Την πλήρη ηλιακή έκλειψη που αναμένεται να «καλύψει» ένα μεγάλο τμήμα των ΗΠΑ τον Απρίλιο περιμένουν οι επιστήμονες, προκειμένου να παρατηρήσουν για άλλη μία φορά τη «σιωπηλή» συμπεριφορά των ζώων.

Ολική έκλειψη πραγματοποιείται όταν ο δίσκος της σελήνης εφάπτεται εσωτερικά με τον ηλιακό δίσκο κρύβοντας κάθε ίχνος ηλιακού φωτός για μερικά λεπτά, κάτι που μπορεί να έχει εκπληκτικές επιπτώσεις στη συμπεριφορά των ζώων. Κατά τη διάρκεια προηγούμενων εκλείψεων άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν παρατηρήσει μια σουρεαλιστική σιωπή του ζωικού βασιλείου, καθώς τα πουλιά, τα έντομα και τα ζώα διέκοπταν τις κανονικές τους δραστηριότητες καθώς μπερδεύονταν από την κατάσταση.

Οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει κάθε είδους ασυνήθιστων συμπεριφορών στους ζωολογικούς κήπους κατά τη διάρκειά προηγούμενων εκλείψεων. Φλαμίνγκο συγκεντρώθηκαν σε κύκλο γύρω από τα μωρά τους για να τα προστατεύσουν, καμηλοπαρδάλεις άρχισαν να καλπάζουν γύρω από τον περίβολό τους, πλήθος πουλιών αρκετά μεγάλα ώστε να εμφανίζονται στα ραντάρ ξαφνικά εγκατέλειψαν τον ουρανό και κουρνιάστηκαν σε δέντρα αλλά και αρχαίες χελώνες Γκαλαπάγκος εθεάθησαν να ζευγαρώνουν.

Με την πλήρη ηλιακή έκλειψη που θα καλύψει τις ΗΠΑ στις 8 Απριλίου, οι επιστήμονες ετοιμάζονται να παρατηρήσουν ζώα σε πολλούς ζωολογικούς κήπους, καθώς εξεπλάγησαν πολύ με όσα ανακάλυψαν το 2017 κατά τη διάρκεια της τελευταίας ολικής έκλειψης ηλίου στις ΗΠΑ. «Νόμιζα ότι θα ήταν ανοησίες, δεν πίστευα ότι θα επηρεάζονταν τα ζώα καθόλου. Τα σύννεφα περνούν από πάνω τους και δεν αντιδρούν. Ήταν τόσο εφήμερο», δήλωσε ο Adam Hartstone-Rose, καθηγητής συγκριτικής ανατομίας στο πανεπιστήμιο της Καρολίνας.

Για την έκλειψη του 2024, οι επιστήμονες καλούν και τους πολίτες να προσφέρουν και αυτοί με τη σειρά τους βοήθεια στις παρατηρήσεις τους. Σημειώνεται, ότι και τα κατοικίδια ζώα συμπεριλαμβάνονται στις έρευνες, αν και οι κτηνίατροι λένε ότι συνολικά η μεγαλύτερη επίδραση στη συμπεριφορά τους δεν θα είναι το ξαφνικό σκοτάδι, αλλά μάλλον η συμπεριφορά των ανθρώπων γύρω τους. «Θα αντιδράσουν περισσότερο στις δικές μας αντιδράσεις, στον ενθουσιασμό και στο άγχος μας παρά σε οτιδήποτε άλλο από την πραγματική έκλειψη», δήλωσε η δρ Ρένα Κάρλσον, πρόεδρος της Αμερικανικής Κτηνιατρικής Ένωσης.

Η περίεργη συμπεριφορά των ζώων στην έκλειψη του 2017

Για να στήσουν τη μελέτη, ο καθηγητής και οι συνεργάτες του έβαλαν περισσότερα από 40 άτομα να παρακολουθήσουν 12 εκθέματα ζώων σε ζωολογικό κήπο στην Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας. Ξεκίνησαν λίγες ημέρες πριν από την έκλειψη, ώστε να μπορέσουν να μετρήσουν πόσο άλλαξε η συμπεριφορά των ζώων. Ήταν ένα ιδανικό μέρος για να γίνει το πείραμα. Στις 21 Αυγούστου 2017 στις 14:41 μ.μ., η ευρύτερη περιοχή της Κολούμπια βίωσε τη μεγαλύτερη περίοδο ολικότητας από κάθε άλλη πόλη στην Ανατολική Ακτή, λίγο περισσότερο από 2 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα απόλυτου σκοταδιού.

Περισσότερα από τα δύο τρίτα των ζώων παρουσίασαν αλλαγμένη συμπεριφορά. Συγκεκριμένα:

• Φλαμίνγκο: Όλα τα ενήλικα συγκεντρώθηκαν γύρω από την περίμετρο και μαζεύτηκαν γύρω από τα νεαρότερα μέλη και τα μωρά
• Καμηλοπαρδάλεις: Μερικές εξ αυτών άρχισαν να τρέχουν γύρω από τον περίβολό τους και ηρέμησαν μόνο όταν επανήλθε ο ήλιος.
• Αρκούδες: Δεν τους ένοιαζε καθόλου. Μία από αυτές σήκωσε το κεφάλι της κατά τη διάρκεια της έκλειψης, χωρίς καμία άλλη αντίδραση. 
• Χελώνες Γκαλαπάγκος: Κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της έκλειψης, άρχισαν να αναπαράγονται.

