Με τα κόμματα να βρίσκονται στην τελική ευθεία για τις Ευρωεκλογές η δημοσκόπηση της Metron Analysis για το MEGA αποκτά ξεχωριστή σημασία. Και αυτό όχι μόνο γιατί αποτυπώνει τις δυναμικές των κομμάτων και τη δημοφιλία των πολιτικών, αλλά και γιατί αναδεικνύει τις εντάσεις που διαπερνούν σήμερα την κοινωνία και τροφοδοτούν ένα επίμονο κλίμα δυσαρέσκειας που προς το παρόν δεν δείχνει να βρίσκει διέξοδο.

Έτσι, πλάι στο σαφές προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας και στην πρόθεση ψήφου και στην εκτίμηση ψήφου, έχουμε τη συνέχεια των μικρών ανοδικών βημάτων του ΣΥΡΙΖΑ, την άνοδο του ΠΑΣΟΚ, αλλά σαφώς στην τρίτη θέση, την μικρή υποχώρηση του του ΚΚΕ και της Ελληνικής Λύσης και το ενδεχόμενο να προστεθεί και το ΜέΡΑ25 στα κόμματα που θα αγγίξουν το 3%.

Όμως, την ίδια στιγμή διατηρούνται όλοι οι σαφείς δείκτες κοινωνικής δυσαρέσκειας που αποτυπώνονται και στο εντυπωσιακό προβάδισμα της ακρίβειας ως σοβαρότερο πρόβλημα, αλλά και στη σταθερά αρνητική γνώμη για κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση αλλά και για τη συνολική πορεία της χώρας.

Από την άλλη, ως προς το ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές η έρευνα δείχνει ελαφρά μικρότερο ενδιαφέρον σε σχέση με το 2019 και υποχώρηση ως προς τη βεβαιότητα της ψήφου, κάτι που μπορεί να σημαίνει και προάγγελο μειωμένης συμμετοχής, την ίδια ώρα που καταγράφεται και σχετική απαισιοδοξία για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα στοιχεία της έρευνας

Περνώντας, πιο αναλυτικά στην έρευνα καταρχάς βλέπουμε ότι παραμένει πλειοψηφική η αίσθηση ότι τα πράγματα πάνε προς το χειρότερο, αφού αυτό πιστεύει το 61% των ερωτηθέντων την ώρα που το ποσοστό αυτών που πιστεύουν ότι πάνε προς την καλύτερη ανακάμπτει ελαφρά αλλά με 33% παραμένει πιο χαμηλό σε σχέση με τον χειμώνα

Ως προς τους λόγους της δυσαρέσκειας, εδώ το μεγάλο προβάδισμα το έχει η ακρίβεια, αφού αυτή διαλέγει ως αυθόρμητη απάντηση το 40% των ερωτηθέντων (33% τον Απρίλιο) και αμέσως μετά είναι η οικονομία με 25%, πράγμα που σημαίνει ότι αυτό που κατεξοχήν αποτελεί τους πολίτες είναι η οικονομική τους κατάσταση απέναντι στη σοβούσα κρίση κόστους ζωής και στη χώρα μας.

Αντίστοιχα, ως προς την αξιολόγηση κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης και εδώ διατηρείται η εικόνα που έχουμε δει όλο το τελευταίο διάστημα που είναι ότι ενώ υπάρχει αρκετά αρνητική εικόνα της κυβέρνησης (αρνητικές γνώμες 63%) υπάρχει ακόμη πιο αρνητική εικόνα της αξιωματικής αντιπολίτευσης (αρνητικές γνώμες 77%). Ενδιαφέρον έχει πάντως ότι οι θετικές γνώμες για την κυβέρνηση υποχωρούν ελαφρά στο 60% την ώρα που η αξιωματική αντιπολίτευση παραμένει στο 14%.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα για τον πρωθιυπουργό και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με τις αρνητικές γνώμες να πλειοψηφούν και στους δύο, όμως να είναι αρκετά πιο υψηλές για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης που επίσης έχει και σαφώς λιγότερες θετικές αξιολογήσεις σε σχέση με τον πρωθυπουργό.

Πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι έχουμε υποχώρηση και στον δείκτη οικονομικής εμπιστοσύνης, δηλαδή τον μέσο όρο της αξιολόγησης της σημερινής οικονομικής κατάσταση της χώρας (θετικά-αρνητικά) και του ισοζυγίου της πρόβλεψης για την οικονομία (θα καλυτερέψει-θα χειροτερέψει), που υποχωρεί στο -42 από -36 τον Απρίλιο.

Δυσπιστία για την αποτελεσματικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η δημοσκόπηση αποτυπώνει ότι οι πολίτες δεν έχουν ιδιαίτερα θετική εικόνα για το πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση και εάν στέκεται στο ύψος των περιστάσεων. Έτσι, εξακολουθούμε να έχουμε ένα υψηλό ποσοστό αρνητικών γνωμών, που φτάνουν το 43%, με τις θετικές να υποχωρούν ελαφρά στο 49%. Δεν είναι τυχαίο έτσι που οι πολίτες ως προς το μέλλον της ΕΕ εκφράζουν σχετική απαισιοδοξία καθώς το 43% εκφράζει την πεποίθηση ότι αυτή θα αποδυναμωθεί τα επόμενα χρόνια με το ποσοστό αυτών που πιστεύουν ότι θα ενισχυθεί να υποχωρεί στο 22%.

Αντίστοιχα, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι σε σχέση με τον Μάιο του 2019 οι αρνητικές γνώμες για το Ευρωκοινοβούλιο έχουν αυξηθεί και φτάνουν πια το 47%, ενώ μικρή υποχώρηση υπάρχει και στις θετικές γνώμες. Ενδιαφέρον έχει ότι την πιο αρνητική γνώμη για το Ευρωκοινοβούλιο έχουν οι ψηφοφόροι που δηλώνουν αριστεροί και όσοι δηλώνουν δεξιοί, ενώ την πιο θετική την έχουν οι κεντροδεξιοί.

Ως προς τα μηνύματα που θα στείλουν οι ευρωεκλογές στο εσωτερικό της χώρας, οι ερωτηθέντες εκτιμούν κατά πλειοψηφία ότι θα στείλουν μήνυμα αποδοκιμασίας (58%), ενώ το 34% πιστεύουν ότι θα στείλουν μήνυμα στήριξης. Βεβαίως, εδώ έχουμε να κάνουε με μια ερώτηση που αποτυπώνει και τους πολιτικούς συσχετισμούς.

Ενδιαφέρον έχει πάντως ως προς το μήνυμα που θα στείλουν στην Ευρώπη ότι υποχωρεί ελαφρά το ποσοστό που πιστεύει ότι θα στείλουν μήνυμα στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αυξάνει το ποσοστό όσων πιστεύουν ότι θα είναι μήνυμα αποδοκιμασίας, με την εκτίμηση να αποτυπώνει και εδώ συνολικότερους συσχετισμούς μέσα στην κοινωνία.

Ο «Κανένας» εξακολουθεί να κάνει ισχυρή την παρουσία του

Ως προς τις δημοτικότητες των πολιτικών αρχηγών ο Κυριάκος Μητσοτάκης με 40% θετικές γνώμες έχει ένα μικρό προβάδισμα απέναντι στον δεύτερο Δημήτρη Κουτσούμπα με 37%, ενώ ψηλά είναι και η Ζωή Κωνσταντοπούλου με 36%, με τον Ανδρέα Λοβέρδο με 32% θετικές γνώμες να είναι ελαφρά μπροστά από τον Νίκο Ανδρουλάκη (31%), την ώρα που ο Στέφανος Κασσελάκης έχει 27%. Ο Αλέξης Χαρίτσης έχει 23% θετικές γνώμες, όμως έχει και τις λιγότερες αρνητικές γνώμες με 43%. «Πρωταθλητή» στις αρνητικές γνώμες είναι ο Κυριάκος Βελόπουλος με 73% και αμέσως μετά ο Γιάνης Βαρουφάκης 72%.

