Tα «ανθεκτικά» περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων, ή –αλλιώς– ο λεγόμενος πληθωρισμός της απληστίας και η ισχυρή ζήτηση υπηρεσιών, χάρη στον τουρισμό, αλλά και η αύξηση του εισοδήματος των Ελλήνων, είναι δύο βασικοί παράγοντες που εξηγούν τα υψηλά επίπεδα του πληθωρισμού στην Ελλάδα.

Σε συνδυασμό με την επίδραση των πλημμυρών στη Θεσσαλία και το φαινόμενο των αυξήσεων του ελαιολάδου, η αποκλιμάκωση του δείκτη προς το 2% μετατίθεται για το β΄ εξάμηνο, εκτιμούν οι αναλυτές της Εθνικής Τράπεζας σε ειδική μελέτη με θέμα «Πληθωρισμός και βραχυχρόνιες προκλήσεις», που δημοσιεύθηκε χθες. Ο δείκτης διαμορφώθηκε στο 3,1% (3,2% ο εναρμονισμένος δείκτης με την Ευρωζώνη) τον Απρίλιο, ενώ είχε υποχωρήσει στο 2,4% στα μέσα του 2023. Στην Ευρωζώνη ο εναρμονισμένος δείκτης τον Απρίλιο ήταν 2,4%.

Η μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας (επικεφαλής οικονομολόγος Νίκος Μαγγίνας) μιλάει για «αδράνεια» του πληθωρισμού τους τελευταίους 7 μήνες. Αυτή η αδράνεια αποδίδεται πλέον κυρίως στην ανθεκτική ζήτηση, η οποία αντανακλάται στις τιμές των υπηρεσιών.

Προβλέπει μικρή επιβράδυνσή του στο 2,9% το β΄ τρίμηνο φέτος και μεγαλύτερη το β΄ εξάμηνο, πλησίον του 2%, ώστε να κλείσει στο 2,6% κατά μέσον όρο το 2024, όσο ακριβώς τον προβλέπει και η κυβέρνηση στο Πρόγραμμα Σταθερότητας. Η Alpha Bank σε πρόσφατη ανάλογη μελέτη είχε προβλέψει 2,6%-3%. Πάντως, οι αναλυτές της Εθνικής εκφράζουν και κάποια αβεβαιότητα, εξαιτίας των τάσεων επιτάχυνσης ενεργειακών και μη ενεργειακών πρώτων υλών τους τελευταίους μήνες.

Από τα πλέον ενδιαφέροντα στοιχεία της ανάλυσης της Εθνικής είναι τα εξής:

• Το 50% του πληθωρισμού τροφίμων (5,4% τον Απρίλιο) οφείλεται στο ελαιόλαδο. Το ελαιόλαδο είναι ελληνική υπόθεση, τόσο διότι οι τιμές του έχουν αυξηθεί υπέρμετρα σε σχέση με άλλες χώρες (+63,7% τον Απρίλιο, προσθέτοντας 0,5 ποσοστιαίες μονάδες στον πληθωρισμό), όσο και γιατί η στάθμισή του στον δείκτη είναι μεγάλη (0,9% έναντι 0,2% στην Ευρωζώνη το 2024).

Το 50% του πληθωρισμού τροφίμων (5,4% τον Απρίλιο) οφείλεται στο ελαιόλαδο.

• Περίπου 5 ποσοστιαίες μονάδες από τη συνολική ανατίμηση στα τρόφιμα την τελευταία διετία οφείλονται στον πληθωρισμό της απληστίας, δηλαδή στην αύξηση των περιθωρίων κέρδους στη λιανική αγορά.

Παρά τη μείωση των τιμών αρκετών πρώτων υλών και εισαγόμενων παραγωγικών εισροών, δεν προσαρμόσθηκαν τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς «λόγω της ισχυρής ζήτησης και των χρόνιων διαρθρωτικών αγκυλώσεων της ελληνικής αγοράς, αλλά και των διεθνών αλυσίδων διάθεσης μεταποιημένων προϊόντων και πρώτων υλών». Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτή η επίδραση του πληθωρισμού της απληστίας δείχνει να υποχωρεί από το β΄ εξάμηνο του 2023.

• Με τον δείκτη πληθωρισμού των τροφίμων στο 5,4% τον Απρίλιο, ο εκλαμβανόμενος αντίστοιχος δείκτης ήταν 6,4% για νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος, 4,5% για νοικοκυριά με υψηλότερα εισοδήματα. Κάτι που δείχνει τη σημασία της μείωσης των τιμών των τροφίμων για την ανακούφιση ενός μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού.

• Ο δομικός πληθωρισμός, εξαιρουμένων των τροφίμων και των καυσίμων, που ήταν 3% τον Απρίλιο, οφείλεται κατά 75% στις υπηρεσίες. Ο σχετικός δείκτης πληθωρισμού στις υπηρεσίες ήταν 3,7% τον Απρίλιο, με ισχυρότερη δυναμική σε τομείς που σχετίζονται με τον τουρισμό, όπως η εστίαση (+5,2%), η διαμονή (+7,3% τα ξενοδοχεία) και οι μεταφορές (+15,1% οι αεροπορικές μεταφορές) ή απευθύνεται σε νοικοκυριά υψηλής αγοραστικής δύναμης (ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης).