Φωτογραφία από την πέτρα δράκων Lchashen 1 (ανεγέρθηκε στην είσοδο του Metsamor Ιστορικό-Αρχαιολογικό Μουσείο Reserve) και το σχέδιό του στα δεξιά. Αναγνώριση: Α. Χαχβερντιάν

Σε μία αρχαιολογική ανακάλυψη η οποία θα μπορούσε να αλλάξει την κατανόηση των ταφικών πρακτικών της Εποχής του Χαλκού στον Καύκασο, μία διεθνής ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε τα λείψανα δυο βρεφών θαμμένων κάτω από μνημείο βασάλτη, γνωστό ως «πέτρα του δράκου», στην περιοχή Lchashen στην Αρμενία.

Αυτό το εύρημα ξεχωρίζει όχι μόνο για την ιδιαιτερότητα του ταφικού πλαισίου, αλλά και για την ποιότητα της διατήρησης των λειψάνων και των γενετικών πληροφοριών που αποκαλύπτονται.

Οι πέτρες των δράκων

Οι πέτρες του δράκου ή Vishapakar είναι προϊστορικές στήλες βασάλτη σκαλισμένες με εικόνες ζώων, που βρίσκονται κυρίως στην Αρμενία και τα περίχωρά της. Αυτές οι δομές έχουν συναρπάσει τους αρχαιολόγους για χρόνια λόγω της μυστηριώδους εικονογραφίας τους και της πολύπλοκης χρήσης και επαναχρησιμοποίησης τους για χιλιετίες. Ωστόσο, η ακριβής χρονολόγηση αυτών των μονολίθων δεν είναι ακόμα βέβαια και εξακολουθεί να αποτελεί θέμα συζήτησης.

Η ανακάλυψη στο Lchashen προσφέρει μια νέα προοπτική, καθώς η στήλη ύψους 3,5 μέτρων με την εικόνα ενός θυσιασμένου βοδιού, βρέθηκε επάνω σε ταφή που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα π.Χ.

Το Lchashen – Η σημασία του αρχαιολογικού χώρου στην Αρμενία

Το Lchashen είναι ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στην Αρμενία, γνωστός για την πληθώρα ευρημάτων της Εποχής του Χαλκού. Ανασκαφές σε αυτό το σημείο έχουν αποκαλύψει μια πλούσια ποικιλία αντικειμένων, από κεραμικά και μεταλλικά εργαλεία μέχρι σύνθετες ταφικές δομές.

Ο πιθανός συμβολισμός της ταφής βρεφών

Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που μια ταφή συνδέεται άμεσα  με μια «πέτρα δράκου», κάτι ασυνήθιστο στους ταφικούς χώρους της περιοχής. Αυτή η σύνδεση μεταξύ ενός διάσημου μνημείου και της ταφής των βρεφών υποδηλώνει μια πιθανή τελετουργική ή συμβολική σημασία που δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητή.

Τα πορίσματα της ανάλυσης DNA

Οι αναλύσεις αρχαίου DNA που διεξήχθησαν στα καλά διατηρημένα λείψανα των δύο μωρών, ηλικίας μεταξύ 0 και 2 μηνών, αποκάλυψαν ότι ήταν συγγενείς δεύτερου βαθμού με όμοιες μιτοχονδριακές αλληλουχίες, γεγονός που υποδηλώνει στενή σχέση. Επιπλέον, τα προφίλ γενετικής καταγωγής αυτών των ατόμων έδειξαν ομοιότητες με άλλα άτομα της Εποχής του Χαλκού από την περιοχή, παρέχοντας πολύτιμα δεδομένα για τη γενετική σύνθεση των αρχαίων πληθυσμών στον Καύκασο.

Αυτή η ανακάλυψη έχει πολλαπλές συνέπειες. Πρώτον, η σχέση μεταξύ των λίθων δράκων και των ταφών υποδηλώνει ότι αυτά τα μνημεία μπορεί να είχαν ένα ταφικό ή τελετουργικό σκοπό πέρα από τον καθαρά διακοσμητικό ή αναμνηστικό.

Η παρουσία βρεφικών λειψάνων κάτω από ένα τέτοιο μονόλιθο εγείρει επίσης ερωτήματα σχετικά με τις ταφικές πρακτικές και πεποιθήσεις που σχετίζονται με τον θάνατο και τη μεταθανάτια ζωή στην κοινωνία της Εποχής του Χαλκού στην Αρμενία.

Η μελέτη διεξήχθη από μια διεθνή και διεπιστημονική ομάδα ερευνητών από διάφορα ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένης της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Αρμενίας, του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck και άλλων διάσημων πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων.