Στο τέλος οι αγρότες θα «σπέρνουν» μόνο φωτοβολταϊκά στον κάμπο και στις πόλεις θα τρώμε μόνο προϊόντα εισαγωγής.

Κάθε χρόνο και χειρότερα πάνε τα πράγματα στην αγροτική οικονομία.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Η αγροτική παραγωγή μόλις σε έναν χρόνο μειώθηκε στη χώρα μας κατά 16%, ενώ πτωτικές ήταν και οι προηγούμενες χρονιές. Το πρόβλημα είναι πλέον μεγάλο και η Ελλάδα δεν μπορεί να εξασφαλίσει ούτε τη διατροφική επάρκεια σε βασικά προϊόντα.

Γιατί συμβαίνει όμως αυτό και ποιοι ευθύνονται;

Περικόπτονται επιδοτήσεις αφειδώς, γίνονται λάθη και αδικίες σε βάρος των δικαιούχων, οι «κόφτες» της Κομισιόν «δουλεύουν εντατικά» και λόγω ανικανότητας του ελληνικού κράτους, των μηχανισμών και του προσωπικού του.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

«Νοικοκυραίοι αγρότες» με καλλιέργειες πολλών στρεμμάτων και επενδύσεις που αγγίζουν και το ένα εκατ. ευρώ σηκώνουν πλέον τα χέρια ψηλά.

Επιδοτήσεις και αποζημιώσεις στον αέρα και οι αγρότες σε αδιέξοδο

Οι επιδοτήσεις ουσιαστικά δεν φθάνουν ή θεωρούν ότι δεν φθάνουν στα χέρια τους, ενώ η αγορά είναι πλήρως απορρυθμισμένη μετά την οπισθοχώρηση των συνεταιρισμών που αποτελούσαν αντίβαρο στις επιδιώξεις των εμπόρων.

Οι κάθε λογής περικοπές των επιδοτήσεων, τα λάθη του ΟΠΕΚΕΠΕ και το πρωτοφανές σκάνδαλο με τις χαμένες επιδοτήσεις, οι μεσιτείες για τα κριτήρια της πράσινη βιωσιμότητας, οι μελετητές, το κόστος συμπλήρωσης των αιτήσεων κλπ ακυρώνουν την αποτελεσματικότητα των ενισχύσεων.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Παράλληλα, οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ καταγγέλλεται στην ζούγκλα ότι δίδονται αδιαφανώς, σε κάποιους ημέτερους(;) και η ίδια ζημιά ακριβώς στο διπλανό χωράφι δεν αποζημιώνεται. Παράλληλα, τα ασφάλιστρα έχουν εκτοξευθεί και δουλειά δεν γίνεται.

Το χειρότερο είναι ότι έχει αρχίσει να εγκαθίσταται στη συνείδηση των αγροτών ότι τις επιδοτήσεις και τις αποζημιώσεις τις λαμβάνουν οι «αρεστοί» και ότι γίνονται διακρίσεις, άγνωστο με ποια κριτήρια. Κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε τις προηγούμενες δεκαετίες, όταν όλοι ήταν σίγουροι ότι διανέμονται με αδιάβλητα κριτήρια, δίκαια και αδιάβλητα.

Τι πραγματικά συμβαίνει με τις επιδοτήσεις;

Αγροτικές επιδοτήσεις. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της λειτουργίας και της βιωσιμότητας της αγροτικής οικονομίας σε όλη την Ευρώπη και βεβαίως και στη χώρα μας.

Όσο σημαντικό και εάν είναι όμως εδώ και τέσσερις και πλέον δεκαετίες, αλλά τόσο «άρρωστο» αποδεικνύεται στις ημέρες μας.

Ο πακτωλός των χρημάτων που έπεσε στην ύπαιθρο άλλαξε μεν πολλά, αλλά δεν συνέβαλε, ως αναμενόταν, στην αναμόρφωση του παραγωγικού μοντέλου, στην ανάπτυξη της επαρχίας και τη συγκράτηση των πληθυσμών στα χωριά και τις κωμοπόλεις.

Οι επιδοτήσεις δεν συνέβαλαν στην συγκράτηση των τιμών στο ράφι και στην παραγωγική ευημερία των ίδιων των αγροτών. Οι παθογένειες πολλές και οι στρεβλώσεις ακόμη περισσότερες.

Όλα αυτά τα χρόνια τουλάχιστον το σύστημα λειτουργούσε οριζόντια για όλους. Δεν υπήρχαν μεγάλες αποκλίσεις που να εξοργίζουν τους τοπικούς πληθυσμούς και να εγκαθιστούν ένα αίσθημα ευνοιοκρατίας και εξυπηρέτησης των ημετέρων.

Έτσι λοιπόν επί σειρά δεκαετιών η χώρα ξημεροβραδιαζόταν για να μάθει το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες για τις αγροτικές επιδοτήσεις των επόμενων ετών. Οι διαπραγματεύσεις αυτές προσδιόριζαν το επίπεδο της ζωής και της εργασίας στα ¾ της Ελλάδος. Και δεν αφορούσαν μόνο τους αγρότες.

Όλοι σχεδόν οι επαγγελματίες αγωνιούσαν αφού τα χρήματα των επιδοτήσεων ουσιαστικά κινούσαν την κάθε αγορά.

Μια τελευταία, τέτοιου είδους, αλλά πολλή μεγαλύτερης σημασίας, διαπραγμάτευση ολοκληρώθηκε πριν από δύο περίπου χρόνια. Η διαφορά ήταν ότι δεν ασχολήθηκε κανείς ιδιαίτερα.

Τότε, όμως, ήταν που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τα αγροτικά κονδύλια 2023-2027 ύψους 13,4 δισ. ευρώ, καθώς και το σχέδιο που τα συνοδεύει.

Χονδρικά, αναδιανέμονται ύστερα από πολλά χρόνια με διαφορετικό τρόπο όχι μόνο οι άμεσες αγροτικές επιδοτήσεις αλλά και τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης.

Μιλάμε στην πραγματικότητα για «επανάσταση» στη χρηματοδότηση του αγροτικού τομέα με πολυάριθμες υποχρεώσεις που πρέπει να υλοποιηθούν όχι μόνο από κάθε αγρότη δικαιούχο της ενίσχυσης, αλλά κυρίως από τις κρατικές υπηρεσίες. Ούτε λόγος για την ηγεσία. Το σχέδιο για να υλοποιηθεί δεν έχει τόσο ανάγκη υπουργό αλλά μάνατζερ, οι οποίοι δεν υπάρχουν στο πολιτικό σύστημα.

Η πιο σημαντική αλλαγή είναι ότι το 25% της επιδότησης για να το εισπράξει ο αγρότης θα πρέπει πείσει με στοιχεία ότι εφάρμοσε φιλοπεριβαλλοντικές πρακτικές (εξοικονόμησε νερό, εφάρμοσε τις αρχές της κυκλικής οικονομίας κ.λπ.).

Τα χωράφια που σπέρνονται με χειμερινά σιτηρά, για παράδειγμα, και οι αγρότες που τα καλλιεργούν πρέπει να ξέρουν τι θα κάνουν προκειμένου να μη χάσουν την επιδότηση. Η επιτυχία τους, αν θα πάρουν ή όχι την επιδότηση, δεν είναι μόνο δικό τους θέμα.

Επί των περιορισμών αυτών στήθηκε ένα πάρτι του οποίου το μέγεθος μόνο να υποθέσει μπορεί κανείς σήμερα, που γράφονται αυτές οι αράδες.

Η δεύτερη εξίσου σημαντική αλλαγή αφορά τα προγράμματα. Πλέον δεν θα αρκεί να βγαίνει ο εκάστοτε υπουργός και να ανακοινώνει την απορρόφηση των κονδυλίων. Θα πρέπει να αποδεικνύει ότι έπιασαν τόπο. Ότι αύξησαν την απασχόληση, μείωσαν τη γήρανση των αγροτών, δούλεψαν με νέες ποικιλίες ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή.

Όλα αυτά θα ελεγχθούν ως προς την αποτελεσματικότητά τους. Αν διαπιστωθεί ότι αυτοί οι στόχοι δεν πιάστηκαν, θα ακολουθήσουν περικοπές στις επιδοτήσεις.

Την ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού και τις αδυναμίες του πολιτικού συστήματος τις πληρώνουν οι αγρότες, χάνοντας μεγάλο μέρος των επιδοτήσεων, που μόνο θεωρητικά δικαιούνται.
Σημείο τριβής είναι και οι συνδεδεμένες ενισχύσεις, δηλαδή η επιπλέον επιδότηση που θα λαμβάνουν 16 σημαντικά προϊόντα.

Το μεγαλύτερο ωστόσο πρόβλημα είναι η εφαρμογή του σχεδίου και οι δεκάδες κανονιστικές αποφάσεις που πρέπει να εκδοθούν.

Κυρίως όμως το δύσκολο κομμάτι του εγχειρήματος είναι το γεγονός ότι καλείται το ελληνικό κράτος να λειτουργήσει με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο.