Το όνομά της είναι «επιδημία χορού του 1518» και αποτελεί, ακόμα και σήμερα, ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά μυστήρια όλων των εποχών.

Συνέβη το καλοκαίρι του 1518 στην πόλη του Στρασβούργου που τότε ανήκε στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ουσιαστικά, ο όρος αφορά ένα περιστατικό κατά το οποίο 100 ως 400 άνθρωποι χόρευαν για εβδομάδες. Ας δούμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Τι συνέβη το καλοκαίρι του 1518;

Η επιδημία ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1518, όταν μία γυναίκα, η Frau Troffea (το όνομά της διασώζεται), άρχισε να χορεύει ξέφρενα και χωρίς κανέναν έλεγχο σε έναν δρόμο του Στρασβούργου. Η Troffea συνέχισε να χορεύει ασταμάτητα για μία εβδομάδα, ενώ δίπλα της άρχισαν σταδιακά να χορεύουν και άλλοι. Μέχρι τα μέσα Αυγούστου είχαν φτάσει ως και τους 400. 

Φαίνεται ότι πολλοί εξ αυτών που συνόδευαν την Troffea χόρευαν τόσο έντονα που τελικά κατέρρεαν. Κάποιοι μάλιστα πέθαναν από εγκεφαλικό ή από καρδιακό επεισόδιο αλλά οι υπόλοιποι συνέχισαν να χορεύουν ακάθεκτοι. «Άντρες και γυναίκες χορεύουν και χοροπηδούν παντού… στην αγορά, στους δρόμους, στις λεωφόρους, πρωί και βράδυ», μάς λέει μία αναφορά της εποχής. Κάποιοι μιλούν για ως και 15 θανάτους την ημέρα, πράγμα που πάντως δεν έχει επιβεβαιωθεί από άλλα δεδομένα.

Σε κάθε περίπτωση, όποιος και αν είναι ο αριθμός των νεκρών, το περιστατικό ανησύχησε ιδιαίτερα τις αρχές του Στρασβούργου. Επειδή, όμως, ήμασταν ακόμα στο 1518, η αντίδρασή τους γέννησε ακόμα πιο σουρεαλιστικές εικόνες. Μία πηγή λέει ότι οι χορευτές στέλνονταν σε ένα παρεκκλήσι έξω από την πόλη και τους δίνονταν μικροί σταυροί και κόκκινα παπούτσια. Σε κάποια φάση ο χορός απλά απαγορεύτηκε. Στη συνέχεια απαγορεύτηκε και η μουσική.

Όλη αυτή η παράνοια, βλέπετε, θεωρήθηκε θεία τιμωρία και γι’ αυτό άρχισαν να γίνονται διαφόρων ειδών τελετές κάθαρσης. Τελικά, έχοντας στείλει όλους τους χορευτές στα βουνά, φαίνεται ότι από τον Σεπτέμβριο η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται και τα πράγματα έμοιαζαν να επιστρέφουν στο κανονικό. Κανείς όμως δεν μπορεί μέχρι σήμερα να καταλάβει τι συνέβη εκείνο το καλοκαίρι.

Οι πιθανότερες θεωρίες για το τι συνέβη

Προφανώς, βέβαια, δεν έλειψαν οι προσπάθειες εξήγησης και ερμηνείας αυτού του πολύ παράξενου αυτού φαινομένου. Οι περισσότεροι μιλούν για τροφική δηλητηρίαση που προέκυψε από την κατανάλωση ενός μανιταριού, που φυτρώνει συνήθως κοντά σε δημητριακά που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή για την παρασκευή ψωμιού. Το συγκεκριμένο μανιτάρι (ergot) έχει κοινή σύσταση με το ναρκωτικό LSD και έχει τοξική και παραισθησιογόνο δράση.

Αυτή η θεωρία βέβαια έχει αμφισβητηθεί. Στο ιατρικό περιοδικό Τhe Lancet, ο John Waller τονίζει ότι «αυτή η θεωρία δεν μοιάζει τόσο πιθανή, μιάς και μοιάζει πολύ δύσκολο αυτοί που είχαν δηλητηριαστεί από το μανιτάρι να χόρευαν επί μέρες ούτε είναι τόσο πιθανό αυτό που είχαν εκτεθεί σε ψυχοτρόπα χημικά να είχαν όλοι τις ίδιες αντιδράσεις».

Σήμερα, η υπόθεση που μοιάζει να είναι πιο πιθανή είναι πως επρόκειτο για μία περίπτωση μαζικής υστερίας. Κατά τη διάρκεια μίας τέτοιας υστερίας, πολλά άτομα ξαφνικά αναπτύσσουν την ίδια παράξενη συμπεριφορά η οποία αναπτύσσεται ραγδαία, σαν να ήταν επιδημία. Συχνά τέτοια περιστατικά προκύπτουν από πολύ υψηλά επίπεδα ψυχολογικού στρες που είχαν περάσει οι κάτοικοί της Αλσατίας εκείνη την περίοδο.

Ο Waller υποθέτει πως ο χορός ήταν μία εκδήλωση ψύχωσης σε μαζικό επίπεδο, μιάς και η περιοχή στην οποία εκδηλώθηκε το συγκεκριμένο περιστατικό είχε πληγεί τον προηγούμενο καιρό από πείνα και ξέσπασμα ασθενειών. Σε μία εποχή μάλιστα που οι κάτοικοι ήταν ούτως ή άλλως ιδιαιτέρως προληπτικοί και δεισιδαίμονες. 

Ο χορός, λοιπόν, δεν ήταν πραγματικός χορός, αλλά μάλλον μία συνθήκη κατά την οποία παράγονται τυχαίες και αθέμιτες κινήσεις που συνταράσσουν το σώμα από άκρο σε άκρο. Η θεωρία αυτή μάλλον μοιάζει πειστική αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να πει κανείς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε ως τη βέβαιη εξήγηση.

Ακολουθήστε το Reader.gr στα Google News για να είστε πάντα ενημερωμένοι για όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.