Περισσότερες παρατηρήσεις στην έκλειψη του 2024

Για την έκλειψη του 2024 ο καθηγητής θα κλιμακώσει τις παρατηρήσεις των ζώων σε όλη τη χώρα. Θα υπάρξουν μελέτες σε πολλούς ζωολογικούς κήπους, γεγονός που θα επιτρέψει την παρατήρηση μεγαλύτερου αριθμού ζώων. Ο ίδιος θα τοποθετηθεί στο ζωολογικό κήπο του Fort Worth, καθώς με δεδομένο αυτό που βρήκαν με τις χελώνες, είναι περίεργος να δει τι θα κάνουν οι μπονόμπο. «Είναι πολύ σεξουαλικά ζώα. Όταν αγχώνονται, η αντίδρασή τους είναι να κάνουν σεξ. Είμαι πολύ περίεργος να δω αν θα αντιδράσουν με το ζευγάρωμα», ανέφερε μεταξύ άλλων.

«Όποιος έχει βρεθεί σε εξωτερικό χώρο κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης παρατηρεί δύο πράγματα, το απόκοσμο φως και την ξαφνική σιωπή των πουλιών και των εντόμων. Τα ζώα απλώς δεν ξέρουν τι να κάνουν με τις εκλείψεις επειδή δεν είναι κάτι για το οποίο η βιολογία τους είναι προσαρμοσμένη», δήλωσε ο Andrew Farnsworth, επισκέπτης επιστήμονας στο Εργαστήριο Ορνιθολογίας του Πανεπιστημίου Cornell, ο οποίος έχει μελετήσει τη συμπεριφορά των πουλιών κατά τη διάρκεια των εκλείψεων.

«Οι εκλείψεις δεν είναι συχνές, αλλά δεν είναι και σπάνιες και εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να τις προγραμματίσουμε. Αλλά για τα βραχύβια ζώα που μπορεί να μην παρακολουθούν την αστρονομία με μαθηματικά, είναι αρκετά απροσδόκητο», συμπλήρωσε εξίσου. Το 2017 ο ίδιος και μια ομάδα ερευνητών χρησιμοποίησαν ραντάρ για να δουν τι ακριβώς έκαναν τα πουλιά κατά τη διάρκεια της έκλειψης, ένα έργο που σκοπεύουν να επεκτείνουν κατά τη διάρκεια της φετινής έκλειψης του Απριλίου. Χρησιμοποιώντας 143 μετεωρολογικούς σταθμούς ραντάρ, παρακολούθησαν τη συμπεριφορά διαφόρων ειδών πτηνών.

Τα πουλιά που πετούσαν την ημέρα, αρπακτικά όπως οι γύπες και τα γεράκια με κόκκινη ουρά, είχαν την τάση να πηγαίνουν για να κουρνιάσουν. «Εξαρτώνται από τα θερμικά ρεύματα από την ενέργεια του ήλιου για να πετάξουν, οπότε όταν σκοτεινιάζει κατευθύνονται προς τη γη, επειδή περιμένουν ότι τα θερμικά ρεύματα θα εξαφανιστούν», είπε. Τα πουλιά που αναζητούν έντομα κατά τη διάρκεια της πτήσης, όπως τα χελιδόνια και οι πορφυροτσικνιάδες, εγκαταλείπουν επίσης τον ουρανό.

«Ψάχνουν για έντομα ενώ πετούν, αλλά όταν έρχεται η νύχτα, η πηγή τροφής τους μειώνεται και δεν μπορούν να δουν τόσο καλά», τόνισε εξίσου Όταν μάλιστα παρακολούθησαν εικόνες ραντάρ το 2017, η έκταση της συμπεριφοράς των πουλιών ήταν εκπληκτική. «Για μένα, το κέρδος από την έκλειψη του 2017 ήταν το μέγεθος της αντίδρασης που είδαμε. Η μελέτη τους δείχνει ότι τεράστια σύννεφα πουλιών που είχαν στροβιλιστεί στον ουρανό έπεσαν στην επιφάνεια σε τόσο μεγάλους αριθμούς που φάνηκαν καθαρά στις σαρώσεις του ραντάρ», κατέληξε.

Φέτος οι ερευνητές σχεδιάζουν να επεκτείνουν τον αριθμό των σταθμών που παρακολουθούν και αναμένουν να δουν τη συμπεριφορά σε ένα πολύ μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, από το Τέξας έως το Μέιν. Για να παρακολουθεί ο μέγιστος αριθμός ματιών που θα δουν τι κάνουν τα ζώα, υπάρχει επίσης ένα επιστημονικό πρόγραμμα πολιτών που θα επιτρέψει στους ανθρώπους σε όλη τη χώρα να συλλέξουν πληροφορίες σχετικά με το τι κάνουν τα άγρια αλλά και  τα οικόσιτα ζώα.

Το έργο ονομάζεται SolarEclipseSafari.org και η συμμετοχή δεν θα παρεμποδίσει την εμπειρία της έκλειψης, αλλά θα επιτρέψει στους επιστήμονες να συγκεντρώσουν πληροφορίες σχετικά με το πώς αντιδρούν τα ζώα τόσο μέσα στην ολικότητα όσο και σε περιοχές όπου υπάρχει μόνο μερικό σκοτάδι. «Ελπίζουμε να παρακολουθήσουν χιλιάδες άτομα», κατέληξε.

Με πληροφορίες από usatoday.com