ωστόσο, υπάρχουν και σοβαρές ανησυχίες που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Τα βενζινάδικα σε κατοικημένες περιοχές ενδέχεται να αυξήσουν τα επίπεδα θορύβου και ρύπανσης, καθώς και τον κίνδυνο ατυχημάτων. Επίσης, η αποθήκευση και η διαχείριση καυσίμων μπορεί να προκαλέσει ανησυχίες για την ασφάλεια των κατοίκων, λόγω της πιθανότητας πυρκαγιάς ή άλλων επικίνδυνων καταστάσεων.

Συνεπώς, η τοποθέτηση βενζινάδικων σε πολυκατοικίες απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και αυστηρή τήρηση των κανονισμών ασφαλείας. Η απόφαση για την εγκατάστασή τους οφείλεται να γίνεται με προσοχή, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους που αφορούν την υγεία, την ασφάλεια και την ποιότητα ζωής των κατοίκων αλλά και τις ανησυχίες της κοινότητας.