Από την άλλη, στην ερώτηση για το ποιοις είναι ο καταλληλότερος πρωθυπουργός, ερώτηση που είναι διαφορετική από που αφορά το εάν γενικά κάποιος έχει θετικές γνώμες και κρίνει το εάν τον θεωρούν οι ερωτώμενοι καταλληλότερο για πρωθυπουργό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ένα σαφές προβάδισμα έναντι των αντιπάλων του με 36% όταν ο αμέσος επόμενος Στέφανος Κασσελάκης έχει μόνο 7%. Όμως, στην πραγματικότητα ο μεγάλος αντίπαλος του πρωθυπουργού παραμένει ο «Κανένας», αφού η αντίστοιχη απάντηση παίρνει 35% αποτυπώνοντας ένα υπόστρωμα δυσαρέσκειας που δεν βρίσκει πολιτική διέξοδο.

Πώς διαμορφώνεται ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων

Περνώντας τώρα στο πώς διαμορφώνεται ο πολιτικός και κομματικός συσχετισμός ενόψει των ευρωεκλογών, το πρώτο στοιχείο αφορά τα όρια της εκλογικής επιρροής, όπου μεγάλες αυξομειώσεις ως προς αυτά δεν υπάρχουν για τα τρία μεγάλα κόμματα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει όμως ο βαθμός ενδιαφέροντος για τις ευρωεκλογές που είναι παράμετρος που αφορά και τη συμμετοχή. Εδώ βλέπουμε μια υποχώρηση του ενδιαφέροντος από το 72% στις προηγούμενες ευρωεκλογές στο 77%, ενώ αποτυπώνετια και πάλι ότι το ενδιαφέρον αυξάνεται όσο ανεβαίνουμε στην ηλικιακή κλίμακα αποτυπώνοντας ότι η κρίση εμπιστοσύνης στην πολιτική αφορά περισσότερο τις νεότερες γενιές.

Μειωμένη πρόθεση συμμετοχής

Το αποτέλεσμα είναι να αποτυπώνεται σημαντικά μειωμένη βεβαιώτητα ως προς τη συμμετοχή σε σχέση με το 2019 (όπου βεβαίως οι εκλογές συνεπεσαν με τις αυτοδιοικητικές και όπου ουσιαστικά η χώρα είχε μπει στην τροχιά ενδεχόμενων βουλευτικών εκλογών μέσα στους επόμενους μήνες αφού σύντομα θα συμπληρωνόταν η τετραετία της δεύτερης κυβέρνησης Τσίπρα). Έτσι, η απάντηση «θα ψηφίσω σίγουρα» υποχωρεί από το 81% τον Μάιο του 2019 στο 68%. Και πάλι η μικρότερη βεβαιότητα βρίσκεται στις νεότερες ηλικίες. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό να δούμε μειωμένη συμμετοχή στις εκλογές.

Αντίστοιχα ενδιαφέρον έχει ότι ένα σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματα παραμένει σχετικά αβέβαιο για το ποιο κόμμα θα ψηφίσει αφού οι απαντήσεις απόλυτα και μάλλον βέβαιος φτανουν μέχρι το 72%. Και εδώ έχει ενδιαφέρον ότι η απάντηση «απόλυτα βέβαιος», αφορά πολύ περισσότερο τις μεγάλες ηλικίες, όπου και οι ταυτότητες είναι παγιωμένες, παρά τη νεολαία.

Όμως, ως προς το προς το τι θα φέρουν οι ευρωεκλογές, οι ερωτώμενοι δεν εκτιμούν ότι θα διαταρχθεί η πολιτική σταθερότητα, γι’ αυτό και η μεγάλη πλειοψηφία απαντά ότι δεν θα δημιουργηθεί πρόβλημα πολιτικής σταθερότητας.

Αναζητώντας νέα πρόσωπα

Ως προς τα πρόσωπα που πρέπει να πάνε στην Ευρωβουλή, εδώ η πλειοψηφική απάντηση είναι «νέα πρόσωπα με νεές ιδέες» και μόνο οι άνω των 79 ετών προκρίνουν την απάντηση «δοκιμασμένα πρόσωπα με γνώσεις».

Και η κάλπη;

Ως προς την πρόθεση ψήφου, η δημοσκόπηση δείχνει τη σαφή πρωτιά της Νέας Δημοκρατίας, όμως με υποχώρηση 1,4% σε σχέση με τον Απρίλιο, σταθερότητα του ΣΥΡΙΖΑ, μικρή άνοδο του ΠΑΣΟΚ, υποχώρηση του ΚΚΕ και της Ελληνικής Λύσης, σταθερότητα της Νέας Αριστεράς και για πρώτη φορά μια σαφή ανοδική τάση του ΜέΡΑ25. Την ίδια στιγμή ούτε οι Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου, παρά την αναγνωρισιμότητα του επικεφαλής, ούτε η «Φωνή της Λογικής» δείχνουν να έχουν μεγάλη δυναμική.

Την ίδια ώρα οι συσπειρώσεις των κομμάτων δεν είναι στα πιο υψηλά επίπεδα. Η ΝΔ είναι στο 66,3%, βλέποντας στις διαρροές προς τα δεξιά, κυρίως προς την Ελληνική Λύση να προστίθενται και αυτές προς τη Φωνή της Λογικής. Ο ΣΥΡΙΖΑ με συσπείρωση 59% εξακολουθεί να έχει προφανώς τις διαρροές και προς τη Νέα Αριστερά και προς το ΠΑΣΟΚ και προς το ΚΚΕ αλλά προς το ΜέΡΑ25. Το ΠΑΣΟΚ έχει την υψηλότερη συσπείργωση με 72,9%, όμως και εδώ υπάρχουν διάφορες διαρροές.

Ως προς το πώς κατανέμεται στην κλίμακα αυτοτοποθέτησης των ψηφοφόρων η εκλογική επιρροή των κομμάτων, εδώ βλέπουμε ότι η ΝΔ προηγείται τους κεντρώους  τους κεντροδεξιούς (όπου και το υψηλότερο ποσοστό) και τους δεξιούς (όπου όμως ένα μέρος πάει και στους σχηματισμούς της ακροδεξιάς), ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταφέρει να έχει εδραιωθεί στην πρώτη θέση και στους αριστερούς και στους κεντροαριστερούς (στοιχείο που εξηγεί ως ένα βαθμό και το προβάδισμα έναντι του ΠΑΣΟΚ).

Σε αυτή τη βάση μπορεί να γίνει κατανοητή η εκτίμηση ψήφου που κάνει η Metron Analysis. Η ΝΔ είναι σαφώς πρώτη αλλά με μικρότερη εκτίμηση από τον Απρίλιο, ο ΣΥΡΙΖΑ σε μια ελαφρά άνοδο όπως και το ΠΑΣΟΚ αλλά είναι σαφές ότι δεν έχει δυναμική δεύτερης θέσης, το ΚΚΕ σε μια υποχώρηση σε σχέση με τον Απρίλιο, όπως και η Ελληνική Λύση, Νίκη και Πλεύση Ελευθερίας δείχνουν να είναι σίγουρα μέσα, ενώ για πρώτη φορά δίνεται εκλόγιμη δυναμική στο ΜέΡΑ25 με την Νεά Αριστερά να είναι στο όριο. Ο Ανδρέας Λοβέρδος και οι Δημοκράτες δείχνουν να μένουν εκτός, ενώ η Φωνή της Λογικής δείχνει να παίρνει ένα μέρος του ακροατηρίου της άκρας δεξιάς.

Σε κάθε περίπτωση γίνεται σαφές ότι σε αυτές τις ευρωεκλογές δεν θα κριθούν τόσο οι συνολικοί πολιτικοί συσχετισμοί, παρότι προφανώς θα υπάρξουν σαφή μηνύματα, καθώς φαίνεται ότι και η κυβέρνηση θα μπορεί να επικαλείται το προβάδισμα και η αξιωματική αντιπολίτευση ότι διέψευσε τις Κασσάνδρες που θεωρούσαν ότι είναι σε τροχιά διάλυσης, όμως την ίδια στιγμή είναι σαφές ότι η ελληνική κοινωνία είναι μια δυσαρεστημένη κοινωνία, μια κοινωνία σε σχετική απαισιοδοξία, περισσότερο επικριτική απέναντι στην Ευρώπη και ιδίως οι νεότερες γενιές σε ολοένα και μεγαλύτερη αποστασιοποίηση από την επίσημη πολιτική. Κοντολογίς το υλικό που δεν φέρνει άμεσες εκπλήξεις αλλά δρομολογεί συνολικότερες μετατοπίσεις προς μια νέα και προς το παρόν ανεξερεύνητη συνθήκη.

Η ταυτότητα της έρευνας